MENU
Κερδίστε Προσκλήσεις
ΤΡΙΤΗ
19
ΜΑΡΤΙΟΥ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η Μαριάννα Οικονόμου βρήκε τον μίτο που ενώνει τον Βάγκνερ με τις ντομάτες

Η σκηνοθέτις του ντοκιμαντέρ “Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες”, Μαριάννα Οικονόμου, μιλά για τη ματιά της στην ιστορία των μικρών παραγωγών του χωριού Ηλιάς, που “κατέκτησαν” τον κόσμο με τα προϊόντα τους

author-image Βαρβάρα Σαββίδη

Η σκηνοθέτης Μαριάννα Οικονόμου καταγράφει εδώ και χρόνια με την κάμερά της τον τρόπο ζωής και εργασίας των κατοίκων σε ένα χωριό του Θεσσαλικού κάμπου που αργοπεθαίνει, στο οποίο όμως, πριν από μερικά χρόνια δυο ξαδέρφια και πέντε γυναίκες, αποφάσισαν να κάνουν μια νέα αρχή. Με σύμμαχο τις μουσικές του Βάγκνερ, ξεκίνησαν να καλλιεργούν με βιολογικό τρόπο έναν παλιό σπόρο ντομάτας, και να δημιουργούν προϊόντα τα οποία εξάγουν σε όλο τον κόσμο.

Κεντρικό ρόλο σε όλο αυτό το εγχείρημα έχει ο Αλέξανδρος Γκουσιάρης, με καταγωγή από αγροτική οικογένεια της Καρδίτσας, ο οποίος σπούδασε μαθηματικός στο Ηράκλειο Κρήτης, αλλά αποφάσισε να ασχοληθεί με τη μελισσοκομεία, που ήταν οικογενειακή παράδοση. Στη συνέχεια, ανέπτυξε την παραγωγή σάλτσας ντομάτας, με τα προϊόντα του να βραβεύονται και να φτάνουν να πωλούνται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, μέχρι και στα φημισμένα Harrods.

Στο “Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες” που βγαίνει σήμερα στις αίθουσες, η Μαριάννα Οικονόμου έχει φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ ζουμερό όπως οι κόκκινες ντομάτες που κινηματογραφεί. Αφήνει χώρο και ανάσες στην ιστορία που αφηγείται, μας μεταφέρει τις αγωνίες της προσπάθειας, αλλά και την πιο “φευγάτη”, σχεδόν σουρεαλιστική σε στιγμές, αντιμετώπιση της σκληρής καθημερινότητας της αγροτικής ζωής, με χιούμορ και ποιητική διάθεση. Μας προσφέρει ένα πραγματικά απολαυστικό και πολυεπίπεδο ντοκιμαντέρ, που καταπιάνεται και με τα θέματα της ζωής στην ύπαιθρο, του μάρκετινγκ των προϊόντων, τα χωριά που σιγά σιγά πεθαίνουν, τις ανθρώπινες σχέσεις, τη δημιουργικότητα, αλλά και τη διαφορετική ματιά των ανθρώπων σε μια σκληρή καθημερινότητα.

Το ντοκιμαντέρ έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου τον Φεβρουάριο, ενώ πρόσφατα διακρίθηκε με το βραβείο Κριτικών Κινηματογράφου Fipresci στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Κυρία Οικονόμου, πώς εντοπίσατε τη συγκεκριμένη ιστορία;

Γνωρίζω χρόνια τον Αλέξανδρο (Γκουσιάρη), και μου είχε κάνει εντύπωση η ιστορία αυτού του χωριού, έτσι πήγαινα για αρκετά χρόνια και κατέγραφα την καθημερινότητά τους, ωστόσο τα δύο τελευταία χρόνια αποφάσισα ότι πρέπει να πω αυτή την ιστορία. Το υλικό που βλέπετε στο ντοκιμαντέρ είναι από τα τελευταία πέντε χρόνια, από το 2014 δηλαδή.

Τι σας κέντρισε το ενδιαφέρον από το υλικό που συγκεντρώσατε και αποφασίσατε να πείτε την ιστορία;

Ο συνδυασμός μιας πάρα πολύ σκληρής καθημερινότητας των κατοίκων του χωριού, που σηκώνονται από τα χαράματα και δουλεύουν μέχρι το βράδυ σε χειρωνακτικές εργασίες με κάθε είδους καιρικές συνθήκες, με μια πιο φευγάτη κατάσταση όπου μέσα σε αυτή την καθημερινότητα εντασσόταν το γέλιο, η ποίηση, η μουσική, ένας διαφορετικός τρόπος αντιμετώπισης της πραγματικότητας. Αυτό με βοήθησε, γιατί είναι μια διαφορετική αντιμετώπιση ολόκληρης της ζωής.

Το εντυπωσιακό ήταν ότι αυτό είχε ένα αποτέλεσμα. Δηλαδή, το γεγονός ότι περνούσαν καλά, έδινε νόημα στη δουλειά τους. Αυτή η ιστορία που αγαπούν να επαναλαμβάνουν, ότι ο Κολόμβος έφερε τη ντομάτα από την Αμερική στην Ευρώπη πριν από 500 χρόνια κι αυτοί καλλιεργούν ακόμα αυτό τον παλιό σπόρο και τον στέλνουν πίσω, ως προϊόν, στην Αμερική, δίνει νόημα στη δουλειά τους. Αυτή η ιστορία τους διασκεδάζει πάρα πολύ.

Ο Βάγκνερ ποιο ρόλο παίζει, πώς νοηματοδοτεί την εργασία τους;

Παίζουν πολύ μουσική εκεί γενικότερα, αλλά κάποια στιγμή δημιουργήθηκε αυτό το παιχνίδι, με τη μουσική ως υπόκρουση για την καλλιέργεια και το μάζεμα της ντομάτας κι αυτό από μόνο του νοηματοδοτεί αλλιώς αυτό που κάνουν. Δίνει μια άλλη χροιά στη δουλειά τους, συμβάλλει στο να προσπαθήσουν ακόμη περισσότερο για μια όλο και καλύτερη ποιότητα του προϊόντος τους.

Καταγράφοντας τόσα χρόνια τη ζωή στον Ηλιά, θα αφήσατε πολλές σκηνές εκτός. Μπορείτε να ξεχωρίσετε μια, που θέλατε πολύ να είναι στο ντοκιμαντέρ, αλλά δεν μπήκε;

Είναι πολλές οι σκηνές που αναγκάστηκα να μην περιλάβω στην τελική έκδοση του ντοκιμαντέρ, καθώς είχα συγκεντρώσει πολύ μεγάλο όγκο υλικού, έτσι έκανα σκληρές επιλογές. Αυτό που με πόνεσε πιο πολύ που δεν μπήκε, είναι κάποιες σκηνές όπου ένας φίλος του Αλέξανδρου διάβαζε ποίηση τα βράδια στους κατοίκους. Έκαναν αυτοσχέδιες ποιητικές βραδιές δηλαδή! Σουρεαλιστικό και υπέροχο!

“Δεν έχω παρέμβει σε καμία σκηνή σκηνοθετικά. Έτυχε απλώς να βγάλουν κάποια στιγμή αυτό το χάρτη και να τραβήξουν γραμμές με τις διαδρομές που κάνουν τα προϊόντα τους.”

Ποια σημεία της ιστορίας θέλατε να “φωτίσετε” στο ντοκιμαντέρ;

Αυτή η ιστορία έχει πολλά επίπεδα. Εμένα με ενδιέφερε ο συνδυασμός των αντιτιθέμενων στοιχείων. Ότι βρισκόμαστε σε έναν τόπο που πεθαίνει, ο νεότερος κάτοικος του χωριού είναι 60 χρονών, αλλά συγχρόνως υπάρχει μια διαφορετική ματιά στα πράγματα. Τελικά αν δούμε τη ζωή λίγο διαφορετικά, προσπερνάμε εσωτερικά όρια και η ζωή μας γίνεται πιο ευχάριστη. Καμιά φορά είναι θέμα ματιάς, δηλαδή.

Το άλλο στοιχείο που με ενδιέφερε πολύ, ήταν το ερώτημα «ποιος είναι ο ρόλος των μύθων στη ζωή μας»; Δηλαδή ο Αλέξανδρος κι η παρέα του, εμφανώς χρειάζονται τους μύθους, αυτές οι ιστορίες είναι που τους κάνουν να αισθάνονται ξεχωριστοί, που τους δίνουν τη δύναμη και την ώθηση σε όσα κάνουν.

Πόσο σας επηρεάζουν τα ντοκιμαντέρ που γυρίζετε; Τι αφήνουν μέσα σας, πόσο αλλάζουν τη ματιά σας;

Με επηρεάζουν πάρα πολύ. Ζω διαφορετικές ζωές μέσα από αυτά. Συνδέομαι πάρα πολύ με τους ανθρώπους και τις καταστάσεις που καταγράφω. Δεν μπορούμε να βάζουμε σε μικρά κουτάκια και να διαχωρίζουμε τη δουλειά από τη διασκέδαση, είναι όλο ένα πράγμα. Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο μάθημα, να μην αναβάλουμε, δηλαδή αυτό που κάνουμε εμείς στις πόλεις, δουλεύουμε συνεχώς περιμένοντας τις 10 μέρες διακοπών. Στο “Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες” με επηρέασε επίσης όλη αυτή η ιστορία του διαλόγου μεταξύ του πραγματικού και του φαντασιακού. Το βρήκα πάρα πολύ ενδιαφέρον και σημαντικό για τη ζωή μου. Χρειαζόμαστε να έχουμε μια διαφορετική ματιά.

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια άνθιση του είδους του ντοκιμαντέρ κι ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον του κοινού, σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πού οφείλεται αυτό κατά τη γνώμη σας;

Ο κύριος θεσμός που έχει βοηθήσει το ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα, είναι το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Αυτό άλλαξε τη νοοτροπία και την άποψη του κόσμου για το ντοκιμαντέρ, έφερε ξένους δημιουργούς, εκεί είδαμε ότι το ντοκιμαντέρ δεν είναι ένα βαρετό είδος, αλλά έχει όλα τα στοιχεία της μυθοπλασίας, αφηγείται μια ιστορία με χαρακτήρες που σε αγγίζουν, θέματα που σε βάζουν σε σκέψεις. Επίσης η ΕΡΤ παλιότερα στήριζε πολύ τις παραγωγές ντοκιμαντέρ, όχι όμως τα τελευταία χρόνια, που ούτε χρηματοδοτεί, ούτε προβάλει. Παράλληλα, πολλά νέα παιδιά έρχονται στην Ελλάδα έχοντας σπουδάσει το είδος στο εξωτερικό και φέρνουν πολλά νέα πράγματα, μιας κι έχει προχωρήσει πολύ το είδος.

Το ντοκιμαντέρ έκανε πρεμιέρα στο επίσημο πρόγραμμα του 69ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Ποια ήταν η ανταπόκριση;

Στο Βερολίνο η ανταπόκριση ήταν ιδιαιτέρως θετική, ο κόσμος έκλαιγε, μετά την προβολή δεν έφυγε κανείς, είχαν πολλά ερωτήματα, ήθελαν να γνωρίσουν τον Αλέξανδρο. Ήταν πολύ συγκινητικό, γιατί αυτή είναι μια μικρή τοπική ιστορία κι η αγωνία μου ήταν κατά πόσο θα μπορούσα να μεταφέρω την οικουμενικότητα που εγώ ένιωθα πως έχει. Ο στόχος μου δεν ήταν απλώς να περιγράψω τι κάνουν αυτοί οι άνθρωποι σε εκείνο το χωριό, ήθελα να μεταφέρω κάτι πέρα από αυτό.

Η σκηνοθέτις, Μαριάννα Οικονόμου

Βιογραφικό σημείωμα

Η Μαριάννα Οικονόμου σπούδασε ανθρωπολογία, φωτοδημοσιογραφία και παραγωγή βίντεο στο Λονδίνο. Εργάστηκε αρχικά ως φωτογράφος και ερευνήτρια σε ελληνικά και ξένα έντυπα, κανάλια και οργανισμούς. Από το 2000 ασχολείται με το ντοκιμαντέρ όπου εκτελεί παραγωγές για την ΕΡΤ (Μαθήματα–Παθήματα, Οικολογικά Ημερολόγια) και σκηνοθετεί ντοκιμαντέρ σε συμπαραγωγή με ξένα κανάλια (BBC, ARTE, YLE) που συμμετέχουν σε διεθνή φεστιβάλ («Το Σχολείο», «Για μια θέση στο χορό», «Οδός Σφακτηρίας», «Bells, Threads and Miracles», «Άκουσέ με», «Food for Love»). Η τελευταία της ταινία, «Ο πιο μακρύς δρόμος» βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Λειψίας, και ήταν υποψήφιο για το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

“Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες”

Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ της Μαριάννας Οικονόμου, από 11 Απριλίου στον Δαναό, ώρες προβολών: 18.00, 20.00, 22.00 |  και παράλληλες προβολές σε Θεσσαλονίκη, Καρδίτσα,Τρίκαλα, Πάτρα, Βόλο και Αμαλιάδα.

Ειδικές προβολές – Εκδηλώσεις στον Δαναό
Μετά το τέλος των προβολών θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό, στην οποία θα συμμετέχει και η σκηνοθέτρια Μαριάννα Οικονόμου:

Πέμπτη 11/4, 20:15 Αθηναϊκή πρώτη προβολή, παρουσία των συντελεστών της ταινίας. Θα ακολουθήσει κέρασμα τοπικών προϊόντων του χωριού Ηλιάς και θεσσαλικό τσίπουρο Τσιλιλή.
Παρασκευή 12/4, 18.00 Συζήτηση μεταξύ του πρωταγωνιστή του ντοκιμαντέρ, Αλέξανδρου Γκουσιάρη, και του καθηγητή Αγροτικής Οικονομίας, Κωνσταντίνου Καραντινινή. Θα ακολουθήσει κέρασμα τοπικών προϊόντων του χωριού Ηλιάς και θεσσαλικό τσίπουρο Τσιλιλή.
Παρασκευή 12/4, 20:00 Προβολή σε συνεργασία με τον Γαστρονόμο, παρουσία του Αρχισυντάκτη των γαστρονομικών εκδόσεων της «Καθημερινής» Άγγελου Ρέντουλα και του Αλέξανδρου Γκουσιάρη.
Σάββατο 13/4, 18.00 Συζήτηση με τον σεφ Νίκο Φωτιάδη για τη χρήση τοπικών προϊόντων στη μαγειρική.
Σάββατο 13/4, 20.00 Συζήτηση για την δημιουργία του ντοκιμαντέρ μεταξύ της κριτικού κινηματογράφου Μαρίας Κατσουνάκη, της σκηνοθέτριας Μαριάννας Οικονόμου και της μοντέρ Ευγενίας Παπαγεωργίου.
Κυριακή 14/4, 16:00 Προβολή της ταινίας με αγγλικούς υπότιτλους.
Κυριακή 14/4, 18:00 Συζήτηση με τον ψυχαναλυτή Γεράσιμο Στεφανάτο γύρω από το ρόλο του μύθου και της φαντασίας στη ζωή των ανθρώπων στην πόλη και στον κάμπο.
Δευτέρα 15/4, 20:00 Συζήτηση για το ρόλο της μουσικής στη ζωή μας και στον κινηματογράφο με την voice soloist Άννα Παγκάλου.
Τρίτη 16/4, 20.00 Συζήτηση με τον ιδρυτή της κοινότητας «Πελίτι», Παναγιώτη Σαϊνατούδη, για τη διάδοση των παραδοσιακών σπόρων. Μετά την προβολή θα μοιραστούν σπόροι στο κοινό.
Τρίτη 16/4, 22.00 Προβολή της ταινίας με αγγλικούς υπότιτλους.
Τετάρτη 17/4, 20:00 Συζήτηση για τους νέους γεωργούς με την Έφη Λαζαρίδου και τον Νικόλαο Γούσιο, από το πρόγραμμα του Iδρύματος Σταύρος Νιάρχος “Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά”

Βασικοί συντελεστές
Σκηνοθεσία/Σενάριο: Μαριάννα Οικονόμου
Παραγωγοί: Σπύρος Μαυρογένης, Ρέα Αποστολίδη, Γιούρι Αβέρωφ
Μοντάζ: Ευγενία Παπαγεωργίου
Δ/νση Φωτογραφίας: Μαριάννα Οικονόμου, Αργύρης Τσεπελίκας, Δημήτρης Κορδελάς
Ηχοληψία: Αρης Καφετζής, Γιάννης Αντύπας, Μαριάννα Οικονόμου
Sound design: Παύλος Χριστοφοράκος
Μίξη Ήχου: Κώστας Μπώκος
Χρωματική επεξεργασία: Μάνος Χαμηλάκης
Διεύθυνση Παραγωγής: Ηλέκτρα Πέππα, Σωτηρία Στέργου, Ζανίν Λουλούδη
Εταιρεία Παραγωγής: Stefi Lynx και ΑΝΕΜΟΝ PRODUCTIONS
Συμπαραγωγοί: Ελληνικό Κέντρο Κινηματοργράφου, Cosmote TV
Με την υποστήριξη: πρόγραμμα Creative Europe – Media της ΕΕ, 2|35, ΕΡΤ

To ντοκιμαντέρ είναι μια παραγωγή της STEFI&Lynx (Σπύρος Μαυρογένης) και της ΑΝΕΜΟΝ Productions (Ρέα Αποστολίδη και Γιούρι Αβέρωφ), σε συμπαραγωγή με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και την Cosmote TV, και με την υποστήριξη του προγράμματος Creative Europe – Media της ΕΕ, της 2|35 και της ΕΡΤ.

Η ανάπτυξη της ταινίας έγινε στο Docs in Progress 2018 του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου απέσπασε το βραβείου καλύτερου ντοκιμαντέρ, καθώς και στην διεθνή αγορά του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ, IDFA Forum 2018.

Περισσότερα από Πρόσωπα
VIMA_WEB3b