Γαλιλαίος
Επανέκδοση της ταινίας του Joseph Losey (ο αμερικανός σκηνοθέτης ήταν από τα σημαντικότερα θύματα του Μακαρθισμού κι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα του) που βασίζεται στο θεατρικό έργο του Bertolt Brecht, με τον Topol στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Στην Πάντοβα του 1609 συναντάμε το Ιταλό αστρονόμο, μαθηματικό και φυσικό, Γαλιλαίο Γαλιλέι (γεννημένος στην Πίζα στις 15 -2- 1564, πέθανε στις 8-1-1642). Ξακουστός ήδη για την πρωτοποριακές θεωρίες του ο πατέρας της σύγχρονης αστρονομίας, επιβεβαιώνει την θεωρία του Κοπέρνικου, αποδεικνύοντας ότι η Γη στρέφεται γύρω από τον Ήλιο και δεν αποτελεί το κέντρο του σύμπαντος. Η τόσο ριζοσπαστική αυτή απόκλιση από τη μέχρι τότε υφιστάμενη θεωρία, οδηγεί τον Γαλιλαίο στην Ιερά Εξέταση. Ο θεμελιωτής της σύγχρονης επιστήμης, αποκηρύσσει την θεωρία του, και συνεχίζει την πληθωρική, πνευματική του δραστηριότητα μέχρι το τέλος της ζωής του.
Αν και το έργο του Brecht, που πρωτοεμπνεύστηκε την εποχή της ανόδου του γερμανικού ναζισμού, έχει τεράστιο ενδιαφέρον και πολυεπίπεδο (καθώς και διαχρονικό) συμβολισμό, αφού αναφέρεται σε μια εποχή «βαρβαρότητας και ανιστόρητου πολιτισμού», η κινηματογραφική βερσιόν του σήμερα δείχνει αδύναμη.
Το πρόβλημα με τη σκηνοθεσία του Losey είναι πως αποτελεί μια πιστή αντιγραφή του πρωτότυπου έργου που γράφτηκε για την αμερικανική θεατρική σκηνή του 1947 (και κείνο το έργο είχε την τριπλή συνεργασία Losey στη σκηνοθεσία, Brecht στο κείμενο και την πολύτιμη συνδρομή του Charles Laughton στη μετάφραση στα αγγλικά), χωρίς να υπάρχει η παραμικρή μέριμνα εκ μέρους του σκηνοθέτη για μια στοιχειώδη έστω προσπάθεια εκμοντερνισμού του. Κι έχει ιδιαίτερη αξία κάτι τέτοιο αφού στα μέσα των 70ς που έγινε η κινηματογραφική ταινία του «Γαλιλαίου», το σινεμά … έβραζε, σε μια περίοδο που αποτελεί ξεκάθαρα «επαναστατική» εποχή για την ιστορία του κινηματογράφου.
Βλέποντας την στατικότητα της εικόνας, καθώς και την υπερβολική θεατρίζουσα ερμηνεία του Topol, ίσως να θεωρήσει κάποιος που δεν γνωρίζει το έτος δημιουργίας του φιλμ, ότι ανήκει το πιθανότερα στα 50ς-60ς. Μενει μόνο η δυναμική της αφηγηματικής ικανότητας του γερμανού δραματουργού και εμπνευστή του «επικού θεάτρου» αλλά και πάλι σε καμιά περίπτωση δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιο έργο που πλησιάζει έστω σε αξία την εμβληματική «Όπερα της πεντάρας» ή κάποιο άλλο αριστούργημα του Brecht. Ο ακαδημαϊσμός του «Γαλιλαίου» είναι ολοφάνερος σε κάθε πλάνο.
Κωνσταντίνος Καϊμάκης
