Φεστιβάλ Αθηνών: “Ιδομενέας” του Μότσαρτ – Ιδιοφυής μουσική καταιγίδα!

Αυτό που εντυπωσιάζει τους ειδικούς της μουσικής με τον Μότσαρτ, πέρα από την μοναδική της ποικιλία σε χρώματα και συναισθήματα, που εναλλάσσονται με απρόβλεπτο και μαγευτικό τρόπο, είναι το γεγονός πως στις παρτιτούρες του, οι οποίες έχουν σωθεί, δεν υπάρχουν καθόλου διορθώσεις. Όπως λένε αλληγορικά, είναι σαν να του υπαγόρευε τις συνθέσεις του ο Θεός κι αυτός απλά αντέγραφε! Η μουσική ιδιοφυΐα του βγαίνει εντελώς αβίαστα και με τεράστια ευκολία. Αυτό εξηγεί και το τεράστιο εύρος του έργου του, παρά το γεγονός ότι άφησε πολύ νωρίς (35 ετών) τον μάταιο τούτο κόσμο.

Πολύ συχνά αυτή η μελωδική έμπνευση είναι σαν κατακλυσμός! Στον Ιδομενέα αυτή η μουσική καταιγίδα κατέκλυζε τον χώρο ιδίως στα κομμάτια που τραγουδούσε η χορωδία!

Πρόκειται για την μοναδική χορωδιακή όπερα του μεγάλου συνθέτη ο οποίος βασίζεται στον μύθο της επιστροφής του Ιδομενέα από την Τροία. Ο βασιλιάς της Κρήτης Ιδομενέας πολεμούσε στον Τρωικό πόλεμο με τους Αχαιούς. Μετά την τελική νίκη θα ξεκινήσει το ταξίδι της επιστροφής. Ο Ιδομενέας έχει ήδη στείλει στην Κρήτη ένα πλοίο με Τρώες αιχμαλώτους, ανάμεσα τους η κόρη του Πριάμου, την πανέμορφη Ίλια. Ο Ιδαμάντης, γιος του Ιδομενέα, είναι κρυφά ερωτευμένος με με την αιχμάλωτη πριγκίπισσα. Για χατίρι της, δίνει αμνηστία στους Τρώες αιχμαλώτους. Εν τω μεταξύ ο στόλος του Ιδομενέα συναντά θύελλα στα ανοικτά της Κρήτης. Τότε ο βασιλιάς ορκίζεται στον Ποσειδώνα ότι αν τον σώσει, θα θυσιάσει το πρώτο άτομο που θα συναντήσει στα χώματα της πατρίδας. Όμως το πρώτο αυτό άτομο τυχαίνει να είναι ο γιος του Ιδάμαντης! Ο Ιδομενέας κρατά μυστικό τον όρκο του και προσπαθεί να βρει τρόπο να τον παραβιάσει στέλνοντας τον γιο του στο Άργος. Τότε ο Ποσειδώνας στέλνει ένα τέρας που προκαλεί καταστροφές στο νησί. Τότε ο Ιδομενέας αναγκάζεται να ομολογήσει την πράξη του. Ο Ιδαμάντης δεν φεύγει αλλά πολεμά το τέρας και το σκοτώνει. Μετά ζητάει να θυσιασθεί για το καλό του λαού του. Όμως ακούγεται μια φωνή (από μηχανής Θεός!) που είναι αυτή του Ποσειδώνα και φέρνει την λύτρωση στο μεγάλο δράμα. Ο Θεός της θάλασσας θα ζητήσει να παραιτηθεί ο Ιδομενέας και να κυβερνήσει ο Ιδαμάντης. Ο νεαρός πρίγκιπας υπακούει τον Θεό και ανεβαίνει στον θρόνο με την Ίλια στο πλευρό του.

Η ομάδα “Κύκλος της Αρμονίας” του εξειδικευμένου στο σχετικό ρεπερτόριο μαέστρου Ζερεμί Ρορέρ παρουσίασε μια όπερα, χωρίς τα θεατρικά και σκηνοθετικά στοιχεία. Η συναυλιακή της παρουσίαση ταίριαζε καλύτερα με το χώρο, αλλά και με την λογική των δημιουργών, η οποία ήταν περισσότερο σπουδή πάνω στο συγκεκριμένο μουσικό έργο, παρά μια μουσικοθεατρική performance. Ωστόσο, επειδή το θέμα ήταν εντυπωσιακό και υπήρχαν δυνατότητες για μια οπερατική φαντασμαγορία, ίσως αυτός ο τρόπος παρουσίασης να στέρησε κάτι από το έργο. Από την άλλη, μουσικά οι τραγουδιστές και η ορχήστρα έδιναν μια αίσθηση ότι προσφέρουν κάτι δουλεμένο και έγκυρο.

Με τις εμπνεύσεις του Μότσαρτ να κατακλύζουν το χώρο του Μεγάρου Μουσικής, δεν μπορούσα να κάνω κάτι λιγότερο από το να υποκλιθώ στην ιδιοφυΐα του. Αν και πρέπει να ομολογήσω ότι το τεράστιο μέγεθος του έργου, σε συνδυασμό με την ορχηστρική του παρουσίαση με κούρασαν λίγο.

Γιώργος Σμυρνής