Η Αραβική Άνοιξη γίνεται Ελληνική Άνοιξη στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών!
Αραβική Άνοιξη ονομάστηκε μία σειρά εξεγέρσεων των αραβικών λαών απέναντι στα καταπιεστικά καθεστώτα, με αιτήματα για περισσότερη ελευθερία, συγκλόνησε τον κόσμο. Όλος ο πλανήτης άρχισε να βλέπει με συμπάθεια αυτούς τους αγώνες των καταπιεσμένων, γεγονός που έφερε τον αραβικό κόσμο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αλλά και ενεργοποίησε το ενδιαφέρον για τους ανθρώπους αυτούς.
Στον πόλεμο για την ελευθερία, ο πολιτισμός έπαιξε μεγάλο ρόλο. Καλλιτέχνες στρατεύθηκαν στους αγώνες των ξεσηκωμένων Αράβων ή έδωσαν με την τέχνη τους ιδεολογικό έναυσμα και πεδίο, για να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες αντίστασης στην αδικία και την καταπίεση.
Αυτός ο σύγχρονος Αραβικός πολιτισμός, τον οποίο τόσο λίγο γνωρίζουμε, αν κι έχουμε τόσες κοινές πολιτισμικές ρίζες, φιλοξενείται στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, από τις 7 μέχρι τις 11 Μαρτίου στα πλαίσια του Meeting Points 6: Φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης αραβικού κόσμου.
Το Meeting Points είναι ένα φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης από τον αραβικό κόσμο που πραγματοποιείται σε πρωτεύουσες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, με πρωτοβουλία του Tarek Abou El Fetouh και του Young Arab Theatre Fund (YATF). Θέατρο, μουσική, χορός, εικαστικά, συζητήσεις, προβολές και διαλέξεις καλλιτεχνών από το Κάιρο, τη Δαμασκό, το Αμάν, τη Βηρυτό, την Τύνιδα, το Λονδίνο και το Παρίσι θα μετατρέψουν για μία εβδομάδα τη Στέγη σε διεθνή πλατφόρμα καλλιτεχνικής δημιουργίας και πολιτικού στοχασμού.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του επιμελητή, κορυφαίου θεωρητικού και κριτικού τέχνης Okwui Enwezor, το Meeting Points 6 επιχειρεί μια ανατομία της «πολιτειακής φαντασίας» προσεγγίζοντας, μεταξύ άλλων, ζητήματα ταυτότητας και ετερότητας, συλλογικής μνήμης και ιστορίας, κοινωνικού αποκλεισμού και πολιτικής ευθύνης σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη για τον αραβικό κόσμο ιστορική συγκυρία.
Το Meeting Points 6 ταξίδεψε τον περασμένο Απρίλιο στη Βηρυτό και το Αμάν. Τον Οκτώβριο μεταφέρθηκε στις Βρυξέλλες, στο Argos Centre for Art and Media και στο KVS Royal Flemish Theatre. Τελευταίος σταθμός πριν από την Αθήνα ήταν το Βερολίνο, όπου τον Ιανουάριο του 2012 φιλοξενήθηκε στο Haus der Kulturen der Welt.
Αναλυτικότερα, το MP6 περιλαμβάνει τέσσερις θεματικούς κύκλους:
ΘΕΑΤΡΟ:
Jalila Baccar & Fadhel Jaïbi: Amnesia
7-8 Μαρτίου 2012 20:30 Κεντρική Σκηνή
Ο Ζάιμπι είναι μια κορυφαία μορφή του αραβόφωνου θεάτρου. Μετά από είκοσι θεατρικά έργα και τρεις ταινίες, έχει αποκτήσει μεγάλη φήμη στην Τυνησία, η οποία του εγγυάται την ανεξαρτησία και την ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας, επιτρέποντάς του να εργάζεται δίχως να χρειάζεται να αντιμετωπίσει την εξουσία ή να συμβιβαστεί με τις εμπορικές απαιτήσεις.
Στο έργο που θα παρουσιάσει στην Αθήνα, ο κεντρικός ήρωας (ο Γιάχια Γιάις) είναι ένας άνθρωπος της εξουσίας ο οποίος έχει εκδιωχθεί από τη θέση του και έχει τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό. Κάποια στιγμή κλείνεται στη βιβλιοθήκη του, η οποία μυστηριωδώς παίρνει φωτιά. Πρόκειται για δολοφονική ενέργεια, απόπειρα αυτοκτονίας ή μια προσπάθεια του ήρωα να απαλλαγεί από ενοχοποιητικά στοιχεία;
Το Amnesia μοιάζει με αστυνομικό μυθιστόρημα, λόγω των απρόσμενων ανατροπών στην πλοκή. Μας μεταφέρει σε έναν αυταρχικό κόσμο με ασθενική μνήμη. Τι είναι αυτό που θυμόμαστε από την ιστορία; Ποιοι οφείλουν να λογοδοτούν; Το έργο θίγει το ζήτημα της ατομικής ελευθερίας όταν αυτή συγκρούεται με τις συλλογικές δυνάμεις, ένα θέμα με μεγάλη παράδοση στο χρόνο και με ρίζες στην ελληνική τραγωδία, το οποίο εξακολουθεί να προβληματίζει μέχρι σήμερα.
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ:
Mona Hatoum: Περφόρμανς
7-11 Μαρτίου 2012 12:00-21:00 Σε διάφορους χώρους της Στέγης
Η Μόνα Χατούμ είναι μια διεθνούς φήμης εικαστικός παλαιστινιακής καταγωγής, με σπουδές στη Βρετανία, στο Byam Shaw School of Art και στο Slade School of Fine Art του University College. Το 1975 βρισκόταν στο Λονδίνο, όταν ξέσπασε ο Λιβανικός εμφύλιος πόλεμος, με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί σε αυτοεξορία.
Το έργο της περιστρέφεται γύρω από το σώμα, την πολιτική, τα ζητήματα ισότητας των δύο φύλων, την έννοια του χώρου και τη φυσική αλληλεπίδραση με τον θεατή/παρατηρητή. Οι δημιουργίες της –στις οποίες συχνά χρησιμοποιεί το σώμα της ως μέσο– είναι μια απόπειρα δημιουργίας τόσο αισθησιακής όσο και πνευματικής εμπειρίας. Ασχολείται επίσης με τα θέματα της εξορίας και της μετακίνησης, της απώλειας και του χωρισμού εξαιτίας του πολέμου, καθώς και της σχέσης μεταξύ του Τρίτου Κόσμου και της Δύσης.
Από το 1983 η Χατούμ παρουσιάζει εγκαταστάσεις και περφόρμανς βίντεο σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις ανά τον κόσμο. Μέχρι σήμερα έχει παρουσιάσει δουλειές της, μεταξύ άλλων, στο Centre Pompidou (Παρίσι), στην Tate Britain (Λονδίνο), στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Σύδνεϋ, στο MoMA (Νέα Υόρκη), στο Darat Al Funun (Ιορδανία), στην Μπιεννάλε της Βενετίας και στην 24η Μπιεννάλε του Σάο Πάολο (Βραζιλία).
Η έκθεση που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Meeting Points 6 αποτελείται από την επανάδραση (reenactment) της ιστορικής περφόρμανς The Negotiating Table [Το τραπέζι των διαπραγματεύσεων] που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1983 ως αντίδραση στην ισραηλινή εισβολή στο Λίβανο, καθώς και από μια σειρά ντοκουμέντων (βίντεο, σχέδια, σημειώσεις, φωτογραφίες κ.ά.) από τα έργα Roadworks (1985), Variation on Discord and Divisions (1984) και Don’t smile, you’re on camera! (1980).
ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ-ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ:
Επαναστάσεις του Σήμερα (Συζητήσεις) / Omar Amiralay (Ταινίες)
9 Μαρτίου 2012 18:00-01:00 Μικρή Σκηνή
Η ημέρα των Συζητήσεων-Διαλέξεων, στο πλαίσιο του Meeting Points 6, αποσκοπεί να υπογραμμίσει τη ζωτικότητα των διαδικασιών που συνδέουν την Πολιτειακή Φαντασία με τη Δράση. Καθώς η κατάρρευση πολλών καθεστώτων του αραβικού κόσμου έφερε στην επιφάνεια επείγοντα πολιτικά και πολιτειακά αιτήματα, τα τρέχοντα γεγονότα της αλλαγής, της μεταμόρφωσης και της ανανέωσης κινούνται πολύ πέρα από το όριο της τεχνοκρατικής «μεταρρύθμισης». Διανοούμενοι, συγγραφείς και καλλιτέχνες, μέσα από μια σειρά συζητήσεων, θα επιχειρήσουν μια φιλοσοφική θεώρηση, η οποία θα προσφέρει ένα σημαντικό διακειμενικό προσανατολισμό για τη διοργάνωση του Meeting Points 6.
Την ίδια μέρα, το αφιέρωμα στον Σύρο κινηματογραφιστή Ομάρ Αμιραλάυ θα πραγματοποιήσει ένα ταξίδι στη σκέψη και το έργο ενός καλλιτέχνη, ο οποίος φανταζόταν και κατέγραφε με την κάμερά του μια εναλλακτική πολιτεία, τα τελευταία 40 χρόνια. Η εργογραφία του Αμιραλάυ εστιάζει σε καίρια πολιτιστικά, πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα που αποτελούν σημαντικό κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας της Συρίας.
ΘΕΑΤΡΟ/ΧΟΡΟΣ/ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ/ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ:
Μαραθώνιος σόλο και περφόρμανς
10-11 Μαρτίου 2012 18:00 Μικρή Σκηνή
Στο Μαραθώνιο περφόρμανς, μονολόγων, αναγνώσεων και χορού στο πλαίσιο του Meeting Points 6, οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την καλλιτεχνική έκφραση σημαντικών ονομάτων της σύγχρονης αραβικής σκηνής, που θα παρουσιάσουν για πρώτη φορά δουλειά τους στην Ελλάδα.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι: οι χορογράφοι και χορευτές Σέλμα & Σοφιάν Ουισσί από την Τύνιδα με την online χορευτική περφόρμανς Here(s)· οι κινηματογραφιστές και εικαστικοί καλλιτέχνες Ιωάννα Χατζηθωμά και Χαλίλ Ζορέζ από τη Βηρυτό· η ανεξάρτητη συγγραφέας και σκηνοθέτρια από το Κάιρο Λάιλα Σουλεϊμάν με την περφόρμανς No Time for Art που βασίζεται σε «ημερολόγια, ήχους, κινήσεις, ειδήσεις και οτιδήποτε συνιστά μια επανάσταση»· δύο καλλιτέχνες από τη Δαμασκό, ο συγγραφέας Μωχάμεντ Αλ Άτταρ, με ένα νέο έργο για τις συνθήκες κράτησης στη Συρία, και ο σκηνοθέτης Ομάρ Αμπού Σαάντα που θα παρουσιάσει στη Στέγη ένα multimedia πρότζεκτ, με τίτλο Look at the streets… this is how hope looks like…, σχετικά με το ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην οργάνωση και την εξάπλωση των πρόσφατων εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο· ο Τάρεκ Άτουι από τη Βηρυτό, σε μια φιλόδοξη και πρωτοποριακή μετάφραση φυσικών παραστάσεων και ηχητικών εγκαταστάσεων που παρατείνονται μέσα από τις διαδικτυακές τεχνολογίες· ο Χαφίζ Νταού από την Τύνιδα, με τη χορευτική περφόρμανς Do you believe me?· και ακόμα, η Σαμάχ Χιτζάουι από το Αμάν και ο Τόνυ Σακάρ από τη Βηρυτό.
Γιώργος Σμυρνής
