Status Update: Κίρκη Καραλή, σκηνοθέτις

Όταν, περίπου, στο τέλος της εφηβείας θυμήθηκα πόσο ωραία περνούσα “σκηνοθετώντας” παραμύθια και ζωντανά βίντεοκλιπς με τους φίλους μου σε ηλικία 5 χρονών, κατάλαβα πως μόνο αυτό θα μου έδινε χαρά στην πορεία. Μετά από μια περίοδο μεγάλης σκοτεινιάς, σε μια αναλαμπή, είδα ότι όσα ήθελα να κάνω (κι ήταν πολλά), μπορούσαν να γίνουν ένα, μέσα απ’ αυτό το συγκεντρωτικό και διαρκώς καλλιεργούμενο πόστο της σκηνοθεσίας.

Επειδή ο μόνος καταπιεστής του εαυτού μου ήμουν εγώ, νομίζω ότι έκανα την επανάσταση μου εναντίον μου, ένα πρωί που έδινα Ιστορία Κατεύθυνσης στις Πανελλαδικές. Είχα μετρημένους τους βαθμούς και ήξερα πως στα Μαθηματικά θα γράψω το πολύ 1, αλλά στην Ιστορία πήγαινα για 18 το λιγότερο. Ήρθαν οι ερωτήσεις, έπαθα “σεντόνι” και δεν πέρασα στην Κοινωνιολογία μέσω της οποίας στόχευα την Εγκληματολογία. Σαν εσωτερικό σαμποτάζ. Έλεγα πως θέλω κάτι “σίγουρο”, αλλά στην πραγματικότητα ήθελα το χαώδες του θεάτρου. Σ’ αυτή τη μάχη κέρδισε ο πραγματικός εαυτός και όχι ο φόβος, οπότε ξαναέδωσα για να περάσω, πολύ συγκεκριμένα, στο Τμήμα Θεάτρου του Α.Π.Θ. 

Δεν πιστεύω στην τύχη και την ατυχία. Συνεργάστηκα με ανθρώπους που ταιριάξαμε και συνεννοηθήκαμε και με ανθρώπους που δεν τα βρήκαμε. Είτε μιλάμε για ηθοποιούς, είτε για παραγωγούς ή για συντελεστές, υπήρχε και το μαύρο και το άσπρο. Κι εγώ είχα μερικές φορές καλές ιδέες και μερικές φορές κακές. Κι ήταν στιγμές που με βοήθησε η θερμή υποδοχή της κριτικής και των θεατών (όπως στη «Γκάμπυ») και άλλες που έπεσε να με φάει μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων (όπως στο «No Body Else»). Τυχερή είμαι που είχα, μέχρι τώρα, πολλές ευκαιρίες για να μάθω τα πράγματα κι απ’ την καλή κι απ’ την ανάποδη.

Το ότι είμαι κόρη δημοσιογράφων λειτούργησε βοηθητικά ως προς τις ποικίλες επιρροές που δεχόμουν από παιδί και με ξεκλείδωσε όταν άρχισα να βλέπω το θέατρο, όχι πια ως θεατής, αλλά ως δημιουργός. Νιώθω πάντα μια έλξη για τα αληθινά πρόσωπα και γεγονότα και αισθάνομαι την ανάγκη για ένα ρεπορτάζ γύρω απ’ τις ιστορίες που καλούμαι να αφηγηθώ. Μου αρέσει βρίσκω δημοσιογραφικές αναφορές μέσα στη μυθοπλασία. Απ’ την άλλη, η γνώμη των άλλων για τους γονείς μου, κάποιες φορές προκαταβάλλει και την γνώμη τους για μένα. Είναι αστείο…

Με ενδιαφέρουν μυθιστορήματα και ιστορίες χωρίς προκαθορισμένο, απ’ τον συγγραφέα τους, τέλος. Πιστεύω ότι το “μήνυμα” και το φινάλε μιας παράστασης είναι σκόπιμο να σχετίζονται με την εποχή του ανεβάσματος της. Μ’ αρέσει να μπορώ να επανακαθορίζω το στόχο μιας αφήγησης με βάση τη σύγχρονή της στιγμή.

Μ΄ αρέσει να φτιάχνω κουτάκια μέσα στα οποία τοποθετώ κομμάτια της ιστορίας, μ’ αρέσει να παίζω με κινηματογραφικούς χρόνους, να χρησιμοποιώ λέξεις και μουσικές που επαναφέρουν κάτι πολύ προσωπικό στη μνήμη του θεατή, μ’ αρέσει πολύ να υπενθυμίζω συχνά πως αυτό που παρακολουθείτε είναι απλώς θέατρο, ψέμα, παιχνίδι. Τη στιγμή που το virtual reality έχει μπει στις ζωές μας, το να παίζεις με την ίδια τη σύμβαση του θεάτρου – με τις στιγμιαίες μεταβάσεις στις αλήθειες και στα ψέματά του – το βρίσκω πολύ γοητευτικό.

Η οργή και η αμφισβήτηση είναι το κεντρικό θέμα στα «Οργισμένα Νιάτα» του Οσμπορν κι ένα διαχρονικό συλλογικό συναίσθημα. Αν, όμως, ως αμφισβητίας δεν στοχεύεις σε ένα ανοιχτό πεδίο επιλογών, τότε δεν επαναστατείς πραγματικά, αλλά πολεμάς για να διεκδικήσεις μια θέση εξουσίας που, στο παρελθόν, στερήθηκες. Μετά την αμφισβήτηση έρχεται η ώρα της συνδιαλλαγής με την πραγματικότητα, έχοντας ως κέρδος στις πλάτες σου το τι πραγματικά είσαι και τι στ’ αλήθεια θέλεις.

Σε καμία απ’ τις εποχές που σταθμεύουν τα «Οργισμένα Νιάτα» δεν θα ήθελα να ζω, γιατί είναι ακριβώς στιγμές της πρόσφατης ιστορίας που μοιάζουν με το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Μπέκετ κι όπου ο Εστραγκόν θα έλεγε πως τίποτα δεν γίνεται και ο Βλαντιμίρ θα συμφωνούσε και απλώς θα κάθονταν να περιμένουν τη συνέχεια. Κάπως σαν την Αθήνα σήμερα, δηλαδή. Θα προτιμούσα να ζω στο Παρίσι του ’68, στην Αθήνα του ’73, στο Βερολίνο του ’89. Στις, μεταξύ τους, εποχές, τις δίχως σαφή εχθρό να πολεμήσεις, επειδή κάτι σου φταίει, τρώγεσαι με τα ρούχα σου. Αυτό ζουν και οι οργισμένοι νέοι του Όσμπορν.

Δεκάδες πρόσωπα του 20ου αιώνα θα ήθελα να γνωρίσω, αλλά βλέπω συχνά ένα πολύ συγκεκριμένο όνειρο για κάποιον… Βρίσκομαι, λέει, σ’ ένα μπούνκερ, μπροστά από ένα στρογγυλό τραπέζι με πράσινη τσόχα, με χαμηλό φωτισμό, με τον Άλμπερτ Άινσταιν που καπνίζει την πίπα του. Πάντα υπάρχει κάποιος τρίτος υποφωτισμένος (μια φορά ήταν ο Τσώρτσιλ). Ο Άλμπερτ δεν μιλάει, απλώς φυσάει καπνό. Περιμένουμε να παίξουμε χαρτιά, αλλά δεν έχουμε τράπουλα. Θέλει να μιλήσουμε για θεωρίες και κβάντα, αλλά καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να συνεννοηθούμε, κι έτσι απλώς κοιταζόμαστε. Είναι πολύ ερωτικό. Θα ήθελα να συναντηθούμε κι επιτέλους να τα πούμε.

Τόσες επαναστάσεις και τόσα συνθήματα χαμένα, για να ζούμε και να αναπνέουμε μέσα από τις ηλεκτρονικές μας οθόνες. Τελικά κάνουμε πόλεμο και δεν κάνουμε έρωτα. Εκτονώνουμε σε λόγια και εικόνες όσα κάποτε ονειρευτήκαμε να ζήσουμε. Υπάρχει μεγαλύτερη ματαίωση για τη γενιά μου;

Από τους νέους της εποχής μας προσδοκώ να έχουν πολλά πράγματα να θυμηθούν, στιγμές ευτυχίας και στιγμές που κατάφεραν κάτι, σ’ εκείνο το φιλμάκι που λένε πως τρέχει μπροστά απ’ τα μάτια σου την ώρα που πεθαίνεις. Να έχουν πει «μπράβο μου», «σ’ αγαπώ» και «γαμώτο» και να τα εννοούν πραγματικά. Να έχουν γνωρίσει πότε και γιατί πιάστηκαν κορόιδα και πότε ξέφυγαν από την ψευδή κρίση της πραγματικότητας. Να δώσουν στον εαυτό τους την ευκαιρία να αλλάξει κάτι στον κόσμο.

Τα όνειρά μου εκτός θεάτρου είναι αντίστοιχα με τα εντός θεάτρου. Λιγότερους ντιβισμούς, λιγότερες ψυχασθένειες, περισσότερη εντιμότητα, περισσότερη αλήθεια, περισσότερη αλληλεγγύη, πίστη στη συλλογικότητα και “δημιουργήματα” που δίνουν και παίρνουν αγάπη.