Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη: Στα γυρίσματα του “Chevalier” δοκιμαστήκαμε όλοι μας
Στην ταινία «Chevalier» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη, δεν υπάρχει ούτε μια γυναίκα ηθοποιός. Αφορά στο ανταγωνιστικό παιχνίδι 6 αντρών εγκλωβισμένων σε πολυτελές γιοτ, που σπάνε τη ρουτίνα τους προκειμένου να βρουν ποιος είναι ο «καλύτερος γενικότερα». Η σκηνοθέτιδα μας λέει τους κανόνες αλλά και τα μυστικά του παιχνιδιού…
Θα μπορούσε να είναι μια ταινία για το γυναικείο ανταγωνισμό; Κι αν ναι πού θα εστιαζόταν το κέντρο βάρους του ανταγωνισμού; Μήπως στην… ομορφιά;
Μην με προκαλείτε! Φυσικά και δεν είναι το “Chevalier” μια ταινία για τον αντρικό ανταγωνισμό. Άνετα θα μπορούσαμε να είχαμε αντί για έξι άντρες, κάποιες γυναίκες στη θέση τους. Απλώς έτσι ξεκινήσαμε με τον Ευθύμη Φιλίππου να το γράφουμε και αυτό μας βγήκε. Η σημαντικότερη αλλαγή μάλιστα που κάναμε ήταν το σκηνικό. Για να αποφύγουμε κάπως τη θεατρικότητα του έργου, αλλάξαμε το χώρο δράσης που αρχικά ήθελε τους ήρωες κλεισμένους σε ένα σπίτι, με εκείνο του σκάφους…
Ναι γιατί μου αρέσει περισσότερο η ελληνική θάλασσα το χειμώνα από ότι το καλοκαίρι. Γράφει και καλύτερα στο φιλμ σε σχέση με αυτό που έχω στο νου μου.
Η ταινία ξεκινάει με μια καταπληκτική εικαστική σύνθεση όπου βλέπουμε τους ήρωες στην πλώρη του γιοτ να βγάζουν εντελώς αμίλητοι τις στολές κατάδυσης. Είναι μια χορογραφία που όμως δεν έχει συνέχεια στο υπόλοιπο φιλμ που αποκτά περισσότερο διαλεκτικό χαρακτήρα. Γιατί έγινε αυτό;
Κοιτάξτε. Η λατρεία μου για το εικαστικό μέρος μιας ταινίας είναι δεδομένη και φαίνεται έντονα στις προηγούμενες δουλειές μου. Αυτή την «αδυναμία» μου θέλησα να την περιορίσω εδώ. Να την τιθασεύσω καλύτερα. Και με εξαίρεση τη σκηνή που προαναφέρατε σε όλο το υπόλοιπο έργο η μέριμνα μου ήταν να αναδείξω την ομορφιά του ανθρώπινου προσώπου και τη δυναμική του χαρακτήρα καθενός πρωταγωνιστή.
Στόχος μας ήταν να βγάλουμε το στοιχείο του εγκλεισμού όσο πιο έντονο γίνεται- και στα γυρίσματα ταλαιπωρηθήκαμε όλοι
Με ποιο τρόπο έγινε αυτό;
Α, αφήστε το καλύτερα. Εδώ έγινε κυριολεκτικά χαμός. Ήταν πολύ περιοριστικός ο χώρος – ήταν ο στόχος μας άλλωστε ώστε να βγάλουμε το στοιχείο του εγκλεισμού όσο πιο έντονο γίνεται- και στα γυρίσματα ταλαιπωρηθήκαμε όλοι. Το συνεργείο, οι ηθοποιοί, ο σκηνογράφος, ο φωτογράφος, όλοι μας. Αφού δεν σκοτωθήκαμε εκεί μέσα ήταν ένα θαύμα. Στην αρχή βέβαια γιατί μετά περάσαμε τέλεια. Κάθε σκηνή πάντως είχε την απρόβλεπτη δυσκολία της αλλά καταφέραμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες αυτές. Καθοριστική συμβολή είχαν οι καθρέφτες του σκάφους. Πέρα από την προφανή σημειολογική έννοια τους είχαν και πρακτικό χαρακτήρα αφού μας έλυσαν τα χέρια εκεί που ο χώρος ήταν ιδιαίτερα στενός και δεν μπορούσαμε να γυρίσουμε τις σκηνές που θέλαμε.
Η επιλογή των ηθοποιών πώς έγινε;
Άλλο κρίσιμο κομμάτι ήταν αυτό. Δυσκολευτήκαμε αρκετά πριν καταλήξουμε στους έξι παίχτες κάνοντας κάστινγκ για σχεδόν οκτώ μήνες. Με κάποιους γνωρίζόμαστε από παλιά κι είχαμε δουλέψει μαζί, οπότε ήταν ευκολότερο το ζήτημα. Με άλλους όμως όπως τον Γιώργο Κέντρο που δεν είχε ξαναδουλέψει στο σινεμά, τον Μάκη Παπαδημητρίου που ήρθε για δοκιμαστικό και το έκανε κόλαση ή τον Σάκη Ρουβά που του τηλεφώνησα χωρίς να γνωριζόμαστε και ήρθε για να τα πούμε από κοντά και καταλήξαμε να μιλάμε για περισσότερο από 2 με 2,5 ώρες – ήρθε γεμάτος με ιδέες για το φιλμ-, δυσκολευτήκαμε πολύ. Όχι με τους ίδιους αλλά για να καταλήξουμε σε αυτούς καθώς οι προηγούμενες δοκιμές δεν μας ικανοποιούσαν απόλυτα.
Οι ηθοποιοί είναι ελεύθεροι να φέρουν στα γυρίσματα «κομμάτια» δικά τους
Υπάρχει η αίσθηση του αυτοσχεδιασμού των ηθοποιών σε ορισμένες στιγμές. Ισχύει;
Έτσι είναι. Με τον Ευθύμη δεν είμαστε αυστηροί στο γράψιμο του σεναρίου. Λειτουργεί κυρίως ως ένας απλωμένος, ανοιχτός χάρτης όπου κάνουμε διαρκώς παρεμβάσεις, αλλάζουμε στοιχεία κλπ. Ειδικά στο σχεδιασμό των χαρακτήρων δεν ακολουθούμε τις ακριβείς περιγραφές. Οι ηθοποιοί είναι ελεύθεροι να φέρουν στα γυρίσματα «κομμάτια» δικά τους ή ακόμη και να συζητήσουμε κάποια ιδέα που να δίνει επιπλέον ενδιαφέρον σε μια σκηνή της ταινίας. Μάλιστα πολλές από τις δοκιμασίες που παιρνούν οι έξι παίκτες είναι ιδέες των ηθοποιών μας που θεωρήσαμε με τον Ευθύμη πως είναι καλύτερες από αυτές που είχαμε πρωτοσκεφτεί εμείς! Οπότε δεν είχαμε κανένα πρόβλημα να τις εντάξουμε στο φιλμ.
Τον τελικό νικητή τον γνωρίζατε εξ αρχής ή τον αλλάξατε κι αυτόν στην πορεία;
Όχι αυτός ήταν γνωστός από την πρώτη στιγμή. Όμως δεν τον αποκαλύπταμε στους ηθοποιούς αφήνοντας τους με την αμφιβολία. Βέβαια στοιχημάτιζαν μεταξύ τους ποιος θα είναι ο τελικός νικητής και κάποια στιγμή που άρχιζε να ξεκαθαρίζει το τοπίο, κατάλαβαν ποιος θα ήταν αυτός.
Φανταζόμαστε ότι στα διάφορα διεθνή φεστιβάλ που έχετε πάρει μέρος, σας ρωτούν για την ελληνικότητα της ταινίας και την ελληνική κρίση.
Η ταινία δεν είναι αμιγώς ελληνική με την έννοια ότι θα μπορούσε να είχε γυριστεί σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου που έχει θάλασσα. Οι ήρωες βέβαια μιλούν ελληνικά, έχουν στοιχεία που δηλώνουν την ταυτότητα τους αλλά κι αυτό είναι κάτι που σηκώνει πολύ συζήτηση. Από την άλλη, καμιά φορά που με ρωτούν γιατί δεν δείχνουμε την ελληνική κρίση απαντώ ότι μπορεί να μην φαίνεται δια γυμνού οφθαλμού αλλά υπονοείται σε διάφορα σημεία κι εντοπίζεται εύκολα. Ακόμη και το γεγονός πως εμείς οι έλληνες κινηματογραφιστές κάνουμε σήμερα ταινίες εν μέσω τραγικών συνθηκών λόγω της κατάστασης αυτής, είναι μια απάντηση στην κρίση.
Τελικά, είναι μια ταξική ταινία το “Chevalier;
Νομίζω πως ναι.
