Θεατής: «Ζαν και Βεατρίκη» στο Από Μηχανής Θέατρο

Αν ζούσαμε στο 1790 η ηρωίδα μας θα λεγόταν Ραπουνζέλ, θα ζούσε σε έναν απομακρυσμένο, ψηλό πύργο με μόνο ένα δωμάτιο κι ένα παράθυρο και κανέναν τρόπο πρόσβασης και διαφυγής. Η Ραπουνζέλ θα ζούσε μέσα εκεί κλεισμένη, θα περνούσε τον χρόνο της τραγουδώντας και χτενίζοντας τα μακριά μαλλιά της. Και ελπίζοντας. Ελπίζοντας να έρθει ο πρίγκιπάς της να τη σώσει, δίνοντας ένα τέλος στην αβάσταχτη μοναξιά της με τη βαθιά του αγάπη. Και αυτό κάποια στιγμή θα γινόταν, το ξέρουμε, γιατί κάθε παραμύθι τελειώνει πάντα με το «Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα»… 

Δεν ζούμε όμως στο 1790 και η ηρωίδα μας δεν ονομάζεται Ραπουνζέλ αλλά Βεατρίκη. Ή τουλάχιστον έτσι μάς συστήνεται εκείνη. Η Βεατρίκη δεν ζει σε κάποιον ψηλό πύργο μέσα στο δάσος, αλλά σε μία συνηθισμένη, σημερινή πόλη και σε ένα διαμέρισμα ενός εγκαταλελειμμένου ουρανοξύστη που μετράει 33 ορόφους. Η μοναξιά της διατρέχει κάθε τετραγωνικό του διαμερίσματός της και εκείνη προσπαθεί να την αντιμετωπίσει με κάθε τρόπο που περνάει από το χέρι της. Όπως η Ραπουνζέλ στο παραμύθι περιμένει να τη σώσει ο πρίγκιπάς της και μαζί να φύγουν ευτυχισμένοι γιορτάζοντας το μεγαλείο της αγάπης – που είναι ικανή να σώσει κάθε άνθρωπο από την πλήξη του – έτσι και η Βεατρίκη, πρωταγωνίστρια του δικού της «παραμυθιού» περιμένει τον δικό της «πρίγκιπα». Και αφού ο «πρίγκιπας» μπορεί να δυσκολευτεί να φτάσει μόνος του στα σκαλιά του δικού της «πύργου», παίρνει την κατάσταση στα χέρια της. Γεμίζει την πόλη με αφίσες και μια αγγελία που αναζητά έναν άνδρα «ικανό να την συγκινήσει και να την αποπλανήσει», που θα την τραβήξει από τη μοναξιά της. Μάλιστα δίνεται αμοιβή σε όποιον τα καταφέρει…

Άντρες κάθε είδους, πιθανοί υποψήφιοι «πρίγκιπες» της καρδιάς της Βεατρίκης συρρέουν στο διαμέρισμά της καθ’ όλα έτοιμοι να διαγωνιστούν για να κερδίσουν την καρδιά της. Ή και την αμοιβή της. Υποψήφιοι άντρες υποβάλλονται σε δοκιμασίες, αλλά κανείς δεν τα καταφέρνει. Και η Βεατρίκη παραμένει μόνη και νιώθει να βυθίζεται μέρα με τη μέρα στο κενό που δημιουργεί μέσα της αυτό το οδυνηρό αίσθημα της ανυπαρξίας. Μέχρι που μια μέρα καταφτάνει στο διαμέρισμά της ο τελευταίος – ίσως – υποψήφιος. Δείχνει αποφασισμένος και ανεβαίνει τους 33 ορόφους του ουρανοξύστη χωρίς ανάσα – άλλωστε στα παραμύθια δεν υπάρχουν ασανσέρ. Το όνομά του είναι Ζαν και συστήνεται σαν «κυνηγός αμοιβών». Καθόλου ρομαντικό θα έλεγε κανείς και δεν μοιάζει με τον πρίγκιπα που θα κατάφερνε να κερδίσει την καρδιά της Βεατρίκης, αλλά δηλώνει έτοιμος να υποβάλλει τον εαυτό του στις τρεις δύσκολες δοκιμασίες. Αυτές που θα τον φέρουν πιο κοντά στην πολυπόθητη αμοιβή…

Αυτή η συνάντηση πολύ σύντομα θα μεταμορφωθεί σε μία οδυνηρή μονομαχία, ένα παιχνίδι μίμησης και εξουσίας, πραγματική παγίδα για τους δυο τους – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Από τη μία η Βεατρίκη στήνει το δικό της παιχνίδι, βασισμένο στον εγωκεντρισμό της, τη φαντασία της, τα ψέματά της και τους δικούς της κανόνες. Και από την άλλη ο έμπειρος στο κυνήγι αμοιβών, σκληρός και αναίσθητος Ζαν που μπαίνει στο παιχνίδι της έχοντας ως «όπλο» του μονάχα μία βαλίτσα με όλα τα απαραίτητα που θα τον βοηθήσουν να φέρει σε πέρας τις δοκιμασίες, υπηρετώντας τις επιταγές των τριών ρημάτων που αναφέρονταν σαφέστατα στην αγγελία: σαγηνεύω, συγκινώ, αποπλανώ και τελικά «εφευρίσκοντας» την αγάπη.

Η Βεατρίκη δεν είναι σίγουρη πως ξέρει τι ακριβώς είναι αγάπη. Σε στιγμές αναρωτιέσαι αν προσπαθεί να νιώσει κάτι για να πειστεί απλά πως υπάρχει. Έχει ακούσει πως στη ζωή περιστρέφονται όλα γύρω από την αγάπη. Ή από την έλλειψή της. Αιώνες τώρα η ανθρωπότητα καταπιάνεται με αυτή την τόση δα λέξη που όμως έχει τόση σημασία. Και γιατί έχει; Η ίδια συχνά ψελλίζει πως «ένας άντρας με αυτόν τον τρόπο κάνει μια γυναίκα να τον αγαπά». Ξέρει τι πρέπει να κάνει μία γυναίκα, πώς πρέπει να είναι μία σχέση. Τα επαναλαμβάνει σαν να τα έχει διαβάσει και αποστηθίσει από κάποιο εγχειρίδιο σχέσεων και όχι γιατί τα γνωρίζει στην πράξη. «Όταν δύο άνθρωποι αγαπιούνται μοιράζονται αλήθειες», «όταν μια γυναίκα αγαπάει αληθινά έναν άντρα ξεχνάει όλα εκείνα που την πονάνε», λέει και ξανά λέει σε μια προσπάθεια να τα πιστέψει. «Αυτά είναι βλακείες», της λέει ο Ζαν.

Μεταξύ τους δημιουργείται μία πραγματικά ασυνήθιστη σχέση, που όμως είναι πιο κοντά στην πραγματική ζωή παρά στα παραμύθια που θα ήθελε να ζει η Βεατρίκη. Ο δικός της «πρίγκιπας» μάλλον δεν θα μπορέσει να τη σώσει. Αυτή η σχέση μάς μοιάζει τρομερά οικεία. Μια διαρκής προσπάθεια μίμησης της αγάπης, μέσα από  αναπαραγωγή στερεοτύπων για να πείσουμε και να πεισθούμε πως νιώθουμε και άρα ίσως τελικά να υπάρχουμε.

Ο καθένας μας μπορεί να δώσει έναν διαφορετικό ορισμό για την αγάπη, ανάλογα με το πώς την έχει βιώσει, νιώσει, μάθει και εκφράσει. Είναι ένα δυνατό συναίσθημα η αποδοχή του οποίου είναι ικανή να αποτελέσει κινητήριο δύναμη και οδηγό προς μία κατεύθυνση. Στο έργο αυτό της Κάρολ Φρέσετ, γνωρίζουμε τους δύο ήρωες που μέσα στη ρευστότητα του χρόνου προσπαθούν να νικήσουν την μοναξιά, επουλώνοντας ταυτόχρονα τις πληγές που τους έχουν αφήσει τραύματα του παρελθόντος. Διαφέρουν αλλά ταυτόχρονα είναι τόσο ίδιοι.

Η Ματίνα Νικολάου στον ρόλο της Βεατρίκης χρησιμοποιεί κάθε εκφραστικό μέσο και ισορροπώντας περίτεχνα ανάμεσα στην κωμωδία και στο δράμα, καταφέρνει να εξασφαλίσει την απόλυτη συμπόνοια για την ηρωίδα της, που το μόνο που θέλεις είναι να σηκωθείς και να την πάρεις μια αγκαλιά. Να τη βοηθήσεις να πιστέψει στην αγάπη αλλά με έναν άλλο τρόπο, περισσότερο αληθινό και λιγότερο επίπονο που δεν βασίζεται σε κανένα εγχειρίδιο ζωής. Από την άλλη, ο Πάνος Λουκαίδης ένας σκληρός κατά τα φαινόμενα Ζαν, που υψώνει συνεχώς τοίχους για να μη μπορεί κανείς να δει τι κρύβει μέσα στην καρδιά του. Αν έχει καρδιά, όπως προσπαθεί με πάθος και ένταση να σε πείσει, ενώ ταυτόχρονα σε αφήνει να γνωρίσεις και κυρίως να νιώσεις το βάθος του.

Ένα έργο καθόλου παραμύθι μα πέρα για πέρα αληθινό, σε βάζει στη διαδικασία να αναρωτηθείς για την ουσία των ανθρώπινων σχέσεων και τη σκληρή και θλιβερή πλευρά της ζωής και της μοναξιάς, με μικρές ανάσες χιούμορ που στην ουσία τους κρύβουν μονάχα φοβερές αλήθειες.