Κώστας Κουτσολέλος: Σαν τρελός θέλω να μπω στο σύστημα και δεν μπορώ!

Τον έχω πετύχει να βολτάρει στο κέντρο κι άλλες φορές τυχαία, σε θέατρα. Τον γνωρίζω ελάχιστα κι όμως με έχει κάνει να γελάσω πολλές φορές. Γελάει κι αυτός δυνατά, καθώς πίνει τον καφέ του απέναντι μου.

Ο Κώστας Κουτσολέλος είναι μια ειδική περίπτωση στα θεατρικά πράγματα. Ηθοποιός και σκηνοθέτης, ενεργός τα τελευταία δέκα χρόνια κι όμως όχι ιδιαίτερα γνωστός αλλά με ταλέντο και άποψη – θα κάνει αποδοκιμαστικούς μορφασμούς την ώρα που ακούει να του λες τα ίδια πράγματα. Το μόνο χαρακτηρισμό που δίνει για τον εαυτό του κατά την διάρκεια της συνέντευξης είναι «τρελιάρης». Μπορεί να έχει δίκιο. Εσύ πάντως καταφεύγεις σε πιο κομφορμιστικά σχόλια• είναι αντισυμβατικός, σχεδόν αντιστάρ.

Κάνει παραστάσεις στο χώρο που διατηρεί το «Μπαγκλαντές» (μαζί με τον έτερο σκηνοθέτη της νεότερης γενιάς, το Βασίλη Νούλα), ένα υπόγειο πίσω από την πλατεία Ομονοίας. Από απόψε ανεβάζει εκεί ένα μονόλογο εμπνευσμένο από το Μπέκετ.

Το πρόβλημα βέβαια, είναι ότι ο Κουτσολέλος θέλει να γίνει σταρ, με την έννοια πως θέλει να τον μάθουν όλοι ή όσο το δυνατόν περισσότεροι. Θέλει να γίνει συστημικός γιατί διαφορετικά δεν μπορεί να επιβιώσει. Επίσης θέλει να ερωτεύεται αλλά να μην κάνει σχέσεις. Όπως θέλει πάρα πολύ να πιστέψει στο Θεό αλλά, καθώς λέει, δυστυχώς δεν υπάρχει. Γενικά έχει πολλά να πει• κι έχει και πλάκα.

Γιατί έγινες ηθοποιός;
Δεν είχα καμία σχέση με το θέατρο. Η μόνη μου σχέση με την τέχνη ήταν μέσω της μουσικής. Ο πατέρας μου με πήγαινε σε επιθεωρήσεις και σε σεξοκωμωδίες – στιλ Τσιβιλίκα. Δεν μου άρεσε καθόλου το θέατρο λοιπόν, το έβρισκα ακατανόητο. Κάποια στιγμή, αφού μπήκα στο πανεπιστήμιο και το παράτησα – στο τμήμα Μηχανικών του Πολυτεχνείου – και βρέθηκα να μην ξέρω τι θέλω να κάνω στη ζωή μου, γράφτηκα σε μια δραματική σχολή. Ήθελα να κάνω μια καλλιτεχνική στροφή και σκέφτηκα ότι σε μια θεατρική σχολή θα γνωρίσω και ωραία κορίτσια. Έπεσα μέσα!

Γνώρισες όντως, κορίτσια;
Μα ναι! Ο κόσμος του θεάτρου έχει πολύ ωραία κορίτσια.

Θα είχες περισσότερα κορίτσια αν ήσουν πιο γνωστός;
Σίγουρα. Αλλά ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένος σε αυτό.

Είναι θέμα ποσότητας;
Μου αρέσουν τα πρώτα ραντεβού. Μου αρέσει δυο άνθρωποι να κοιτάζονται και να θέλουν να γνωριστούν. Μου αρέσει ο έρωτας, όχι η σχέση. Γιατί όταν γνωριστούν δυο άνθρωποι, κάτι παίρνει φόρμα και μετά χαλάει. Εμένα πάντως με πνίγει.

Εκτός από τους έρωτες, στη δραματική πως προχώρησες;
Δεν μου άρεσε πολύ η σχολή. Νομίζω ήμουν μέτριος ηθοποιός αλλά παρόλα αυτά δούλεψα σε κάτι παραστάσεις. Δεν το χαιρόμουν ιδιαίτερα ώσπου μια φίλη μου με πήγε σε παράσταση του Μαρμαρινού, στο «2004». Ήταν μια ιστορική μέρα για μένα: Άνοιξε ένα ολόκληρο κεφάλαιο για μένα, αισθάνθηκα πως υπάρχει ένας ολόκληρος χώρος όπου μπορώ να υπάρξω και να βρω τον εαυτό μου. Γρήγορα μπήκε το μικρόβιο να κάνω δικές μου παραστάσεις. Όμως, αργότερα ήρθε η καταστροφή.

Καταστροφή, γιατί;
Γιατί αν συνέχιζα να δουλεύω σαν ηθοποιός, θα έβγαζα κάποια χρήματα, ίσως μάλιστα είχα γίνει λίγο γνωστός – θα είχα και τα τυχερά μου. Όμως σκηνοθετώντας έχασα πολλά χρήματα, αγχώθηκα και κατάλαβα ότι δεν είμαι τόσο ταλαντούχος όσο νόμιζα. Πίστευα ότι μπορώ να κάνω καταπληκτικές παραστάσεις αλλά δεν τα κατάφερα κι ίσως δεν τα καταφέρω ποτέ.

Γιατί είσαι τόσο πεσιμιστής;
Η σκηνοθεσία απαιτεί οργάνωση και πειθαρχία, χαρακτηριστικά που εγώ δεν έχω.

Τι σου αρέσει στο θέατρο;
Το «Καφέ Μύλλερ» της Πίνα Μπάους που είναι ένα οπτικό ποίημα ή δουλειές σαν των Force Entertainment που είναι ότι πιο ανθρώπινο έχω δει στο θέατρο. Σημασία έχει όμως ότι δεν μπορώ να κάνω τέτοια πράγματα. Έχω συμβιβαστεί με αυτό κι έχω ηρεμήσει μέσα μου.

Επίσης, είμαι ο δημιουργός που απολαμβάνει την ποίηση στο θέατρο κι αυτός που δηλώνει κατακουρασμένος από τόσες παραστάσεις.

Πώς θα περιέγραφες τον εαυτό σου σαν δημιουργό;
Θα προσπαθήσω να με περιγράψω. Δεν μου αρέσει ο λόγος στο θέατρο, βαριέμαι όταν μιλούν πολύ οι ηθοποιοί. Βρίσκω όμως πολύ ενδιαφέρον ένα ανθρώπινο σώμα εκτεθειμένο. Επίσης, είμαι ο δημιουργός που απολαμβάνει την ποίηση στο θέατρο κι αυτός που δηλώνει κατακουρασμένος από τόσες παραστάσεις. Πλέον, τίποτα δεν με εκπλήσσει, ίσως μόνο ένα έργο πολύ μικρής κλίμακας και πολύ προσωπικό. Να είναι σχεδόν αδιάκριτο ως τέχνη.

Γι’ αυτό κάνεις το μονόλογο πάνω στο Μπέκετ, το «Ποτέ δε σε ξεχνώ»;
Ναι, αλλά κι επίσης γιατί κουράζομαι πολύ να συνεννοηθώ με συνεργάτες. Άσε που δεν έχω λεφτά να τους πληρώσω οπότε αναγκαστικά τα κάνω όλα εγώ. Έτσι, ζω μόνος μου την αποτυχία για να μη στενοχωρηθεί και κανείς άλλος…

Αυτά που λες τα λες για να διασκεδάσεις τον εαυτό σου ή τους άλλους;
Τα κάνω για να με αγαπήσουν οι άλλοι• γι’ αυτό κάνω και θέατρο. Ξέρεις κανέναν που να θέλει να μείνει έξω από τη μεγάλη γιορτή;

Ποιο κοινό σε ενδιαφέρει;
Θα ήταν τέλειο να με παρακολουθεί συγγενές κοινό με αυτό που βλέπει παραστάσεις του Μαρμαρινού. Τους θέλω όλους, να έρθουν όλοι, να μείνουν με ανοιχτό το στόμα από την παράσταση μου και να φύγουν βουρκωμένοι. Όμως τι σημασία έχει τι θέλω; Δεν περιμένω πια τίποτα, δεν έχω απαιτήσεις από το θέατρο, δεν πρόκειται να βγάλω χρήματα από αυτό και να αναγνωριστώ. Για μένα πια το θέατρο είναι μια ψυχοθεραπεία.

Δεν έχω απαιτήσεις από το θέατρο, δεν πρόκειται να βγάλω χρήματα από αυτό και να αναγνωριστώ. Για μένα πια το θέατρο είναι μια ψυχοθεραπεία.

Πώς τα βγάζεις πέρα οικονομικά;
Δεν τα βγάζω πέρα• αυτό είναι το πρόβλημα και το μεγαλύτερο άγχος μου – όχι αν θα είναι καλύτερη ή χειρότερη η παράσταση μου.

Θα δούλευες σε μια παράσταση, συμβατική αν σου πρότειναν καλά χρήματα;
Εξαρτάται, αν η αισθητική της παράστασης ήταν αξιοπρεπής για τα δικά μου δεδομένα και οι άνθρωποι ήταν καλοί στη συνεργασία τους, ναι θα το έκανα.

Μήπως έχεις, με έναν τρόπο, θέσει τον εαυτό σου εκτός συστήματος;
Όχι, δεν είμαι αντισυστημικός! Σαν τρελός θέλω να μπω στο σύστημα και δεν μπορώ. Άλλωστε, έτσι όπως είναι τα πράγματα δεν έχεις άλλη επιλογή από το να θέλεις να γίνεις κι εσύ σύστημα.

Τι είναι για σένα σύστημα στο θέατρο: Είναι, ας πούμε, η Στέγη ή το Παλλάς;
Τα εμπορικά θέατρα δεν με αφορούν οπότε δεν τίθεται καν θέμα συζήτησης. Εκεί που θα ήθελα να δουλέψω είναι στη Στέγη, κι ας είναι συστημική.

Έχει κόστος ότι μιλάς ανοιχτά για τις απόψεις σου;
Πλέον όχι – εφόσον δεν ζω από το θέατρο. Ήμουν προσεκτικός την εποχή που επιδίωκα να μπω στον κύκλο των νέων ανερχόμενων σκηνοθετών. Τώρα πια που δεν φιλοδοξώ να μπω, μιλάω ελεύθερα. Εξάλλου, όλοι οι άνθρωποι του συστήματος – και μάλιστα του πιο κουλτουριάρικου – όσο ενοχλούνται από αυτά που λες, τόσο περισσότερο σε θέλουν.

Όλοι οι άνθρωποι του συστήματος – και μάλιστα του πιο κουλτουριάρικου – όσο ενοχλούνται από αυτά που λες, τόσο περισσότερο σε θέλουν.

Υπό αυτή την έννοια, θα έπρεπε να έχει αρχίσει το φλερτ με το σύστημα.
Περιμένω την πρόταση.

Εννοείς ότι δεν καταθέτεις προτάσεις;
Εδώ και χρόνια όχι, έχω σταματήσει να καταθέτω. Από τη μια θέλω κι από την άλλη με στενοχωρεί πάρα πολύ η απόρριψη. Επίσης ντρέπομαι να κάνω προτάσεις σε κάποιους φίλους που μπορεί να την πάρουν στα χέρια τους και να αισθανθούν υποχρεωμένοι.

Φαίνεται πάντως πως έχεις μια αποδοχή από τον κόσμο του ερευνητικού θεάτρου.
Ναι, έχω.

Θέλεις να σε μάθει και το υπόλοιπο θέατρο;
Καλύτερα όχι.

Τι θα ήθελες να μάθει για σένα το αθηναϊκό κοινό που δεν σε ξέρει;
Είμαι 1.74, κάπως καστανός, με ένα θεληματικό πρόσωπο κι έχω και λίγο κοιλίτσα. Πνευματικό κόσμο δεν έχω. Κι επίσης, γενικά, είμαι πολύ εύκολος.

Αν είχες εσύ μπροστά σου κάποιους θεατρόφιλους τί θα τους ρωτούσες;
Θέλω κάποιος να μου πει γιατί εγώ πέρυσι είχα 80 θεατές στο Bios; Πού ήταν το κοινό μου; Δεν έβρισκε να παρκάρει στην Πειραιώς;

Αν εξασφάλιζες χρήματα από κάποιο χορηγό σε τι παράσταση θα τα επένδυες;
Είτε θα έκανα μια μεγάλη παράσταση όπως θα την περίμεναν όλοι από μένα, μια κανονική δηλαδή παράσταση, ένα δυνατό κείμενο και με πολύ καλούς ηθοποιούς για να δω τί θα γίνει. Διαφορετικά, θα έπαιρνα τα χρήματα, θα ανέβαινα στη σκηνή και δεν θα έκανα τίποτα. Ή μόνο θα κάπνιζα και κάπου πίσω μου θα έγραφε: «Έφαγε όλα τα λεφτά και δεν μπορεί να κάνει τίποτα».

Γνώριμο ελληνικό σύμπτωμα. Αλήθεια πιστεύεις ότι θα αλλάξει τίποτα μετά από τις εκλογές;
Τι να περιμένω; Είτε με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο θα έχουμε μνημόνιο. Ο κόσμος που ψήφισε «όχι» δεν έχει βρει ένα φορέα για να συσπειρωθεί γύρω του. Κι επίσης από ότι καταλαβαίνω, ο Ελληνας πιστεύει ακόμα στον παλιό τρόπο ζωής, με τις παραλίες, τα ποτά και τις αμμουδιές. Δεν είναι έτοιμος να τον αλλάξει.

Ποιος θα ήθελες ιδανικά να κυβερνήσει την Ελλάδα;
Ο Βαρουφάκης ασυζητητί. Συμφωνώ με όλες τις απόψεις του και εκτιμώ ότι δεν άλλαξε θέση σε αυτό το διάστημα. Είναι πολύ έξυπνος και ευγενής άνθρωπος.

Συμφωνείς δηλαδή με την έξοδο από το ευρώ;
Με όλες τις δυσκολίες θα υποστήριζα αυτό το σχέδιο. Κάπως θα άλλαζε αυτός ο τρόπος ζωής. Ακόμα και το να ταλαιπωρούμαι φρικτά για να πάρω τρόφιμα με δελτίο θα είχε ένα νόημα, θα καταλάβαινα γιατί το έκανα. Θα ήταν μια μικρή πράξη αντίστασης της χώρας. Τώρα όμως, δεν καταλαβαίνω γιατί βασανίζομαι και δεν μπορώ να επιβιώσω.

Πίσω από όλη αυτή τη σαρκαστική αντιμετώπιση των πραγμάτων πως βλέπεις τη ζωή;
Ως κάτι εξαιρετικά δύσκολο και επώδυνο. Στον κόσμο μας τα καταφέρνει ο ένας στους 1000 και οι υπόλοιποι 999 θα είναι χαμένοι. Απλώς αμύνομαι με χιούμορ, βρίσκω διέξοδο, κάτι κερδίζω μέσα από αυτό.