MENU
Κερδίστε Προσκλήσεις
ΠΕΜΠΤΗ
28
ΜΑΡΤΙΟΥ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

Ομάδα Οχι Παίζουμε: Η πόλη είναι η σκηνή τους

Δεκατρία χρόνια μετά την ίδρυση της, η ομάδα θεάτρου με επικεφαλής το σκηνοθέτη Γιώργο Σαχίνη τοποθετεί την Αθήνα στο επίκεντρο των δράσεων της και παρουσιάζει στο λόφο του Στρέφη τη νέα τους παραγωγή «Γαβριέλλας rock», βασισμένη στη δολοφονία της διάσημης πόρνης των Εξαρχείων, Γαβριέλλας Ουσάκοβα. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή

author-image Στέλλα Χαραμή

Ο ήχος από τη μπάλα του μπάσκετ που σκάει με δύναμη στο δάπεδο ακούγεται καθώς ανεβαίνεις τα τελευταία σκαλάκια για το λόφο του Στρέφη. Ο μεσημεριανός ήλιος δεν πτοεί το μοναχικό παίκτη, ούτε και η πρόβα των «Οχι παίζουμε». Αν και θα μπορούσε να συμβαίνει το αντίστροφο: Θα μπορούσε το “μπασκετάκι” να ενοχλεί την ομάδα· μαζί με τα παιδιά που παίζουν, τους περαστικούς, τους σκύλους που παίρνουν τη βόλτα τους στα ορεινά των Εξαρχείων, τη φασαρία από τα γειτονικά σπίτια κ.ο.κ. Οι «Οχι παίζουμε», ωστόσο, είναι η πιο εξοικειωμένη θεατρική ομάδα με τη θορυβώδη καθημερινότητα της πόλης, αφού είναι αυτή που – κυριολεκτικά – παίζει με τα υλικά της.

Η νέα τους παράσταση «Γαβριέλλας rock» που ανεβαίνει στον πεζόδρομο Ανεξαρτησίας αντιπροσωπεύει ένα ακόμα δείγμα της επιμονής τους: Να ερευνούν για μήνες τον εκάστοτε αστικό χώρο, να αλληλεπιδρούν με αυτόν και τους κατοίκους του και στο τέλος να κορυφώνουν αυτή την κοπιώδη ζύμωση σε μια επιτόπια παράσταση.

Oxi paizoume team rails2
(από αριστερά) Νάντια Σιώκου, Αννα Μαγουλιώτη, Ειρήνη Αλεξίου και Γιώργος Σαχίνης. 

Μερικές δεκάδες μέτρα από το σπίτι του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη – όπου και ανέβασαν την πρώτη τους παράσταση το 2005 – η ομάδα των «Οχι παίζουμε» δοκιμάζει ένα ακόμα πείραμα στο δημόσιο χώρο, έχοντας συνδεθεί άρρηκτα με αυτόν, μέσα από το project τους «Urban Dig» το οποίο το 2015 τους εγκατέστησε δημιουργικά στο ιστορικό Δουργούτι και το 2017 στην Ομόνοια, στο πλαίσιο του «Ανοίγματος στην πόλη» από το Φεστιβάλ Αθηνών. «Η παράσταση για το Λαπαθιώτη μας έδωσε το έναυσμα να σκεφτούμε ένα θέατρο εκτός των τειχών. Κι έτσι, στο πέρασμα των χρόνων, αναμείξαμε το ενδιαφέρον μας για τις παραστατικές τέχνες μ’ ένα πρόγραμμα – παρέμβαση σε αθηναϊκές γειτονιές» εξηγεί ο σκηνοθέτης και ιδρυτικό μέλος της ομάδας, Γιώργος Σαχίνης. «Τότε συνειδητοποιήσαμε πως οι παραστάσεις μας αποκτούσαν μια νέα ανάγνωση, εξοικειωνόμασταν κάθε φορά με ένα χώρο μέσα από τη μνήμη μιας παράστασης. Γρήγορα η πόλη έγινε η στέγη μας και θελήσαμε να δούμε και ποια είναι η αντίληψη των κατοίκων για την πόλη. Μια διαδικασία που στην πραγματικότητα ξόρκισε το φόβο μας για την Αθήνα και μας βοήθησε να εφεύρουμε τρόπους συνοχής» προσθέτει η χορογράφος Ειρήνη Αλεξίου, έτερο ιδρυτικό μέλος του σχήματος.

Oxi paizoume team pavement 

Κι έτσι σε μια εποχή που το site specific θέατρο έκανε δειλά βήματα στην αθηναϊκή σκηνή, η ομάδα των «Οχι παίζουμε» το καθιστούσε οργανικό στοιχείο του ύφους και του λεξιλογίου της. Για την ακρίβεια, οι ιστορίες της πόλης άρχισαν να ορίζουν και τη δραματουργία των παραστάσεων τους. Έχοντας παραμείνει 18 μήνες στην περιοχή του Δουργουτίου, άλλους τόσους στα πέριξ της Ομόνοιας – ενώ το ίδιο διάστημα αναμένεται να συμπληρώσουν στα Εξάρχεια στο πλαίσιο της έρευνας τους και των κοινοτικών δράσεων – η ομάδα άρχισε να μεταφέρει το βίωμα του κάθε τόπου που ξαφνικά υπερέβαινε το εγχείρημα μιας παράστασης. «Η δουλειά μας δεν έχει να κάνει μόνο με το αρχείο που συγκεντρώνουμε αλλά και με την εμπειρία συλλογής του, τις σχέσεις που συνάπτουμε, τα βιώματα που συλλέγουμε μέσα από τα οποία στο τέλος συναντάμε τον εαυτό μας. Δεν κάνουμε δηλαδή, μόνο μια φιλολογική έρευνα αλλά εκτιθέμεθα και οι ίδιοι σε αυτήν την εμπειρία. Κι αυτό είναι μια μεγάλη προσπάθεια, μια επένδυση χρόνου και δυνάμεων. Σαφώς και η παράσταση είναι ο βασικός μας στόχος αλλά τελικά όλη αυτή η διαδικασία είναι πολύ μεγαλύτερη από τη δημιουργία της» λένε. 

Φόνος στα Εξάρχεια
Σε αντίθεση με τη μέχρι τώρα μέθοδο της δουλειάς τους, όπου η πόλη χάραζε τη δημιουργική πορεία τους, η νέα τους δουλειά – πάνω στον αστικό μύθο της Γαβριέλλας Ουσάκοβα – επέβαλε την ανάποδη διαδρομή: Ήταν η ιστορία και η αυτοβιογραφία της γνωστής ιερόδουλης των Εξαρχείων που δολοφονήθηκε βάναυσα που οδήγησε τα βήματα τους στα Εξάρχεια και στο λόφο του Στρέφη. Βρήκαν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα τη συνθήκη ενός ελεύθερου χώρου στις παρυφές της πόλης «μιας περιοχής μπάσταρδης, στη διαχωριστική γραμμή πόλης και φύσης» όπως λένε και άρχισαν να οργανώνουν αναβάσεις κάθε Κυριακή μαζί με τους κατοίκους της. «Μας ενδιέφερε να διαπραγματευτούμε τις έννοιες του ελέγχου και του χρόνου – οι οποίες ορίζουν και την καθημερινότητα των ανθρώπων της πόλης – σ’ έναν τόπο όπου κανείς έρχεται για να περάσει τον ελεύθερο χρόνο του. Κι αυτή τη σκέψη τη συνδέσαμε με τη ιστορία της Γαβριέλλας η οποία παρότι έκανε μια πολύ απαιτητική δουλειά σύμφωνα με την οποία υποτασσόταν στις επιθυμίες των άλλων, τελικά δήλωνε πως κατάφερε να ελέγξει απόλυτα τη ζωή της» εξηγεί ο σκηνοθέτης της παράστασης. Στην αντίληψη της ομάδας, λοιπόν, ο λόφος του Στρέφη εκπέμπει σαν ψυχοτοπίο.

Κυριαρχεί, παρόλα αυτά, και η ρεαλιστική του εκδοχή: Η καθημερινή κίνηση της γειτονιάς, το φοιτηταριό που καταφτάνει κάθε βράδυ στο διάσημο καφενείο του «Εξωστρεφή», οι άστεγοι και οι χρήστες που χάνονται συχνά μέσα στο άλσος, η ζωηρή όσο και αντιφατική εικόνα, δηλαδή, που επεκτείνεται από τα στενά των Εξαρχείων μέχρι την κορυφή τους. Ακόμα κι αυτή αποδεικνύεται χρήσιμη, όπως εξηγεί η Ειρήνη Αλεξίου: «Όσο περισσότερο μπαίνουμε στην καθημερινή ζωή μιας περιοχής τόσο πιο εύκολα μπορούμε να τη μετατρέψουμε σε παράσταση και να διεισδύσουμε στην έννοια του ψυχοτοπίου. Σαφώς υπάρχουν προβλήματα συγκέντρωσης με τους περαστικούς, τις φωνές, τα σκυλιά, τα παιδιά, όλον αυτόν τον ανοίκειο τρόπο λειτουργίας. Από την άλλη όμως, απορροφούμε όλους τους κραδασμούς μιας γειτονιάς, είτε αυτοί ταιριάζουν είτε όχι με την παράσταση μας. Κι αν ακόμα, η παράσταση μας δεν είναι τόσο άψογη όσο θα θέλαμε, στο τέλος κάθε τέτοιο συμβάν γίνεται σύμμαχος μας και βαθαίνει τη δουλειά μας. Οπως λέει και η Γαβριέλλα “κάθε προσφορά είναι δεκτή”. Την ίδια στάση υιοθετούμε κι εμείς».

Oxi paizoume team tree2

Παρά τις προφανείς δυσκολίες – σε αυτές προστίθενται και η οικονομική δυσπραγία που καθορίζει πλέον τα πάντα στην τέχνη – η ομάδα επιμένει να διακρίνει στη μέθοδο της μια σοβαρή διέξοδο για την παραστατική τέχνη. Η νεοφερμένη στους κόλπους της, Νάντια Σιώκου, με καθήκοντα οργάνωσης παραγωγής αλλά αρχιτέκτονας στο επάγγελμα, παρατηρεί πως «κάθε προσπάθεια που εμπλέκει τον παράγοντα του δημόσιου χώρου και η τέχνη εκπορεύεται από το αστικό περιβάλλον έχει μέλλον. Η Τέχνη, αν θέλει να ξεφύγει από την αποστειρωμένη παρουσίαση, πρέπει να συνοδεύεται με κοινοτικές δράσεις. Είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος να διαμορφωθεί ένα άλλο κοινό».

Ενα θέατρο χωρίς πόρτα
Κι αυτή η διαπίστωση επιβεβαιώνεται κάθε που οι «Οχι παίζουμε» ανοίγονται στο τυχαίο της Αθήνας και στο σώμα των οργανωμένων θεατών προστίθενται θεατές από καθαρή περιέργεια. Αυτό είναι το πλεονέκτημα του θεάτρου που δεν τελείται μέσα στη συμβατική κτιριακή συνθήκη, «που δεν έχει πόρτα» όπως λέει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Σαχίνης. «Ελπίζω η προσπάθεια μας, όπως και οι μεγάλες δράσεις που κάνει η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση με το Fast Forward Festival και το Φεστιβάλ Αθηνών με το Ανοιγμα στην πόλη, να βοηθήσει ώστε το κοινό να ξεκολλήσει από το κριτήριο της κτηριακής υποδομής. Δυστυχώς, ως Ελληνες, έχουμε ταυτίσει την υποδομή με την ανοικοδόμηση. Η υποδομή, όμως, είναι και άυλη. Μας χρειάζονται δράσεις που δεν δίνουν υπεραξία στο κτίριο και το κοινό πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η καλή τέχνη δεν είναι πάντα συμβατή με τον κλειστό χώρο» τονίζει, ενεργοποιώντας και την άλλη του εργασιακή ιδιότητα ως πολιτικού μηχανικού.

Oxi paizoume team George

Νομάδες από πεποίθηση, αρνούμενοι να ενταχθούν σ’ ένα κλειστό χώρο ακόμα και για τη διαδικασία των προβών, με τα συνοικιακά καφενεία να εκτελούν χρέη χώρου συναντήσεων, οι «Οχι παίζουμε» σχεδιάζουν ήδη τις επόμενες δημόσιες καλλιτεχνικές δράσεις τους: Θα συμμετέχουν στις εκδηλώσεις του Δήμου Αθηναίων με αφορμή την ανακήρυξη της πρωτεύουσας ως Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου, σαρώνοντας την πόλη μέσα από βιβλία και συγγραφείς που συνδέθηκαν με αθηναϊκές γειτονιές ενώ θα ολοκληρώσουν τον κύκλο της συνεργασίας τους με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση παρουσιάζοντας μια τελευταία, υπαίθρια παράσταση στο Δουργούτι.

Περισσότερα από Art & Culture
VIMA_WEB3b