Ονειρικά «Σπαράγματα» από τη Βέρα Λούτερ στη Gagosian

Ασπρόμαυρες αποτυπώσεις αρχαιοελληνικών ναών από την Αττική και την Κάτω Ιταλία, σπαράγματα από κίονες, αλλά και κλασικά γλυπτά και προθήκες από το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης συγκροτούν την ατομική έκθεση της Γερμανίδας εικαστικού που παρουσιάζεται μέχρι το τέλος Μαΐου στην Αθήνα.

«Σπαράγματα του παρελθόντος», όπως θέλει και ο τίτλος, αποτυπώνονται χάρη σε μια τεχνική που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον παλαιότερα για τη ζωγραφική και οδήγησε στην ανακάλυψη της φωτογραφικής μηχανής, αυτήν της «camera obscura» ή του «σκοτεινού θαλάμου». Πρόκειται για ένα φωτοστεγανό κουτί με μια τρύπα στη μία του πλευρά, απ’ όπου διέρχεται το φως από τα αντικείμενα του εξωτερικού περιβάλλοντος και πέφτει πάνω στην άλλη πλευρά του, στο εσωτερικό της, όπου και τα προβάλλει ανεστραμμένα. Αν στην πλευρά αυτή τοποθετηθεί μια φωτοευαίσθητη επιφάνεια, τότε τα αντικείμενα του εξωτερικού περιβάλλοντος αποτυπώνονται μόνιμα επάνω της.

Οι αρνητικές τονικότητες που αποτυπώνονται στις λήψεις της Lutter εντείνουν την ονειρική ατμόσφαιρα των έργων της: εξαιρετικά σκοτεινοί ουρανοί έρχονται σε κάθετη αντίθεση με το εκτυφλωτικά λευκό κτιρίων ή αντικειμένων που βρίσκονται κρυμμένα στη σκιά. Η καλλιτέχνις πετυχαίνει τις εξώκοσμες αυτές αποχρώσεις χάρη στη μακρά έκθεση στο φως: Χρησιμοποιεί από μικρά κουτιά έως και ολόκληρα κοντέινερ, ανάλογα με το αντικείμενο και το μέγεθος του καμβά της, ενώ και ο χρόνος έκθεσης ποικίλλει από μερικές ώρες έως και μήνες.

Όπως διαφαίνεται, το πραγματικό αντικείμενο του έργου της Lutter είναι ο χρόνος και, μέσα από τον χρόνο, η μνήμη. Για παράδειγμα, οι φωτογραφίες της στην Ακρόπολη, την Ακαδημία Πλάτωνος και το Σούνιο δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο ανάθεσης του «New York Times Magazine», τον Αύγουστο του 2021. Η μνήμη της εφιαλτικής ατμόσφαιρας που δημιουργούσαν οι πυρκαγιές και οι υψηλές θερμοκρασίες που έπληξαν την Αττική εκείνη την περίοδο αναδύονται υπόρρητα μέσα από τα έργα της.

Όπως τονίζει η ίδια, «έτσι φτιάχνω ένα χάρτη για να μπορέσω να προσανατολιστώ μέσα στον κόσμο· κι ο χάρτης αυτός, βέβαια, είναι μαζί και προσωπικό ημερολόγιο». Παρόλα αυτά, στα έργα της η Lutter αφήνει λίγο χώρο για το τυχαίο: «Ξέρω από πριν την εικόνα που θέλω να φτιάξω, πρέπει όμως να βρω το μέρος εκείνο που θα μου δώσει την ευκαιρία, ώστε μετά να δουλέψω μέχρι που να πετύχω αυτό που είχα στο μυαλό μου».

Η Vera Lutter γεννήθηκε το 1960 στο Καϊζερσλάουτερν, στη Γερμανία, ενώ ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Το έργο της έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις στο Dia Center for the Arts στη Νέα Υόρκη (1999-2000)· στην Kunsthalle Basel στη Βασιλεία (2001)· στο Museum of Contemporary Photography στο Σικάγο (2002)· στο Kunsthaus Graz στην Αυστρία (2004)· στο Dia Beacon στη Νέα Υόρκη (2005)· στο Modern Art Museum of Fort Worth στο Τέξας (2005)· στο Foundation Beyeler, στο Ρίχεν της Βασιλείας στην Ελβετία (2008)· στο Carré d’art-musée d’art contemporain στη Νιμ στη Γαλλία (2012)· στην «Inverted Worlds» στο Museum of Fine Arts στο Χιούστον (2015) και New Orleans Museum of Art (2016)· και την «Museum in the Camera» στο Los Angeles County Museum of Art (2021). Έργα της έχουν στις συλλογές τους το Metropolitan Museum of Art, το Museum of Modern Art, το Whitney Museum of American Art και το Solomon R. Guggenheim Museum στη Νέα Υόρκη, το Museum of Fine Arts στο Χιούστον, το Los Angeles County Museum of Art και το San Francisco Museum of Modern Art.