Μαρία Φαραντούρη: “Το πάθος για την τέχνη είναι άσχετο με την ηλικία!”
Η Μαρία Φαραντούρη είναι μια από τις πιο εμβληματικές μορφές του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού. Πρόκειται για μία τραγουδίστρια, που με τις τεράστιες φωνητικές της δυνατότητες και τις μουσικές της επιλογές, αλλά και την εποχή που μεσουράνησε, έχει σφραγίσει το ελληνικό τραγούδι. Θρυλικές έχουν μείνει οι συνεργασίες της με τον Μίκη Θεοδωράκη σε τραγούδια που αποτελούν όχι μόνο μνημεία της ελληνικής μουσικής, αλλά έχουν ταυτισθεί με τους αγώνες ενός ολόκληρου λαού για ελευθερία, δημοκρατία και καλύτερες συνθήκες ζωής.
Άλλωστε, όπως μας λέει η ίδια η τραγουδίστρια, ρόλος της τέχνης και των καλλιτεχνών ήταν πάντα να μιλούν εξ ονόματος των αδικημένων, που συχνά δεν έχουν φωνή από το σύστημα. Τα τραγούδια δημιουργών όπως ο Γκάτσος, ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, όπως τονίζει η κ. Φαραντούρη, “μιλούν για τα προβλήματα των αδικημένων και στέκονται στο πλευρό τους. Αυτός είναι και ένας από τους ρόλους της Τέχνης: πάντα με ευαισθησία να προσεγγίζει τις περιπέτειες της ανθρώπινης ζωής και ύπαρξης, όποιες και αν είναι αυτές.”
Με την ευκαιρία της εμφάνισης της στο Ηρώδειο την Τρίτη 30 Αυγούστου μαζί με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, η Μαρία Φαραντούρη είχε την ευγένεια να μας παραχωρήσει συνέντευξη. Σε αυτήν μιλάει για το ρόλο της τέχνης και τις προφητικές πλευρές των μεγάλων ελληνικών τραγουδιών, μας προβάλλει την άποψή της για το μέλλον της ελληνικής μουσικής, την αγάπη της για νέους καλλιτέχνες όπως η Μόνικα και ο Λέων, ενώ μοιράζεται μαζί μας και την πίστη ότι η ίδια η μουσική του ποιοτικού ελληνικού τραγουδιού θα πείσει ένα ακροατήριο όχι και τόσο εξοικειωμένο με αυτήν.
-Στους στίχους του Νίκου Γκάτσου ενυπάρχει ένα βαθύ λαϊκό αισθητήριο παράλληλα με την ποιητική ματιά του διαμετρήματος ενός τέτοιου δημιουργού. Το γεγονός αυτό εγείρει κάποιες ειδικές ερμηνευτικές απαιτήσεις ως προς το τραγουδιστικό ύφος;
Χρειάζεται γνώση, ήθος και βαθειά πίστη σ’ αυτό το είδος τραγουδιού. Επίσης, είναι απαραίτητο το ταλέντο λόγω των ερμηνευτικών απαιτήσεων που παρουσιάζουν αυτά τα τραγούδια – δεν είναι τυποποιημένα εμπορικά τραγουδάκια.
-Τραγουδώντας Γκάτσο από το ξεκίνημα της καριέρας σας, πώς περιγράφετε την εμπειιρία και το ταξίδι συναισθημάτων που έχετε ζήσει μέσα από τους στίχους του;
Την ίδια χαρά που ένιωσα τότε, όταν τα πρωτοτραγούδησα, την ίδια νιώθω και σήμερα μετά από τόσα χρόνια. Νιώθω ότι μένουν αυτά τα τραγούδια άφθαρτα, αμόλυντα πολύτιμα διαμάντια, ενώ όλα γύρω μας πτωχεύουν. Τα τραγούδια αυτά παραμένουν πηγή πνευματικού και ψυχικού πλούτου.
-Στη συνέντευξη Τύπου για το συγκεκριμένο αφιέρωμα, είχατε αναφέρει πως οι καλλιτέχνες τους οποίους θα τραγουδήσετε, “ήθελαν να δείξουν ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο παρελθόν αλλά παρόν και μέλλον, το οποίο κατά κάποιο τρόπο πρόέβλεψαν μέσα από τα τραγούδια τους”. Πιστεύετε ότι υπάρχουν και πτυχές τού σήμερα που “προέβλεψαν”, και αν ναι, πώς ακριβώς;
Οι δημιουργοί όπως ο Γκάτσος, ο Μάνος και ο Μίκης έκαναν τομή στην ελληνική μουσική, στο τραγούδι και στη στιχοποιία. Η έμπνευσή τους ήταν πέρα από το εφήμερο και το επίκαιρο. Τα τραγούδια είναι διαχρονικά, και από πλευράς στίχων και μουσικής, και δεν είναι τυχαίο που ο κόσμος συνεχίζει και τ’ αγκαλιάζει. Το τραγούδι «Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης» είναι όχι απλώς διαχρονικό αλλά καθαρά προφητικό της οικολογικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα με τη μόλυνση του περιβάλλοντος εξ αιτίας της αλόγιστης χρήσης του και της απληστίας των μεγάλων συμφερόντων. Όσον αφορά στην οικονομική κρίση, τα τραγούδια ούτε αναφέρονται σ’ αυτήν ούτε οικονομική ανάλυση κάνουν – μιλούν για τα προβλήματα των αδικημένων και στέκονται στο πλευρό τους. Αυτός είναι και ένας από τους ρόλους της Τέχνης: πάντα με ευαισθησία να προσεγγίζει τις περιπέτειες της ανθρώπινης ζωής και ύπαρξης, όποιες και αν είναι αυτές.
-Τι νέο ή διαφορετικό νομίζετε ότι φέρνει ο Αλκίνοος Ιωαννίδης ως νεότερος συνθέτης στα έργα του Γκάτσου σε σύγκριση με την παλιότερη γενιά δημιουργών;
Ο Αλκίνοος αποτελεί μια γέφυρα που ενώνει την παλαιότερη γενιά των δημιουργών με τη νεώτερη. Έχει πλήρως αφομοιώσει τα στοιχεία της έντεχνης ελληνικής μουσικής και προχωρά στο μέλλον με φρέσκια ματιά και προοπτική.
-Πώς αντιλαμβάνεστε τις αντιδράσεις του κοινού στο εν λόγω αφιέρωμα, πέρα από την απλή επιδοκιμασία;
Τα παρακολουθεί είτε με κατάνυξη είτε τραγουδώντας και συμμετέχοντας και φαίνεται ότι τα θεωρεί δικά του και ότι έχει ανάγκη από το ποιοτικό τραγούδι.
-Σας ενδιαφέρει το κοινό που δεν είναι εξοικειωμένο με αυτό το ρεπερτόριο; Αν ναι, τι θα τους λέγατε ώστε να “πειστούν” να γνωρίσουν το έργο των συγκεκριμένων δημιουργών;
Πρώτα απ’ όλα οι συναυλίες είναι ανοιχτές για όλους και δεν υπάρχει ανάγκη να τους πείσω. Η ίδια η μουσική μπορεί να τους πείσει. Έχω άπειρα παραδείγματα νέων παιδιών που ακούν για πρώτη φορά και δείχνουν τον ενθουσιασμό τους.
-Στην παρούσα συγκυρία, πολλοί είναι αυτοί που αναζητούν έμπνευση ή ακόμα και καθοδήγηση από τους πνευματικούς ανθρώπους του τόπου και τους καλλιτέχνες. Πέρα από την προσφορά διασκέδασης, πιστεύετε ότι ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης έχει ένα επιπλέον “ειδικό βάρος” για να εκφράζει απόψεις σχετικά με τα τεκταινόμενα;
Το πρώτο είναι το έργο του καλλιτέχνη, αυτό καθ’ εαυτό που επιδρά στον κόσμο. Μετά είναι και η στάση του απέναντι στα τεκταινόμενα και προφανώς οι απόψεις του καλλιτέχνη που παίζουν ρόλο.
-Ποιες νέες προκλήσεις προσδοκάτε και ποιες είναι οι καινούργιες μουσικές σας επιθυμίες έχοντας μια τόσο “γεμάτη” καριέρα;
Δεν το σκεπτόμουν ως καριέρα – μ’ ενδιαφέρει να ανανεώνομαι και να βρίσκω νέους δρόμους έκφρασης και έτσι θα συνεχίσω έως το τέλος. Το πάθος για την Τέχνη είναι άσχετο με την ηλικία. Τελευταία, είχα μια συνεργασία με τον θρυλικό Αμερικανό σαξοφωνίστα Charles Lloyd και το κουαρτέτο του σ’ ένα διαφορετικό είδος από αυτό που υπηρέτησα, θέλοντας να δώσω μια εναλλακτική πρόταση για την ελληνική μουσική παράδοση. Το διπλό cd, που θα κυκλοφορήσει σε όλον τον κόσμο από την ECM μέσα στον Σεπτέμβριο του 2011, λέγεται Athens Concert και είναι η συναυλία που δώσαμε με τον Charles στο Ηρώδειο τον Ιούνιο του 2010. Περιέχει δύο έργα, αμερικανικές μπαλάντες και την Greek Suite ενορχηστρωμένη από τον Τάκη Φαραζή. Αυτή συναυλία θα επαναληφθεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 9 Νοεμβρίου.
-Εσείς πόσο στενά παρακολουθείτε την μουσική παραγωγή της λεγόμενης νέας γενιάς Ελλήνων καλλιτεχνών που μετά τους “έντεχνους” αποκαλούνται “indie”, “alternative” ή “fusion”, όπως στο εξωτερικό; Πιστεύετε ότι υπάρχουν σύχρονες δημιουργίες που φέρουν “ελληνικό χρώμα” σε στίχους και σύνθεση; (μπορείτε αν θέλετε να αναφέρετε και ονόματα).
Παρακολουθώ όσο μπορώ τα νέα ρεύματα, ακούγοντας μαζί με το γιο μου που παίζει τζαζ μουσική. Από τη νέα γενιά μ’ αρέσει η Monica, που συνδυάζει με έναν ενδιαφέροντα τρόπο την ξένη μπαλάντα με την ελληνική μουσική. Μ’ αρέσει ο Λέων (Τιμολέων Βερέμης) για την ωραία του φωνή και τις έξυπνες ενορχηστρώσεις και ο Λόλεκ για τον πρωτότυπο στίχο του.
-Στην αυγουστιάτικη Αθήνα είναι πολύ πιο εύκολο να διαπιστώσει κανείς τον αριθμό και την εξαθλίωση των εξαρτημένων ατόμων, καθώς ακόμα και σε μη “κακόφημες” περιοχές, η επετεία έχει αυξηθεί δραματικά. Πώς προέκυψε η επαφή και η συνεργασία με το ΚΕΘΕΑ/ΝΟΣΤΟΣ; Υπάρχει κάτι ξεχωριστό που θα θέλατε να αναφέρετε και που ενδεχομένως εισπράξατε από την επαφή με αυτούς τους οργανισμούς;
Και στο παρελθόν έχω δώσει συναυλίες για οργανισμούς απεξάρτησης. Σε κάθε περίπτωση είμαι υπέρ της συμμετοχής όλων μας στην προσπάθεια του ΚΕΘΕΑ και άλλων οργανισμών για την πρόληψη και απεξάρτηση από τα ναρκωτικά, που δυστυχώς αποτελούν μια μάστιγα της εποχής μας.
