Τόνι Έρντμαν
Η ταινία που σύμφωνα με τους περισσότερους κριτικούς άξιζε να πάρει το φεστινό Χρυσό Φοίνικα είναι μια διαφορετική γερμανική μαύρη κωμωδία με ψήγματα σπάνιας ανθρωπιάς.
Ο αιώνια πλακατζής Γουίνφριντ λατρεύει να ενοχλεί τους πάντες αλλά ο αγαπημένος στόχος του είναι η κόρη του Ινές που ζει και εργάζεται στο Βουκουρέστι. Όταν ο χαβαλές πατέρας διαπιστώσει ότι η κόρη του έχει πάψει να είναι ευτυχισμένη και η επικοινωνία μεταξύ τους έχει χαθεί, εμφανίζει το alter ego του ονόματι Τόνι Έρντμαν. Ο Τόνι είναι ένας περίεργος τύπος με κακό κοστούμι, τραγική περούκα κι ακόμη χειρότερη οδοντοστοιχία, που η εκκεντρική συμπεριφορά του θα προκαλέσει φοβερή αμηχανία στην Ινές.
Η δεν –την- λες- ακριβώς- κωμωδία και το υπαρξιακό δράμα, πάνε χέρι χέρι στην ξεχωριστή ταινία της 40χρονης Maren Ade. Σε μια ιστορία συνηθισμένη όσον αφορά τις βασικές γραμμές της (η προβληματική σχέση πατέρα-κόρης, το κυνήγι της επαγγελματικής επιτυχίας ως μέσο καταξίωσης και ταυτότητας, ένας πατέρας φαρσέρ που πάει κόντρα σε κάθε σοβαροφάνεια) το ζητούμενο είναι η αβάσταχτη καθημερινότητα να γίνει πιο ανθρώπινη. Σε μια σκηνή στο Βουκουρέστι όπου ο ήρωας εμφανίζεται ξαφνικά στη δουλειά της κόρης του, καταλαβαίνει ότι το πάλαι ποτέ τρυφερό και ρομαντικό κοριτσάκι του έχει γίνει μια σκληρή και στριφνή γυναίκα καριέρας.
Η ερώτηση του προς αυτήν δεν θα μπορούσε να είναι πιο άμεση και τραγική: «Είσαι πράγματι άνθρωπος;». Η κάμερα της Ade με απόλυτη συνείδηση και δίχως να εκβιάζει καταστάσεις και συναισθήματα, καταγράφει τη δυσκολία που συναντούν αυτοί οι δύο πάλαι ποτέ αγαπημένοι συνοδοιπόροι – τι σκηνή αυτή στο καραόκε με το «Greatest love of all»;- να ξανασυναντηθούν σε μια επώδυνη διαδικασία ενηλικίωσης. Όχι μόνο για τη «χαμένη» Ίνες αλλά (κυρίως) για το αιώνιο παιδί που κρύβει μέσα του ο Γουίνφριντ. Το φιλμ δεν στερείται πολιτικής άποψης. Πίσω από το προσωπικό τραύμα κρύβεται η ανοιχτή πληγή μιας κοινωνίας σε βαθιά κρίση όσον αφορά τις αξίες και τα ιδανικά της. Ο δυτικός κόσμος έχει παραδοθεί στη σοβαροφάνεια, την κατάθλιψη και το υπολογισμένο μέχρι τελικής πτώσης κυνήγι χρήματος. Καθώς οι ιδεολογίες καταρρέουν η μία πίσω από την άλλη, η πρόταση της γερμανίδας σκηνοθέτιδας, με αυτή την αριστουργηματική σχεδόν δημιουργία της (είναι η μόλις τρίτη ταινία της) είναι απλούστατα ευφυής και ξεκάθαρη. «Μην χάσεις ποτέ το χιούμορ σου» λέει κάποια στιγμή αυτός ο καταπληκτικός κύριος Έρντμαν, που λέει τα πιο σοβαρά πράγματα με τον μοναδικό κωμικό τρόπο του.
Κωνσταντίνος Καϊμάκης
