Ανδρέας Κωνσταντίνου: Ο ελληνικός λαός πρέπει να ξεφύγει από την παραμύθα της εύκολης λύσης

Μεσημέρι Κυριακής, στα σκαλιά του Μετρό Ακρόπολη. Τουρίστες ολούθε, με προσπερνούν από δεξιά κι από αριστερά, κόσμος και ντουνιάς, καπέλα κι ομπρελίνια, ανεμιστήρες που σπέρνουν τριγύρω παγωμένο αέρα. Ο Ανδρέας Κωνσταντίνου μοιάζει να μην τα προσέχει όλα αυτά κι έτσι πάμε καρφωτοί στο πιο ωραίο juice bar της γειτονιάς. Ροζ κοκτέιλ για μένα, πράσινο για εκείνον, άσπρος πάτος. Σαν να ζωηρεύουμε λιγάκι. Διασκεδάζουμε με λίγη φρουτοδροσιά την αφόρητη ζέστη, κι ας μην είναι το πιο ασφυκτικό πράγμα των ημερών. Κι ας παριστάνουμε όλοι με μια εμμονική παιδικότητα ότι είναι…

Στο τέλος της εβδομάδας, ο Ανδρέας Κωνταντίνου επιστρέφει στο θέατρο (αφού στο σινεμά είναι πιο δραστήριος από ποτέ) μετά από ένα χρόνο πρωταγωνιστώντας στη «Λουκρητία Βοργία» του Νικίτα Μιλιβόγεβιτς και κλείνοντας το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών. Αυτή την περίοδο φαίνεται πως το θέατρο τον ξανακερδίζει για λίγο. Τις επόμενες μέρες, φεύγει για την πατρίδα του, τη Θεσσαλονίκη όπου θα ετοιμάσει τη νέα εκδοχή των «Βακχών», παράσταση που πέρυσι έσπασε ταμεία όπου κι αν ανέβηκε.

Από την ταινία “Μικρά Αγγλία” του Παντελή Βούλγαρη (2013)

«Πηγαίνω στη Θεσσαλονίκη γιατί θέλω να συνεργαστώ με φίλους μου. Είναι άνθρωποι που δεν ξέρουν από θέατρο• ο ένας είναι γλύπτης, ο άλλος μουσικός, η άλλη σχεδιάστρια μόδας, ο άλλος φωτογράφος. Ομως, η χαρά που αγγίζει αυτή η διαδικασία δεν συγκρίνεται με άλλη, είναι πολύ προσωπική. Θυμάμαι ένα σωρό χαζά πράγματα που κάναμε ως πιτσιρίκια με αυτά τα παιδιά και τώρα έχουμε καταλήξει να δουλεύουμε σε ένα υψηλό επίπεδο» λέει• και σκέφτομαι πως ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω θα υπάρχουν πάντα μερικά πράγματα που θα έχουν σημασία. Και θα μας δροσίζουν.

Από την ταινία “Arttherapy” του Νίκου Περάκη (2009)

Έρχεσαι και φεύγεις από το θέατρο, με μια λογική αλεξιπτωτιστή. Είναι όντως έτσι;
Ζω τη ζωή μου παράλληλα.

Δηλαδή, η ζωή σου δεν είναι η δουλειά σου.
Πολλές φορές είναι, υπάρχουν διαστήματα που δεν κάνω τίποτε άλλο και μόνο δουλεύω. Η αλήθεια είναι πάντως πως είχα να κάνω καιρό θέατρο. Μετά τις «Βάκχες», τη σόλο δουλειά μου που τσαλαβούτησα και σε άλλες τέχνες μέσω αυτής, πέρασαν μήνες. Ετσι, η συνάντηση με το Μιλιβόγιεβιτς ήταν ευτυχής, γιατί μου είχε λείψει αυτή η διαδικασία. Κατά τα άλλα, δεν είμαι αυτός ο ηθοποιός που κάνει 4-5 παραστάσεις το χρόνο και δουλεύει συνέχεια για να είναι μέσα στα πράγματα. Βλέπω να το κάνουν πολλοί φίλοι μου και να το κάνουν καλά, όμως εγώ δεν μπορώ. Αρχίζεις να αντιμετωπίζεις το θέατρο σαν δουλειά, όχι σαν δημιουργία και θέλω να διατηρήσω κάτι ρομαντικό ως προς αυτό.

Θα έλεγες ότι είσαι ένας άνθρωπος που μένει εύκολα κάπου ή που φεύγει ευκολότερα;
Φεύγω συχνά. Πρόσφατα συνειδητοποίησα ότι φοβάμαι τη φθορά. Όταν κάτι συμβαίνει με ενθουσιασμό κι ύστερα έρχεται το επόμενο βήμα μοιάζει να μειώνει κάτι από το ρίγος της προηγούμενης φοράς. Ξέρω φυσικά πως είναι αναπόφευκτο, η ζωή είναι έτσι.

Με το κομμάτι του βιοπορισμού πώς τα πηγαίνεις; Τα βγάζεις πέρα;
Κάνω και κινηματογράφο οπότε αυτό μου αποφέρει χρήματα για να μπορώ να ζω. Ευτυχώς έχω την πολυτέλεια να δουλεύω εντατικά για ένα διάστημα και τον υπόλοιπο καιρό να εργάζομαι πάνω στα δικά μου πράγματα ή να κάνω θέατρο με προϋποθέσεις.

Από την ταινία “Σειρήνες στη στεριά” του Νίκου Περράκη (2011)

Τι ήταν πιο επιδραστικό απ’ όσα έχει κάνεις μέχρι τώρα, το θέατρο ή ο κινηματογράφος;
Η ομάδα μου, η θΘ. Εκεί μέσα μπόρεσα να επικοινωνήσω τον εαυτό μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Σε ενδιαφέρει η θέση του δημιουργού;
Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι πρέπει να αναλάβω την ευθύνη της τέχνης μου. Στο παρελθόν είχα έως και προβληματική σχέση με το πώς γίνονταν τα πράγματα και αισθανόμουν ότι δεν συγχρωτίζομαι εύκολα με τα οράματα σκηνοθετών με τους οποίους συνεργάστηκα στο θέατρο. Φυσικά, υπήρχαν και ευτυχείς συναντήσεις – αν και ήταν λίγες. Ωστόσο, βαρέθηκα να μου φταίνε οι σκηνοθέτες, αντιλήφθηκα πως μέσα σε αυτή την κατάσταση έκρυβα κάτι δικό μου που δεν ήθελα να το αντιμετωπίσω για καιρό, οπότε είπα στον εαυτό μου «σκάσε, μην κατηγορείς» και ανέλαβα την ευθύνη για τα πάντα. Οι «Βάκχες» λοιπόν ήταν και μια εργασία με τον εαυτό μου. Μου έδωσε πάρα πολλά πράγματα.

Στο παρελθόν είχα έως και προβληματική σχέση με το πώς γίνονταν τα πράγματα και αισθανόμουν ότι δεν συγχρωτίζομαι εύκολα με τα οράματα σκηνοθετών

Θα επιστρέψεις στις «Βάκχες»;
Θα έπρεπε να έχω ξεκινήσει να δουλεύω ήδη πάνω σε αυτό. Χρειάζεται πολύ δουλειά να στήσω ξανά την παράσταση από την αρχή κι επιπλέον θα ήθελα να την αλλάξω. Να εντάξω πράγματα που συμβαίνουν σε μένα. Οπότε ναι, θα το ξανακάνω.

Στο μεσοδιάστημα αποκαταστάθηκε η σχέση σου με τους σκηνοθέτες;
Στον κινηματογράφο πάντα είχα άψογες συνεργασίες. Στο θέατρο όμως – που είναι μια άλλη διαδικασία – πρόβαλα πολλές αντιστάσεις, μη δημιουργικές. Τώρα πια όμως έχω αποφασίσει ότι θα συνυπάρξω και θα κάνω τη δουλειά μου όσο πιο καλά μπορώ.

Από τη θεατρική performance “Βακχες” (2014)

Και τώρα συνεργάζεσαι με τον Μιλιβόγιεβιτς για την «Λουκρητία Βοργία» του Φεστιβάλ Αθηνών.
Δουλέψαμε σε αντίξοες συνθήκες, κάναμε σπαστές πρόβες, σχεδόν όλοι εργαζόμασταν παράλληλα και σε άλλα project, δεν ξέραμε καν αν θα γίνει το φεστιβάλ, συνθήκες που τελικά εκβίασαν τη δημιουργική κατάσταση. Παρόλα αυτά, ο Νικίτα είναι ξεκάθαρος στη συνεργασία του, πρακτικός.

Τι έχει σημασία για σένα: Μια υπογραφή ή ένα κείμενο;
Με ενδιαφέρει να με παρακινεί κάτι. Μπορεί να είναι οι συνάδελφοι, η ματιά του σκηνοθέτη, το κείμενο. Θα έλεγα πως με απασχολούν οι συνθήκες κάθε φορά. Δεν με συγκινεί να παίξω μια ρολάρα αν σκηνοθετικά η παράσταση πάσχει από εμμηνόπαυση.

Δεν με συγκινεί να παίξω μια ρολάρα αν σκηνοθετικά η παράσταση πάσχει από εμμηνόπαυση

Μιλώντας για ρόλους, πως αντιμετωπίζεις την ερμηνεία πραγματικών προσώπων;
Με δυσκολεύουν. Σκέφτομαι, για παράδειγμα, τον Τσιτσάνη που υποδύθηκα για την ταινία του Μανουσάκη. Με εγκλωβίζει κάπως η εικόνα που έχει παγιωθεί για ένα πρόσωπο, μοιραία μιμούμαι κάποιον. Φυσικά κάθε φορά που συζητάω για μια δουλειά το πρώτο πράγμα που πέφτει στο τραπέζι είναι ο ρόλος. Θα ήταν ψέμα να πω ότι δεν έχει σημασία το πρόσωπο που ερμηνεύω. Από την άλλη, το αποτέλεσμα μιας παράστασης ή μιας ταινίας έχει τόσο πολύ να κάνει με το σύνολο και που ακόμα και ο ρόλος παίρνει αξία από τη γύρω συνθήκη.

Πραγματικό πρόσωπο και ο γιος της Λουκρητίας, τον οποίο υποδύεσαι.
Είναι ένας νέος άνθρωπος, καθαρός, μεγαλωμένος από μια οικογένεια ψαράδων στην Καλαβρία. «Προτιμάς να χάσεις τη ζωή σου από το να χάσεις την τιμή σου» λέει.

“Λουκρητία Βοργία”  σκην. Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς – Φεστιβάλ Αθηνών (2015)

Μεγάλη κουβέντα αυτή, δεν νομίζεις;
Έχω κάνει ελιγμούς και πράγματα για τα οποία δεν είμαι υπερήφανος. Όμως η στάση του με συγκινεί και μπορώ να πω ότι έχω κάτι ηρωικό μέσα μου. Αν και ξέρω ότι δεν υπάρχει πολύ χώρος για τέτοιες ιδέες στους «ασπρομαυρίτες» σε αυτούς που υποστηρίζουν είτε το άσπρο, είτε το μαύρο όταν τελικά είναι όλα γκρι.

Ζούμε λοιπόν σε μια εποχή των άκρων;
Αν κάνουμε ένα βήμα πίσω από ό,τι συμβαίνει τώρα, εμείς που ζήσαμε και την προηγούμενη κατάσταση θα αναρωτηθούμε ζαλισμένοι τι γίνεται• πώς έχουν αλλάξει τόσο τα πράγματα. Ναι λοιπόν, είναι μια ακραία εποχή. Δημιουργείται και γιγαντώνεται μια ακραία κατάσταση γύρω από την πληροφορία και την παραπληροφόρηση και αλλάζει αναπόφευκτα το πώς φαινόμαστε εμείς μέσα σε αυτό. Υπάρχει δίπλα ένα σύμπαν που τρέχει επικίνδυνο κι ελκυστικό συνάμα. Είναι δηλαδή ακραίο σε σχέση με το πώς αποκόπτεται ο μικρόκοσμος από τη μεγαλύτερη εικόνα. Ταυτόγχρονα μεγαλώνει και η ανάγκη για επαφή μεταξύ των ανθρώπων. Ο κόσμος κάνει πιο εύκολα σεξ, όπως παίζει και πιο εύκολα ξύλο.

Έχω κάνει ελιγμούς και πράγματα για τα οποία δεν είμαι υπερήφανος. Όμως μπορώ να πω ότι έχω κάτι ηρωικό μέσα μου

Τι έχει αλλάξει σε σένα τα τελευταία χρόνια;
Ανασυγκροτούμαι και διαλύομαι συνεχώς αλλά το κάνω πιο συνειδητά. Ανήκω σε εκείνους που πήραν αποφάσεις.

Πολιτικά, ιδεολογικά που σε βρίσκει η εποχή;
Δεν ξέρω.

Θα έλεγες ότι είσαι ανένταχτος;
Ναι. Από το Γενάρη και μετά, όταν εξελέγη αυτή η κυβέρνηση το είδα πολύ θερμά, χάρηκα και αφέθηκα να πιστέψω σε μια αλλαγή. Και ομολογώ πως δεν έχω φύγει από αυτό αν κι έχω φάει πολλές σφαλιάρες, αν και έγιναν πράγματα που δεν τα περίμενα – μάλλον τα περιμένω ακόμα. Αλλά δεν τα περιμένω εξαιτίας της Αριστεράς και τέτοιες μαλακίες. Ποιά Αριστερά; Δεν υπάρχει. Είναι ένας χώρος που οφείλει να επαναπροσδιορίσει τους στόχους της, να συμμαζέψει τα δόγματα της, να τα φρεσκάρει μέσα από ένα νέο μοντέλο ύπαρξης των ανθρώπων αυτού του πλανήτη. Δεν μπορώ να δεχθώ δηλαδή πως υπάρχει το ΚΚΕ ακόμα στην Ελλάδα με την ίδια μορφή• μου φαίνεται αστείο.

Με ποιο κριτήριο ψήφισες;
Ψηφίζω με τη λογική του μη χείρον βέλτιστον. Το κόμμα που ψήφισα δεν μπήκε στη Βουλή αλλά μάλλον θα συνεχίσω να το ψηφίζω. Το επικίνδυνο πάντως, σε όλο αυτό είναι πως επιμένουν πολλοί να μιλούν για Δημοκρατία. Σκέφτομαι ότι μπορεί πλέον να είναι μεθοδευμένη η κίνηση εκφυλισμού της έννοιας. Κι εν τω μεταξύ, δίνουμε τροφή σε άλλα μορφώματα για να εκμεταλλευτούν τις καταστάσεις. Θα περίμενα από τους λογικούς ανθρώπους να πουν ότι είναι εχθροί αυτής της Δημοκρατίας. Αν η δημοκρατία εφαρμόζεται κατ’ αυτό τον τρόπο εγώ είμαι εχθρός της.

“Πεθαίνω σαν χώρα” σκην. Μιχαήλ Μαρμαρινός (2009)

Ποιος είναι ο ρόλος των κομμάτων;
Όλα γελοιοποιούνται όταν εντάσσονται στο πλαίσιο ενός κόμματος. Αν το διακύβευμα είναι η συλλογική συνείδηση το πρώτο βήμα θα ήταν να πεθάνουν τα κόμματα.

Ευθύνες όμως δεν έχει και το εκλογικό σώμα; Θέλω να πω σε τι ήταν συνεπείς οι Ελληνες – τουλάχιστον σε ένα βαθμό;
Είναι πολύ περίεργο να μιλάει για συνέπεια αυτός ο λαός. Είναι ο λαός που έκανε βανδαλισμούς το 2008, που κατέβηκε στο Σύνταγμα δύο χρόνια αργότερα ως «αγανακτισμένος», που ψήφισε «όχι» πριν από ένα μήνα και που παρόλα αυτά πίνει το πικρό ποτήρι του μνημονίου μας. Γιατί είμαστε ένας λαός που εγείρεται μόνο με το θυμικό του. Διάβασα τις προάλλες ένα εκπληκτικό άρθρο που συνέκρινε τη λύση για την Ελλάδα, με την ταινία, την «Τελευταία έξοδο της Ρίτα Χέιγορθ». Ο ήρωας της ταινίας σχεδίαζε επί τριάντα χρόνια την φυγή του και επί ένα χιλιόμετρο σερνόταν μέσα στα σκατά για να αποδράσει. Ο ελληνικός λαός λοιπόν, πρέπει να ξεφύγει από την παραμύθα της εύκολης λύσης, γιατί δεν υπάρχει.