Ρώσικη Κιβωτός

Ένας αόρατος αφηγητής, ταξιδεύει μυστηριωδώς στον χρόνο και βρίσκεται στο μυθικό Ερμιτάζ του 1700. Εκεί συναντά ένα Γάλλο μαρκήσιο και μαζί θα περιπλανηθούν στο αχανές παλάτι αλλά και στην Ιστορία του, από τα χρόνια της Αικατερίνης της Μεγάλης μέχρι τις μέρες μας. Οι δυο τους, θα γίνουν μάρτυρες πλήθους μεγάλων γεγονότων που συντάραξαν το Ερμιτάζ αλλά και την ανθρωπότητα.

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα πειράματα στην ιστορία του κινηματογράφου, με το 95λεπτο μονοπλάνο, όπου δίχως μοντάζ, δίχως cut, μα με συνεχόμενη – γυρισμένο σε μια μέρα – καταγραφή της δράσης 867 ηθοποιών, τριών συμφωνικών ορχηστρών, 1000 κομπάρσων και 150 τεχνικών, βλέπουμε ολόκληρη την ιστορική εξέλιξη της Ρωσίας των 3 τελευταίων αιώνων.

Μέσα από τη συνεχόμενη και αδιάσπαστη κίνηση της κάμερας, ο σκηνοθέτης φτίαχνει μια θεαματική δημιουργία, την απόλυτη ταινία «δημιουργού», όπου η κατάκτηση της τεχνολογικής γνώσης οδηγεί σε ασφάλεια σε ένα σπάνιο αφηγηματικό επίτευγμα που σχολιάζει τη σχέση πολιτικής-τέχνης, υμνεί το μεγαλείο της «ρωσικής ψυχής» και τονίζει τη σημασία της μνήμης σε κορυφαία ιστορικά γεγονότα.

Βέβαια ο ελιτίστικος χαρακτήρας, μιας τόσο εγκεφαλικής και διανοουμενίστικης κινηματογραφικής πράξης, κάπου αναπόφευκτα κουράζει το θεατή ενώ πολλά από τα δεδομένα που παρουσιάζει ο Sokurov, διαποτίζονται από ένα είδος μεγαλομανίας και ναρκισσισμού. Σε καμιά περίπτωση πάντως το φιλμ, που ήταν υποψήφιο για το Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ Κανών του 2002 (τελικά κέρδισε το βαρύ έπαθλο ο «Πιανίστας» του Polanski) δεν είναι αδιάφορο ή ασήμαντο.

Κωνσταντίνος Καϊμάκης