Ροδόχρους ακμή: Πώς θα αποφύγετε τις εξάρσεις

Για τους περισσότερους από εμάς οι καλοκαιρινές διακοπές είναι συνυφασμένες με την απόλαυση του ήλιου και της θάλασσας. Οι άνθρωποι όμως που πάσχουν από ροδόχρου ακμή αντιμετωπίζουν τη συγκεκριμένη περίοδο με επιφυλακτικότητα ή φόβο, καθώς η ζέστη είναι ο κύριος λόγος έξαρσης των συμπτωμάτων τους. Ειδικά φέτος, που οι καύσωνες ήταν παρατεταμένης διάρκειας, αναζητούν τρόπους αποφυγής ή ύφεσης αυτών των εξάρσεων, χωρίς να στερηθούν, ωστόσο, την πολυπόθητη ανάπαυλα από την καθημερινότητα που θα τους επιτρέψει να ξεκουραστούν, να διασκεδάσουν, να ασκηθούν και να χαρούν τη φύση.

«Η επιδείνωση των συμπτωμάτων της φλεγμονώδους αυτής πάθησης οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, με συχνότερους τη ζέστη, το ηλιακό φως και τον ξηρό αέρα.  Έχει διαπιστωθεί ότι ο ήλιος οδηγεί στην παραγωγή αγγειακών ενδοθηλιακών αυξητικών παραγόντων, που συνδέονται με την ανάπτυξη ορατών αιμοφόρων αγγείων. Αρκεί και η ολιγόωρη παραμονή σε εξωτερικούς χώρους για κολύμπι ή για τρέξιμο μια καλοκαιρινή ηλιόλουστη μέρα, όπως και ένα ταξίδι με το αυτοκίνητο, για να προκαλέσει απότομη εκδήλωση έντονων συμπτωμάτων. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι όταν τέτοια περιστατικά επαναλαμβάνονται, προκαλείται συσσώρευση των βλαβών και με την πάροδο του χρόνου το δέρμα καθίσταται λιγότερο ανθεκτικό, με συνέπεια τόσο η συχνότητα όσο και η ένταση των συμπτωμάτων να επιδεινώνονται. Η ηλιοπροστασία το καλοκαίρι, όπως και όλο το χρόνο, είναι το “κλειδί” για την αποφυγή μιας τέτοιας εξέλιξης», επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.

«Για την αποφυγή των εξάρσεων που προκαλούνται από τον ήλιο και τη ζέστη, θα πρέπει οι πάσχοντες να φορούν καθημερινά αντηλιακό ευρέος φάσματος με υψηλό δείκτη προστασίας και να προστατεύουν το δέρμα τους με φαρδιά καπέλα και προστατευτικό ρουχισμό. Επίσης, να το ενυδατώνουν, ώστε να μειώνουν την τυχόν αίσθηση καύσου, κνησμού και ερεθισμού και να δημιουργείται ένας φραγμός για την αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων που μπορεί να επιδεινώσουν το ευαίσθητο δέρμα. Κι επειδή εξίσου επιβλαβής με τον ήλιο είναι και η ζέστη, οι ασθενείς καλό είναι να παραμένουν σε δροσερούς  κλιματιζόμενους χώρους, να πίνουν κρύα ροφήματα και να προσπαθούν να μειώσουν με κάθε τρόπο τη θερμοκρασία του προσώπου (π.χ. ψεκάζοντας το πρόσωπο με δροσερό νερό).

Πρέπει να αποφεύγουν τις υπερβολές όταν ασχολούνται με σπορ, αφού πάνω από τους μισούς βιώνουν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους μετά από έντονη άσκηση. Γι’ αυτό συστήνεται να επιλέγουν σπορ χαμηλής έντασης ώστε να αποτρέπεται αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος. Το περπάτημα και το κολύμπι είναι καλές επιλογές, αρκεί να εκτελούνται με διαλείμματα- δηλαδή μικρότερα χρονικά διαστήματα περισσότερες φορές (π.χ. αντί 1 ώρα συνεχούς κολύμβησης, 4 φορές επί 15 λεπτά), νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα.

Αν και το καλοκαίρι δεν προτιμώνται τα πικάντικα φαγητά, οι πάσχοντες πρέπει να γνωρίζουν ότι επειδή προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος δεν πρέπει να επιλέγονται. Το ίδιο ισχύει και για τα αλκοολούχα ποτά – ιδίως το κόκκινο κρασί. Τέλος, ο έλεγχος του στρες (το οποίο προκαλεί εφίδρωση) αποτρέπει τις εξάρσεις των συμπτωμάτων», καταλήγει ο δρ Στάμου.

Η ροδόχρους ακμή είναι μια χρόνια υποτροπιάζουσα πάθηση του δέρματος που επηρεάζει, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, το 5,46% του γενικού πληθυσμού. Όσοι έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα (τύποι κατά Fitzpatrick Ι και ΙΙ) και εκείνοι με φωτοευαίσθητους τύπους, φαίνεται να διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως και τα άτομα άνω των 65 ετών. Η πάθηση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για διάφορες συννοσηρότητες, όπως αυτοάνοσα και καρδιαγγειακά νοσήματα. Όπως έχουν διαπιστώσει διάφορες μελέτες, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ, νόσο του Crohn και ημικρανιών.

Ενώ είναι πιο συχνή στις γυναίκες, οι άνδρες είναι πιθανότερο να έχουν πιο έντονα συμπτώματα. Και στα δύο φύλα εμφανίζονται συνήθως στο πρόσωπο, το λαιμό και την περιοχή του θώρακα, ποικίλλουν σε βαρύτητα και παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις. Στα αρχικά στάδια οι εξάρσεις εμφανίζονται περιστασιακά.

Όσο η πάθηση εξελίσσεται, οι ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν επίμονα συμπτώματα, όπως:

Επαναλαμβανόμενα επεισόδια έξαψης, επίμονο ερύθημα, φλεγμονώδεις βλατίδες και φλύκταινες, τελαγγειεκτασίες (διευρυμένα αιμοφόρα αγγεία), πάχυνση του δέρματος και εξάρσεις. Το 50% των πασχόντων έχουν και οφθαλμικά συμπτώματα, όπως φαγούρα, ξηρότητα και ευαισθησία στο φως. Τα συμπτώματα έχουν αντίκτυπο και στην ψυχική υγεία. Πολλοί πάσχοντες έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, νοιώθουν δε συχνά αμηχανία, που επιδεινώνει περαιτέρω τα συμπτώματα.

Τα αίτια της πάθησης δεν είναι πλήρως κατανοητά. Η έρευνα δείχνει ότι μπορεί να οφείλεται σε δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, σε νευροαγγειακή δυσλειτουργία, σε γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες ή σε συνδυασμό αυτών. Μια άλλη αιτιολογία για την παθογένεσή της είναι η παρουσία στο δέρμα ακάρεων Demodex folliculorum. Ενώ αυτά βρίσκονται στο δέρμα όλων των ανθρώπων, εμφανίζονται σε μεγαλύτερους αριθμούς σε άτομα με ροδόχρου ακμή, στις περιοχές του προσώπου που επηρεάζονται συχνότερα. Φαίνεται να αυξάνονται τα στοιχεία που δείχνουν ότι η παρουσία άφθονων Demodex μπορεί να προκαλέσει ανοσοαπόκριση στους πάσχοντες και ότι η φλεγμονή μπορεί να προκληθεί από ορισμένα βακτήρια που σχετίζονται με τα συγκεκριμένα ακάρεα.

Και επειδή υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί υποτύποι ροδόχρου ακμής (ερυθηματώδης ροδόχρους ακμή, βατιδοφλυκταινώδης ροδόχρους ακμή, ρινόφυμα και οφθαλμική ροδόχρους ακμή), είναι πιθανό σε κάθε ασθενή να υπάρχει διαφορετική αιτία εμφάνισης.

Ανεξαρτήτως, όμως, παθογένεσης, ο ήλιος και η ζέστη είναι εχθροί. Και παρότι αρκετοί πιστεύουν ότι η ερυθρότητα που παρουσιάζουν στα μάγουλα οφείλεται μόνο στον ήλιο, έχει πραγματοποιηθεί μελέτη που διαφοροποιεί τη ροδόχρου ακμή από την ηλιακή βλάβη, τεκμηριώνοντας τις κλινικές διαφορές μεταξύ ερυθηματώδους ροδόχρου ακμής –που χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα του προσώπου και, μερικές φορές, ορατά αιμοφόρα αγγεία– και μιας κατάστασης με ορατά αιμοφόρα αγγεία από βλάβες που προκαλεί ο ήλιος, γνωστή στους ειδικούς ως τελαγγειεκτατική φωτογήρανση.

Η διαχείριση της ροδόχρου ακμής παραμένει μια πρόκληση. Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν ήπια φροντίδα του δέρματος, συστηματικές ή τοπικές θεραπείες, θεραπείες με λέιζερ και φωτοθεραπεία, ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες ή συνδυασμούς αυτών. Για τους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται σε τοπικά φάρμακα, τα από του στόματος αντιβιοτικά είναι η κύρια θεραπεία. Επειδή, όμως, η τελευταία εγείρει ανησυχίες λόγω των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών, διερευνώνται εναλλακτικές λύσεις. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2024 δείχνει ότι οι βιταμίνες (παράγωγα της βιταμίνης Α, βιταμίνες Β3, Β12 και Κ) και ορισμένα μέταλλα βοηθούν στη διαχείριση των συμπτωμάτων της ροδόχρου ακμής, αλλά αναμένονται περαιτέρω μελέτες για την επιβεβαίωση των ευρημάτων.

Η φωτοθεραπεία αποτελεί σήμερα μια αποτελεσματική επιλογή, αφού μειώνει τα συμπτώματα, όπως κνησμός ερύθημα και εξάρσεις. Είναι επίσης ασφαλής και καλά ανεκτή από τους ασθενείς. Για τις παχύνσεις που εμφανίζονται στη μύτη και σε άλλα σημεία του προσώπου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί λέιζερ, dermabrasion ή ηλεκτροκαυτηρίαση.