Αισχύλεια: Ο Ανδρέας Λόλης «Πίσω από το θέατρο»

Μια «από τις πιο σημαντικές επεμβάσεις που έχω κάνει σε ανοιχτούς χώρους» χαρακτηρίζει ο Ανδρέας Λόλης την εγκατάσταση «Πίσω από το θέατρο», που θα παρουσιάσει από τη Δευτέρα 23 Αυγούστου 2021 πίσω από το ανοιχτό θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου, στην παραλία της Ελευσίνας, σε παραγωγή της «Ελευσίνα 2023 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Αισχύλεια 2021».

«Για κάθε καλλιτέχνη η Ελευσίνα είναι μια πρόκληση» συνεχίζει ο διακεκριμένος γλύπτης, τονίζοντας ότι στην πόλη «υπάρχει αυτό που φαίνεται και αυτό που δεν φαίνεται, και ο ρόλος μου ως καλλιτέχνη στηρίχθηκε σε αυτό. Βλέποντας πολλά ιδιαίτερα σημεία στην Ελευσίνα, στάθηκα σε κάποια που μάλλον δεν τα είχαν προσεγγίσει άλλοι καλλιτέχνες», επισημαίνοντας ότι το έργο που θα παρουσιάσει στηρίζεται στην ιδέα της ανασκαφής: «Ο χώρος πίσω από το θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου ενδείκνυται γι’ αυτό. Είναι ένας χώρος αθώος, καθώς δεν έχει δουλευτεί πολύ και δεν έχει περιορισμούς», καταλήγει.

Η εγκατάσταση «Πίσω από το θέατρο» είναι αποτέλεσμα συνεργασίας ανάμεσα στον γλύπτη Ανδρέα Λόλη, τον αρχιτέκτονα Διονύση Σοτοβίκη και τον επιμελητή Χριστόφορο Μαρίνο, οι οποίοι διαχειρίστηκαν τη συγκεκριμένη in situ εγκατάσταση ως μία σκηνογραφική εμπειρία. Οι μαρμαρωμένες μορφές του Ανδρέα Λόλη επεμβαίνουν στα υπάρχοντα χαλάσματα και στο φυσικό τοπίο του Παλαιού Ελαιουργείου, δημιουργώντας μια διαδρομή που παίρνει τη μορφή ενός αφηγηματικού παζλ και οδηγεί σε επτά επεισόδια ή «σκηνικά». Καθώς τη διασχίζει, ο επισκέπτης καλείται να συμπληρώσει το παζλ σαν ένας θεατής ενός θεατρικού έργου χωρίς ηθοποιούς, που έχει ως βασικό του πρωταγωνιστή το μυστηριακό τοπίο της Ελευσίνας.

Η ανασκαφή που προτείνει ο Λόλης, σημειώνει από την πλευρά του ο επιμελητής Χριστόφορος Μαρίνος, «μοιάζει παγωμένη στο χρόνο: δεν γνωρίζουμε πότε ξεκίνησε και πότε θα τελειώσει. Είναι ένας ύμνος στην υλικότητα, όπου το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον ενός τόπου γίνονται ένα. “Πίσω από το θέατρο” οι χρονικότητες εναλλάσσονται ακατάπαυστα, με αποτέλεσμα να χάνει κανείς την αίσθηση του χρόνου”».

«O Λόλης επεμβαίνει διακριτικά στα υπάρχοντα χαλάσματα και στο φυσικό τοπίο. Δημιουργεί ένα γλυπτικό περιβάλλον που τονίζει την ανεπιτήδευτη, θεατρική πλευρά της καθημερινότητας και αναδεικνύει τις σωματικές αισθήσεις. Οι σιωπηλές επεμβάσεις του, αλληλεπιδρούν με τη μυρωδιά της θάλασσας και των φυτών, τους ήχους των πουλιών, των διερχόμενων αυτοκινήτων και του γειτονικού εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου» συνεχίζει ο επιμελητής.

Και καταλήγει: «Θαυμάζοντας τη γλυπτική ανασκαφή του Λόλη από ψηλά, από το τελευταίο διάζωμα του θεάτρου, η θέα που ανοίγεται μπροστά σου είναι αποκαλυπτική: φανερώνει ένα δεύτερο θέατρο, όπου παίζεται ένα έργο χωρίς ηθοποιούς, με βασικό πρωταγωνιστή το μυστηριακό τοπίο της Ελευσίνας».

Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας, photo: Wikimedia Commons

Ξεπερνώντας τα όρια του καθαρά παραστατικού χαρακτήρα τον οποίο είχε αρχικά, το Φεστιβάλ Αισχύλεια, από το 2004 και μετά, συμπεριέλαβε ως δομικό στοιχείο του ετήσιου καλλιτεχνικού του προγράμματος τις εικαστικές εγκαταστάσεις, κάτι που αγκαλιάστηκε από την πόλη και τους κατοίκους της.

Η πρώτη εικαστική εγκατάσταση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ήταν το έργο της γλύπτριας Βάνας Ξένου, με τίτλο «Έλευσις – Πέρασμα», το οποίο παρουσιάστηκε στο βιομηχανικό συγκρότημα «Κρόνος». Έκτοτε, διεθνώς διακεκριμένοι εικαστικοί φιλοξενήθηκαν στην πόλη της Ελευσίνας, όπως η Καλλιόπη Λεμού, ο Μάριος Σπηλιόπουλος, η Λήδα Παπακωνσταντίνου, η Διοχάντη, ο Στηβ Αντωνάκος, ο Στέφανος Τσιβόπουλος, ο Νίκος Ναυρίδης, ο Michelangelo Pistoletto, o Tarek Atoui, η Αιμιλία Μπουρίτη, η Ελένη Πανουκλιά, η Δανάη Στράτου και η Ασπασία Σταυροπούλου.

Με στόχο να στηριχτεί σε αυτή την παράδοση προκειμένου να αναδείξει την Ελευσίνα σε ένα διεθνές σημείο συνάντησης για τη site specific και site sensitive καλλιτεχνική δημιουργία, ο οργανισμός «Ελευσίνα 2023 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» ανέλαβε να επιμελείται κάθε χρόνο την εικαστική εγκατάσταση του Φεστιβάλ των Αισχυλείων και, έτσι, φέτος συνεργάζεται με τον γλύπτη Ανδρέα Λόλη.

Γεννήθηκε στο Αργυρόκαστρο το 1970. Το 1991 εγκαθίσταται στην Αθήνα. Το 1995 εισάγεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών από όπου αποφοιτά το 2002. Στα φοιτητικά του χρόνια δραστηριοποιείται και ως βοηθός του καθηγητή Θεόδωρου Παπαγιάννη στο προσωπικό του εργαστήριο. Στο διάστημα αυτό, συνεργάζεται και με άλλους γλύπτες, όπως με τον Κώστα Δικέφαλο. Το 2005, με υποτροφία του I.K.Y., μεταβαίνει για μεταπτυχιακές σπουδές στην Carrara της Ιταλίας, από όπου αποφοιτά με άριστα και βραβεύεται. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει πραγματοποιήσει πολλές ατομικές εκθέσεις, στην Αθήνα και το εξωτερικό. Η τελευταία του έκθεση ήταν η «Prosaic Origins», που διοργάνωσε ο Οργανισμός ΝΕΟΝ το 2018 στη Βρετανική Σχολή Αθηνών, σε επιμέλεια Νάγιας Γιακουμάκη.