Ε_ΦΥΓΑΜΙΚΡΑΣΙΑ: Μια περιπατητική παράσταση στην Ελευσίνα

Οι απόγονοι των Μικρασιατών προσφύγων της Άνω Ελευσίνας πρωταγωνιστούν σε μια site-specific περιπατητική παράσταση στην ιδιόμορφη γειτονιά του Συνοικισμού.

Τα μικρά προσφυγόσπιτα και τα αδιέξοδα σοκάκια μαρτυρούν σιωπηλά τις αναμνήσεις του μεγάλου ξεριζωμού. Ψηφίδες διηγήσεων συνθέτουν το μωσαϊκό της παράστασης, που κινείται μεταξύ μυθοπλασίας και τεκμηρίωσης. Η προσωπική μαρτυρία του ενός γίνεται συνάμα η ιστορία των πολλών. Συμμετέχοντες και κοινό αντικρίζουν την καταγωγή και την κληρονομιά των Μικρασιατών μέσα από ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, μουσική και βίντεο-ντοκουμέντα, που παραμένουν ασίγαστα εδώ και εκατό χρόνια – μια ζωντανή αναμετάδοση που συνεχίζεται στο διηνεκές και μεταλαμπαδεύεται στις επόμενες γενιές. Πίσω από τους ξεφλουδισμένους τοίχους, τις εγκαταλελειμμένες αυλές και τα νεόκτιστα διώροφα, αποκαλύπτεταιμια νέα εκδοχή της ιστορίας που κατατίθεται για πρώτη φορά.

Η παράδοση, η ζωντανή μνήμη και η σχέση με το παρελθόν αποτελούν την αφετηρία για τη διαδρομή τόσο των συμμετεχόντων και του κοινού. Το υλικό της παράστασης έχει συλλεχθεί μετά από πολύμηνες συναντήσεις, επιτόπιες συνεντεύξεις, αλλά και χαλαρές κατ’ ιδίαν κουβέντες με τους κατοίκους στο χώρο του Μουσείου Μικρασιατών, ένα τοπόσημο βαρύνουσας ιστορικής και συναισθηματικής σημασίας για την Άνω Ελευσίνα.

Παράλληλα, η ίδια η διαδικασία συγκέντρωσης του υλικού έχει τεκμηριωθεί εκτενώς μέσω κινηματογράφησης και ηχογραφήσεων που αποτελούν ντοκουμέντο όχι μόνο των προβών και της διαδικασίας, αλλά και της ίδιας της καθημερινότητας, των ρυθμών της και της ιδιοτυπίας της περιοχής του Συνοικισμού. Οι μουσικοί και οι ηθοποιοί μαζί με τους συμμετέχοντες γίνονται μέρος μιας ενιαίας και συλλογικής δημιουργικής διαδικασίας.

Ο βασικός πυρήνας των διηγήσεων εμπλουτίζεται με ιστορικό αρχειακό υλικό από την Αγέλαστο Πέτρα του Φίλιππου Κουτσαφτή και το σύνολο της καταγραφής συγκροτείται σε μια διακαλλιτεχνική σύνθεση που πραγματεύεται την ανασύσταση της μνήμης. Η διαδοχή και η συμπλοκή της αφήγησης με την αναπαράσταση αποδίδονται μέσω του συνταιριάσματος της δράσης των ηθοποιών, με τις βιντεοπροβολές, το ηχητικό περιβάλλον και τη ζωντανή μουσική, που τελικά δημιουργούν το σύμπαν της παράστασης, ενώ αναζητούνται εναλλακτικοί τρόποι αλληλεπίδρασής μεταξύ των εκφραστικών μέσων.

Η φετινή παρουσίαση της Γιολάντας Μαρκοπούλου και των καλλιτεχνικών συνεργατών της στο φεστιβάλ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΣ αποτελεί μέρος μια μακρόχρονης διαδικασίας έρευνας και καλλιτεχνικής πρακτικής πάνω στο θεματικό άξονα της προσφυγιάς και της αναγκαστικής μετεγκατάστασης, που συνοδεύεται από σταθερή, τακτική παρουσία στην γειτονιά. Η περιπατητική παράσταση Ε_ΦΥΓΑ της ομάδας StationAthens στο φεστιβάλ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΣ του 2018, παρουσίασε ιστορίες προσφύγων και μεταναστών που έφτασαν στην Ελλάδα πρόσφατα από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές.

Στο δεύτερο μέρος της έρευνας και διατρέχοντας μια πτυχή της ελληνικής ιστορίας αυτή τη φορά, διατηρείται ο ίδιος χώρος δράσης ο οποίος φορτίζεται διαφορετικά, αλλά συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους μοχλούς που κινούν την παράσταση και ένα από τα νήματα που ενώνουν τις ιστορίες.

Η παράσταση διευρύνει το διάλογο μεταξύ ντοκουμέντου και επιτέλεσης (performance) που έχει ανοίξει η ομάδα με τον τόπο και τους κατοίκους του από το 2018 και συνεχίζεται.