Γκουλτούρα Απόψε: Μισαλλοδοξία στη Στέγη

Ούτε καν ακριβώς βωβή παράσταση – βασικά, θα το περιγράφαμε λιτά: ΒΩΒΟ ΜΙΟΥΖΙΚΑΛ. Όλη η ενέργεια, ο ρυθμός, η παρουσίαση των χαρακτήρων, το στήσιμο και η ροή των σκηνών, η χορογραφημένη κίνηση, η ζωντανή μουσική, το αποδομημένο σκηνικό. Ένα μιούζικαλ χωρίς λέξεις. Γιατί δεν χρειάζονται στα στόματα των ηρώων. Τα υπόλοιπα τα λένε τα συναισθήματα. 

Τότε
Είναι χίλια εννιακόσια δεκατόσο και μια ομάδα συντηρητικών γεροντοκόρων αναλαμβάνει να φέρει την κοινωνία στον ίσιο δρόμο του Χριστού. Η σταυροφορία τους θέτει σε κίνηση ένα εφιαλτικό domino αιτιότητας που καταστρέφει τις ζωές μιας νεαρής Κοπέλας, της ταριαστά ονομασμένης στην ταινία «Dear One», και του Αγοριού το οποίο ερωτεύεται.

Η σκηνοθέτις της “Μισαλλοδοξίας” Ιω Βουλγαράκη (Γλέντι στον Καιρό της Πανούκλας, Ληστές) μεταφέρει στην κεντρική σκηνή της Στέγης μια από τις 4 συντρέχουσες ιστορίες της μεγαλύτερης επικής ταινίας του βωβού κινηματογράφου σε σκηνοθεσία D. W. Griffith, η οποία κυκλοφόρησε πριν από 100 χρόνια ακριβώς.

Λιτότητα
Το κάνει με εξαιρετική αίσθηση λιτότητας, χιούμορ και (κυρίως) μέτρου. Δεν πέφτει στη γνωστή παγίδα/κατάρα της σκηνικής «πλουσιοφάνειας», η οποία έχει ρίξει παραστάσεις και παραστάσεις στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, και δεν αφήνει το budget/ανοιχτό πορτοφόλι να κυριαρχήσει στο όραμα της για τη σκηνή (άλλη μια φορά με τον Κυκλισμό το είχαμε ξαναδεί, και ήταν παράσταση που θα θαυμάζω μια ζωή). Κάνει αυτό ακριβώς που πρέπει και θέλει να δείξει, χωρίς περιττούς εντυπωσιασμούς, χρησιμοποιώντας τη δύναμη του (γραπτού) λόγου με εξυπνάδα και δημιουργικότητα. Όχι σαν καρτέλες διαλόγου (η παράσταση δεν έχει όντως κρατήσει κανένα στοιχείο βωβού κινηματογράφου), αλλά σαν σχόλιο, σαν δήλωση θεματικής, σαν στοιχείο αφήγησης – και σε μερικά σημεία κυριολεκτικά σαν ιός και θανατική καταδίκη. Κάθε σκηνικό στοιχείο έχει και φυσική υπόσταση, ακόμα και οι καρτέλες των υπέρτιτλων που σβήνουν και πέφτουν σαν δήμιος πάνω σε κάποιον που δεν έχει πλέον άλλα λόγια σ’αυτή τη γη.       

Ήρωες του Βωβού
Οι ήρωες και οι κακοί της Βουλγαράκη, ένας προς έναν ξεχωριστά διαλεγμένοι. Μια τετράδα αντρών ( ανατριχιαστικοί και καρικατούρες μαζί Γάλλος, Πάτσικας, Ιακωβίδης, Γεωργιάδης) ως οι ξιπασμένες Ρυθμίστριες, πόσο ταιριαστά, αφού βλέπουν με τέτοια φαλλοκρατική απέχθεια τα γυναικεία δικαιώματα. Οι ζάμπλουτοι Τζένκινς, μια άλλη έννοια της μισαλλοδοξίας, γεννημένη από την κοινωνική απάθεια: η διακριτικά πικραμένη χορηγός τους Ναταλία Τσαλίκη και ο με ποιότητες κλόουν καμπουριασμένος από το φορτίο της ήττας της ζωής σύζυγος της Αργύρης Ξάφης. Λιγότερο αξιοποιημένοι, ο πατρικός Νίκος Χατζόπουλος και ο placebo κάθε-αγαπητικός Αλέξανδρος Λογοθέτης. Καταλυτική η «Γυναίκα Χωρίς Φίλους», γυναίκα-παγίδα και γυναίκα-συνείδηση, η Εύη Σαουλίδου με αγκαλιά μόνιμα μια γλάστρα Venus Flytrap – ακόμα και σε μια παράσταση χωρίς λόγια, μια παρουσία εκκωφαντικά λιγομίλητη… Στον κεντρικό ρόλο, ένας πυρήνας κοριτσίστικης ουσίας αθωότητας η Δέσποινα Κούρτη, η οποία μπορεί να παίζει ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ στη σκηνή το 18χρονο Κορίτσι και να πείθει και να συγκινεί. Αυτή είναι η μεγάλη της στιγμή, και το έζησε όλο το θέατρο: την μεταδοτική της γλύκα κόντρα σε κάθε αντιξοότητα, αυτή την αίσθηση του να ουρλιάζεις από χαρά πάνω σε ένα καρότσι βόλτα γύρω-γύρω σε μια σκηνή πλυμμηρισμένη από μαυρίλα (όχι τυχαία και η αγαπημένη μου αντίστοιχη σκηνή στο άνοιγμα του Γλεντιού).  

Χάπι Εντ (;)
Βλέπω ξεκάθαρα τους λόγους γιατί μας ενδιαφέρει αυτό το έργο σήμερα. Μπορεί σαν πλοκή να είναι κλισέ και χιλιοειδωμένο (αν και δεδομένης της επιδραστικότητας του και του πως προϋπήρξε όλων αυτών τα οποία μας θυμίζει, θα προτιμούσα «αρχετυπικό»), όμως οι παράλληλες που τρέχουν με το σήμερα είναι ανατριχιαστικές και υπογραμμίζονται από την αγαπημένη μου σκηνή: οι ήρωες στέκουν γεμάτοι ερωτηματικά και περιέργια ή δυσπιστία μπροστά στο μέγεθος ενός αφελούς χάπι εντ το οποίο κατακλύζει με την ντεφάκτο-ίλα του τη σκηνή και σιγά σιγά μαζεύει μπροστά του ένα παρόμοια απορημένο πλήθος από λοιπούς συντελεστές και τεχνικούς.     

Χορταστική, τρομακτική, τρομοκρατική ειρωνεία. Δεν λέει κουβέντα και μιλάει για τα πάντα.

Υ.Γ. Ακούγαμε πάλι στη φετινή παρουσίαση του προγράμματος της Στέγης τη λέξη «εξωστρέφεια», σαν μια λέξη που πάνω από όλες χαρακτηρίζει τις επιλογές της. Χάρηκα φέτος που ο Καραντζάς ξαναέκανε πρόβες για να παρουσιάσει σε άλλο ένα ξένο φεστιβάλ τον Κυκλισμό, ακόμα και τρία χρόνια μετά, συνεχίζει θριαμβευτικά. Αυτό νιώθω και για τη συγκεκριμένη παράσταση, θα ταξιδέψει υπέροχα, και θα στέκει με αίγλη (και καρδούλα) σαν στολίδι στα ξένα φεστιβάλ.