Από τον 19ο αιώνα στο 2022: Γιατί ο “Συρανό” δεν θα πάψει ποτέ να συγκινεί;

Την περασμένη εβδομάδα, ανάμεσα στις ταινίες που έκαναν πρεμιέρα στους κινηματογράφους ήταν και το μιούζικαλ “Συρανό ντε Μπερζεράκ”. Ακόμη μια μεταφορά του διάσημου θεατρικού έργου του Εντμόν Ροστάν, σε μία πιο φρέσκια -και παράλληλα πιστή στο συναίσθημα του πρωτότυπου έργου- εκδοχή, που απέδειξε ότι όσα χρόνια κι αν περάσουν η πανέμορφη αυτή ιστορία αγάπης ακόμα θα συγκινεί.

Ο “Tyrion Lannister” του Game of Thrones, Πίτερ Ντίνκλατζ, ήταν εκείνος που ενσάρκωσε αυτή τη φορά τον αγαπητό ήρωα, Συρανό -έναν ήρωα που παραμένει δημοφιλής εδώ και… μερικούς αιώνες.

Ο πραγματικός Συρανό ντε Μπερζεράκ, συγγραφέας, δραματουργός και στρατιωτικός, γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 6 Μαρτίου το 1619. Για πολλούς αιώνες, έμεινε στην αφάνεια παρ’ όλο που το έργο του ως συγγραφέας ήταν σπουδαίο. Οι ιστορίες του ενέπνευσαν τον Τζόναθαν Σουίφτ και τον Άλντους Χάξλεϋ, ενώ ο Μολιέρος είχε ενθουσιαστεί τόσο από την κωμωδία του “Ο εμπαιζόμενος σχολαστικός”, που “δανείστηκε” μερικές σκηνές για το δικό του έργο, “Κατεργαριές του Σκαπίνου”.

Ο “πραγματικός” Συρανό ντε Μπερζεράκ

Κι όμως, μετά τον πρόωρο θάνατό του σε ηλικία 36 ετών, μόνο ένας φίλους του ονόματι Χένρι Λεμπρέτ θέλησε να αναλάβει να γράψει την βιογραφία του, η οποία είναι ο μόνος λόγος που γνωρίζουμε σήμερα όσα ξέρουμε για εκείνον.

Ήταν το 1897, σχεδόν δύο αιώνες μετά τον θάνατό του, όταν ανέβηκε το εμβληματικό θεατρικό έργο του Εντμόν Ροστάν, που το όνομα Συρανό ντε Μπερζεράκ έγινε διάσημο σε όλο τον κόσμο. Ο Ροστάν εμπνεύστηκε από τη σύντομη αλλά θυελλώδη ζωή του δεινού πολεμιστή και ακόμη δεινότερου συγγραφέα και ποιητή, ενώ φυσικά πρόσθεσε και μερικές δικές του πινελιές, όπως είναι το διάσημο love story με την Ρωξάνη, που μάλλον δεν συνέβη ποτέ.

Ο “Συρανό” ανέβηκε σε εκατοντάδες θεατρικές σκηνές διεθνώς. Μόνο στην Ελλάδα οι ηθοποιοί που έχουν αναλάβει να ενσαρκώσουν τον Συρανό στην καριέρα τους ήταν οι: Δημήτρης Μυράτ το 1948 στο Εθνικό, Ανδρέας Ζησιμάτος το 1967-1968 στο ΚΘΒΕ, ο Μηνάς Χατζησάββας το 2001-2022, ο Κώστας Σαντάς το 2007-08 στο ΚΘΒΕ, ο Νίκος Καραθάνος ξανά στο Εθνικό το 2011 και πιο πρόσφατα ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος στο Θέατρο Παλλάς.

Στον κινηματογράφο επίσης πολλοί ήταν εκείνοι που βασίστηκαν στην ιστορία του Συρανό -άλλοι με μεγαλύτερη και άλλοι με λιγότερη επιτυχία. Από τις πιο διάσημες κινηματογραφικές μεταφορές είναι σίγουρα η ομώνυμη ταινία του 1950, σε σκηνοθεσία Μάικλ Γκόρντον, με πρωταγωνιστή τον Χοσέ Φερρέρ (που κέρδισε Όσκαρ για την ερμηνεία του), η επίσης ομώνυμη ταινία του 1990, σε σκηνοθεσία Ζαν-Πολ Ραπενό, με πρωταγωνιστή τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ (που προτάθηκε για Όσκαρ) και πλέον η ταινία του βραβευμένου Τζο Ράιτ, με πρωταγωνιστή τον εκπληκτικό Πίτερ Ντινκλατζ.

Ο Χοσέ Φερρέρ και η Μάλα Πάουερς ως Συρανό και Ρωξάνη

Ο πιο πρόσφατος “Συρανό” είναι λίγο διαφορετικός από τους προηγούμενους. Το αισθητικό ελάττωμα του ήρωα ήταν διαχρονικά η αφύσικα μεγάλη μύτη του, που τον έκανε να πιστεύει ότι μία όμορφη γυναίκα σαν την Ρωξάνη δεν θα μπορούσε να είναι ποτέ μαζί του.

Στην νέα ταινία του Τζο Ράιτ, όμως, η παραδοσιακή τεράστια μύτη, που συνήθως απεικονίζεται με μία άκομψη προσθετική μύτη -φαλλικού σχεδόν σχήματος- αντικαταστάθηκε από το ύψος του Ντίνκλατζ. Ο Ράιτ “πείραξε” με μαεστρία το πρωτότυπο έργο, για να δείξει ότι στην πραγματικότητα το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ η εμφάνιση του Συρανό (η ομορφιά είναι και θα είναι πάντα υποκειμενική), αλλά η στάση της κοινωνίας σε οτιδήποτε δεν θεωρείται αισθητικά αποδεκτό, σύμφωνα με τα στερεότυπα της.

Ο Ντίνκλατζ αφοσιώθηκε πλήρως στον ρόλο του και έδωσε ίσως την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του. “Πιο ιδανικός για το ρόλο του νέου Συρανού από τον Πίτερ Ντίνκλατζ δεν θεωρούμε ότι θα μπορούσε να βρεθεί καθώς ο αμερικανός σταρ συνδυάζει την τρυφερότητα με το χιούμορ σε ισόποσες δόσεις” γράφει στην κριτική του ο Κωνσταντίνος Καϊμάκης. Και πράγματι ως ταλαντούχος ποιητής, δυναμικός ιππότης και βαθιά ανασφαλής ερωτευμένος, έγινε μάλλον ο πιο πειστικός Συρανό ντε Μπερζεράκ που έχουμε δει ποτέ στη μεγάλη οθόνη -και απέδειξε ότι η ιστορία αυτή δεν θα χάσει ποτέ την διαχρονικότητά της.

Υπάρχει λόγος που έναν αιώνα (και παραπάνω) αργότερα, η ιστορία του Συρανό ακόμη συγκινεί. Όποιος έχει ποτέ ερωτευτεί και τα αισθήματα δεν ήταν αμοιβαία, δεν γίνεται να μην ταυτιστεί με τη σκηνή που ο Συρανό κοιτάζει με ελπίδα την Ρωξάνη, πιστεύοντας ότι θα του εξομολογηθεί τον έρωτά της, μόνο και μόνο για να ανακαλύψει ότι είναι ερωτευμένη με τον Κριστιάν -το πρόσωπο του Ντίνκλατζ δεν θα μπορούσε να είναι πιο σπαρακτικό.

Παρ’ όλο που ξέρει ότι δεν θα μπορεί ποτέ να την έχει, ο Συρανό κάνει τα πάντα για να είναι ευτυχισμένη ακόμη και με έναν άλλο άνδρα. Γι’ αυτό και αυτή είναι μία ιστορία πραγματικής αγάπης, που δεν γίνεται να μην αγγίξει το κοινό -οποιουδήποτε αιώνα.