Status Update: Ιόλη Ανδρεάδη, σκηνοθέτις

Αντιλαμβάνομαι τη δουλειά του σκηνοθέτη ως αυτή του αφηγητή μιας ιστορίας μέσω της σύνθεσης πολλών στοιχείων. Προσωπικά, γράφω, μεταφράζω, διασκευάζω ή φτιάχνω ένα κείμενο μέσα από πρόβες. Έχω έτσι μια πιο άμεση γνώση της ιστορίας ενός έργου και του πράγματος για το οποίο μιλάει. Μετά παίρνω μια απόσταση από το κείμενο για να το σκηνοθετήσω. Σκηνοθεσία φυσικά είναι και η διανομή, οι πρόβες, μ’ ένα τρόπο οι συνεργάτες, κάποιες φορές η παραγωγή.

Δε θυμάμαι ακριβώς πότε αποφάσισα υπέρ της σκηνοθεσίας – εις βάρος της υποκριτικής. Τη σκηνοθεσία έχω πάντα στο μυαλό μου. Σαν σκηνοθέτης νιώθω πως έχω κάτι να πω ενώ ως ηθοποιός δεν ήμουν σίγουρη για το πώς θα καταφέρω να πω κάτι σε περίπτωση που δεν συμφωνώ απόλυτα με τη σκηνοθεσία. Τα συνδύαζα σε ένα βαθμό μέχρι το 2009. Τελευταία φορά έπαιξα το 2013 στη Νέα Υόρκη• ήταν ένας ρόλος χωρίς λόγια σε μια παράσταση φίλου. Στο εξωτερικό εκφραζόμουν πιο άνετα σε performances χωρίς λόγο, που είχαν και τραγούδι. Τώρα πλέον νομίζω θα έπαιζα μόνο σε ταινία, εκτός κι αν φτιάξω κάποτε, κάτι η ίδια…

_{φωτό: Κατερίνα Φαρφαρά}

Μου αρέσει ο τρόπος που παίζουν οι Αμερικανοί γιατί είναι πιο ενστικτώδης. Μου αρέσουν πολύ Αμερικανοί συγγραφείς όπως οι Sam Shepard, Tony Kushner και Sarah Ruhl. Έχω μια αγαπημένη σκηνογράφο και μια δραματουργό που εκτιμώ πολύ. Από την Αγγλία πάλι μου αρέσουν οι «ψαγμένες» συζητήσεις για το θέατρο, κάποιοι θεωρητικοί, κάποιοι κριτικοί, η διαδικασία της διδασκαλίας των ηθοποιών. Και το πώς στήνουν και ερμηνεύουν το ρεαλιστικό θέατρο.

Από τις επαγγελματικές εμπειρίες στο εξωτερικό θυμάμαι μια πρόβα για την παράσταση «Epidemic» στο Anatomy Theatre του King’s College στο Λονδίνο, όπου παλιά γίνονταν μαθήματα ανατομίας. Ενώ οι ηθοποιοί τραυματίζονταν με ακίδες από το παλιό ξύλινο πάτωμα, ο ουρανός σκοτείνιασε πάνω μας – είχε τζάμι στην οροφή – και ανάψαμε κεριά, γιατί το κτίριο είχε κλείσει και δεν είχε φωτισμό. Ακούστηκαν οι γλάροι του Τάμεση που πετούσαν πολύ κοντά μας. Οι ηθοποιοί μπήκαν βαθιά μέσα σε αυτό που έκαναν και ένιωσα πως η παράσταση θα πάει καλά.

Το ελληνικό θέατρο υπερτερεί του ευρωπαϊκού και αμερικανικού θεάτρου για την φαντασία, την τόλμη και τη μεγαλύτερη επαφή που διατηρούμε με το τι συμβαίνει μέσα μας. Τόσο η φύση του λαού μας όσο και το γεγονός πως έχουμε βιώσει τόσο μεγάλη βία πρόσφατα, μας κάνουν πιο εύκολα να παίρνουμε θέση, να δίνουμε σημασία σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας, να θέλουμε να ασχοληθούμε ειλικρινά και με σεβασμό με κάτι. Αυτά τα στοιχεία βγαίνουν και στη δουλειά.

Σ’ ένα κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα ονειρεύομαι κι άλλες στιγμές όπου μέσα στη νύχτα έρχεται μια ιδέα, σηκώνεσαι, τη γράφεις και τη άλλη μέρα τη δοκιμάζεις στην πρόβα. Όσο το δυνατόν πιο πολλές τέτοιες στιγμές. Τη μοιρασιά τους με ανθρώπους. Ή ιδέες άλλων ανθρώπων για δικά τους πράγματα, που κάνουν τα μάτια τους να φωτίζονται.

Αν η τέχνη μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο, εύχομαι να του προκαλούσε αυτοεκτίμηση.

Αποφάσισα να εστιάσω στην ακμή της κλωστοϋφαντουργίας στη χώρα μας και σε ένα θετικό παράδειγμα εργοδότη. Στα «Φτερά του Έρωτα» του Βέντερς, (οι άγγελοι στις βιβλιοθήκες με επηρέασαν στην παράσταση αυτή), ένας γέρος λέει: «Κανείς δεν κατάφερε να πει ένα έπος για την ειρήνη. Τι συμβαίνει με την ειρήνη κι η έμπνευσή της δεν κρατά και είναι σχεδόν ανείπωτη;» Μακάρι το μέλλον των εργαζομένων σε αυτή τη χώρα να είναι ειρηνικό…

Όταν η τρέχουσα ελληνική κατάσταση μπει στο αρχείο και έρθει η ώρα να μελετηθεί από ιστορικούς νομίζω πως θα προκύψει μια πιο άμεση σύνδεσή της κατάστασης αυτής με το τι συμβαίνει στον κόσμο όπου τα πάντα είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Θα ξεκαθαρίσει η αντιστοιχία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και φούσκας στην αγορά ακινήτων στην Αμερική το 2007, θα βγουν στο προσκήνιο σχέδια πιο ισχυρών κρατών για εμάς χωρίς εμάς αλλά με την ανοχή των πολιτικών μας. Ίσως κάποιοι να πούμε «γιατί νιώσαμε ένοχοι και πουλήσαμε τη χώρα – όχι στους ξένους, αλλά μακριά από τους εαυτούς μας;».

Αν έκανα ένα ταξίδι στο χρόνο θα πήγαινα ξανά πίσω στην παιδική μου ηλικία και θα μου έλεγα να μη φοβάμαι. Θα απολάμβανα ξανά τα παιχνίδια με τις κούκλες μου και το να πίνω λικέρ με τριμμένο πάγο στα έξι μου.

Αν η ζωή μου τροφοδοτούσε στο μέλλον μια θεατρική παράσταση θα ήθελα να μιλάει για ένα μεγάλο, έναν ισχυρό έρωτα. Για ταξίδια. Και, ενδιάμεσα, για διάφορα αστεία και αμήχανα περιστατικά.