Με την πένα του συγγραφέα: Μάριος Μάζαρης, “Μετέωρα” και “Καλώς ήρθες στον κόσμο που μπορείς”

Θέλω να πω, δεν ξέρεις καλά καλά τί δρόμο θα ακολουθήσεις όταν είσαι 16-17, και πρέπει να επιλέξεις. Η κλίση μου γενικά ήταν η γλώσσα, η επικοινωνία με κάποιον τρόπο, αν και ήμουν εξαιρετικά εσωστρεφές παιδί, παρ’ όλα αυτά ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένο ότι θα γίνω δάσκαλος, το άκουγα από μικρή ηλικία γύρω μου και κάπως σαν να έπρεπε να γίνω.

επομένως δεν είχα κάτι να θέλω να μιμηθώ από τους δασκάλους μου, το ανάποδο μάλιστα, και αυτό προσπαθώ πάντα. Το να δουλεύεις μέσα σε τάξη με έχει βοηθήσει να διορθώσω αναμνήσεις της δικής μου παιδικής ηλικίας ή μάλλον να τις εξηγήσω, να τις μαλακώσω, να κατανοήσω καλύτερα πώς δουλεύει ένα μυαλό και πώς αλληλεπιδρά ένα άτομο, πόσα φίλτρα μπαίνουν σταδιακά μπροστά στο βλέμμα του μέχρι να καταλήξει να διαμορφώσει τον χαρακτήρα του. Έχει τρομερό ενδιαφέρον για μένα το επάγγελμα αυτό.

Άκουγα βέβαια συνέχεια φράσεις όπως «έτσι είναι το σύστημα», «έτσι τα βρήκαμε», όμως εμένα δε μου αρκούσε να αναπαράγω ένα στιλ εκπαίδευσης που ξέρω ότι με βρίσκει αντίθετο ή δεν το εκτιμώ. Εμείς είμαστε το σύστημα, εμείς κάνουμε μικρές ή μεγάλες αλλαγές, εμείς δίνουμε απαντήσεις εκεί που δεν υπάρχουν. Με ενδιαφέρει πολύ να δω το υπάρχον σχολείο να εξελιχθεί σε κάτι νέο, φρέσκο, κοντά στο παιδί και λιγότερο κολλημένο σε κακώς εννοούμενη παράδοση, βαθμοθηρία και πληροφοριολαγνία. Η παρουσία μου στα σόσιαλ μίντια ως @schoolmarius και η ενεργή ενασχόλησή μου με αυτά, βοήθησαν στο να γίνουν πιο γνωστές οι πρακτικές μου και κυρίως να δω κι εγώ ότι υπάρχουν αρκετοί δάσκαλοι εκεί έξω που έχουν παρόμοιες ανησυχίες και πάθος για αυτό που κάνουν. Είναι το πιο όμορφο κομμάτι αυτό.

Είναι απαιτητικά πολλά από αυτά που προσπαθώ, αλλά και τι δεν είναι στη ζωή; Πιστεύω στον κόπο, πιστεύω στη δουλειά και στο αποτέλεσμα, δεν είμαι από αυτούς που θα ψάξουν την εύκολη ή τη γρήγορη λύση, αν αυτή δεν με εκφράζει ουσιαστικά και σε επίπεδο αισθητικής ακόμα. Η ομάδα όμως λειτουργεί, αλληλεπιδρά, μαθαίνει, εξελίσσεται, οι γονείς των παιδιών είναι σε μεγάλο ποσοστό παρόντες, στηρίζουν και συμπληρώνουν το έργο μας. Είμαι ευτυχής για την κοινότητα που κάθε 1-2 χρόνια προσπαθώ να χτίσω από την αρχή ή να βοηθήσω να εξελιχθεί.

Δεν θεωρώ ότι το σχολείο πρέπει να είναι ένα απομονωμένο κτίριο με κάγκελα που το οριοθετούν.

Ίσως γιατί κι εγώ τους θέλω δίπλα, το αποζητώ, το προσπαθώ σε επίπεδο δράσεων και ανοίγματος του σχολείου στη γειτονιά του. Σχολείο εξάλλου είναι τα πάντα, οι άνθρωποι που επιλέγεις να συναναστραφείς, να φέρεις σε επαφή τα παιδιά, οι δράσεις που κάνεις εκτός χώρου και εντός, και μπορώ να πω ότι όπου κι αν έχω απευθυνθεί με έχουν στηρίξει. Δεν συμβαίνει πάντα το ίδιο εντός σχολείου βέβαια, εκεί οι συναδελφικές σχέσεις φιλτράρονται διαφορετικά.

όμως η αλλαγή αυτή είναι σε πρωταρχικό στάδιο ακόμη και φαίνεται έντονα ότι δεν αρκεί. Γιατί η έννοια της συμπερίληψης είναι ευρεία και έχει μέσα παιδιά που ακόμα το σχολείο δεν μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά, όπως για παράδειγμα παιδιά με αναπηρίες σωματικές, καθώς δεν έχουν όλα τα σχολεία ράμπες, ή ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες και τουαλέτες. Αλλά και μαθησιακά η συμπερίληψη είναι ακόμη ζητούμενο. Φέτος, παραδείγματος χάριν, δημιουργήθηκε τεράστιο ζήτημα με τη στελέχωση των σχολείων με δασκάλους παράλληλης στήριξης, για χιλιάδες μαθητές που την έχουν πιστωθεί. Από την άλλη, γίνονται βήματα, προγράμματα, επιμορφώσεις, έστω και υποτυπωδώς προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά δεν παύουμε να μιλάμε για ένα σχολείο πίσω από τις εξελίξεις και την εποχή του, κι αυτό είναι κυρίως πολιτική απόφαση.

Κάθε άνθρωπος δουλεύει διαφορετικά και έχει διαφορετικά πράγματα να δώσει στα παιδιά. Σίγουρα όμως πιστεύω ότι, πέρα από τις ακαδημαϊκές γνώσεις που έχουμε όλοι, είναι σημαντικό κανείς να μιλάει λιγότερο και να ακούει περισσότερο τους μαθητές και τις μαθήτριές του. Ακούγοντας καταλαβαίνεις πολλά, τί να διδάξεις, τί να αφαιρέσεις, τί να διορθώσεις, τί να ενισχύσεις. Και όχι ως δάσκαλος μόνο, αλλά και ως άνθρωπος, γιατί το σχολείο δεν είναι μόνο γνώσεις, είναι και δεξιότητες, είναι συναισθήματα, είναι αυτό που θα σου δείξει πώς να επικοινωνείς όταν μεγαλώσεις και όταν βγεις ως πολίτης πια στην κοινωνία. Ένα εκπαιδευτικός λοιπόν, πρέπει κυρίως να ακούει και να νοιάζεται.

γιατί ούτως ή άλλως φτάνουν τα ερεθίσματα σε αυτά με άπειρους τρόπους. Όσο και να θέλουμε να έχουμε ελεγχόμενο περιβάλλον γύρω τους, δεν μπορούμε να αποφύγουμε μια διαφήμιση, μια εικόνα στο διαδίκτυο, μια κουβέντα με συμμαθητές στο διάλειμμα.

Κι αν δεν το γνωρίζει, παίρνει μια γεύση του κόσμου που δεν είναι αγγελικά φτιαγμένος. Φυσικά, χρειάζεται μεγάλη προσοχή το πώς λέμε κάτι, το αν θα επιλέξουμε να συνοδεύουν εικόνες το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε. Είναι διαφορετικό το «ο κόσμος είναι χάλια, ελάτε να φοβηθούμε» από το «ο κόσμος έχει κι αυτή την πλευρά, ελάτε να σκεφτούμε δράσεις να τον κάνουμε καλύτερο ή τρόπους αντιμετώπισης αν βρεθούμε σε παρόμοια θέση».

Οφείλουμε να προετοιμάζουμε τα παιδιά για τη ζωή, για να μη μεγαλώνουν ως εξαρτημένοι ενήλικες. 

Μέχρι που βρέθηκε η Κέλυ στον δρόμο μου και μου είπε, κάν’ το, και ήταν η στιγμή που την άκουσα. Δεν θα το έκανα όμως αν δεν είχα σκεφτεί τι θέλω να αποτυπώσω σε βιβλία. Λέω λοιπόν ότι γράφω ιστορίες κι όχι παραμύθια, καθώς όλα τα βιβλία μου βασίζονται σε αληθινές ιστορίες μαθητών και μαθητριών μου και αυτό θέλω να αποτυπώσω. Μία από τις πιο πρόσφατες ιστορίες μου, είναι τα «Μετέωρα» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Πρώτη φορά μου καρφώθηκε στο μυαλό η λέξη Μετέωρα, όταν έκανα ένα ταξίδι στα Μετέωρα δύο χρόνια πριν και συνειδητοποίησα τη διττή σημασία του ονόματος. Μου φάνηκε πολύ γοητευτικό ότι λέμε μετέωρο έναν πελώριο βράχο. Στη συνέχεια το μυαλό πήγε αμέσως σε έναν μαθητή που είχα τότε και οι γονείς του περνούσαν τη διαδικασία διαζυγίου, και έτσι σκέφτηκα ότι αυτήν ακριβώς την ιστορία θέλω να πω, τη δύσκολη συνθήκη που όλα μοιάζουν να χάνονται κάτω από τα πόδια σου, όσο εσύ ψάχνεις τους σταθερούς σου βράχους.

άλλος σαν αφορμή να θυμηθεί τα στηρίγματά του, άλλος σαν προσπάθεια να κατανοήσει την ομορφιά του μετέωρου, άλλος σαν τιμωρία κι άλλος σαν ευλογία. Υποθέτω βέβαια πως αν θελήσεις να ανακαλύψεις τους βράχους σου, πρέπει καταρχάς να δεχτείς ότι τους έχεις ανάγκη κι εκείνοι εσένα. Κανείς δεν μπορεί να βοηθηθεί αν δεν το θέλει. Κι αν θελήσει, πρέπει να στραφεί στα μέρη εκείνα που ένιωσε τελευταία φορά ασφαλής, αγαπημένος, χαρούμενος. Κάποιοι άνθρωποι βοήθησαν σε αυτό, μπορεί κι ο ίδιος μας ο εαυτός να είναι ο βράχος μας κι εμείς να το ξεχνάμε!

όπου δεν χωράνε εγωισμοί ή όπου ο χρόνος βοήθησε να απαλύνει τον θυμό και δεν συντρέχουν σοβαροί λόγοι να μείνουν μακριά οι δύο πλευρές. Βράχος είναι η ίδια η αγάπη των γονέων, η συνειδητοποίηση ότι κάποιος λόγος τους έφερε κοντά και κάποιος λόγος οδήγησε στη γέννηση παιδιών. Αυτόν τον λόγο προσπαθούν ή καλό είναι να προσπαθήσουν να προφυλάξουν έπειτα από ένα διαζύγιο οι γονείς. Δεν θα είναι πια σύντροφοι, θα είναι για πάντα όμως γονείς ή όπως λέει ένας μικρός μου φίλος στους χωρισμένους γονείς του, «Είμαστε ακόμη οικογένεια;». Ναι, είναι ακόμη οικογένεια, αλλά με διαφορετική μορφή, κι αυτό είναι μια απαλή κουβέρτα για το παιδί.

Τους βρήκα κάπως μεγάλος σε ηλικία, όμως έκτοτε μπήκαν βαθιά στο μυαλό μου και στην καρδιά μου και οι ίδιοι και οι λόγοι που τους οδήγησαν εκεί. Κυρίως, έγινε μια τακτοποίηση μέσα μου, του τι θεωρώ ότι είναι σημαντικό και τι όχι, τι μπορεί να με κάνει μετέωρο και τι σταθερό, στο πλαίσιο αυτού του  απρόβλεπτου ταξιδιού που λέμε ζωή και που σίγουροι είμαστε μόνο για το τώρα μας.

Είναι ίσως το πιο αγαπημένο μου δημιούργημα, γιατί δεν είναι προϊόν σκέψης, είναι προϊόν δράσης, αφού περιέχει μερικές από τις βιωματικές δράσεις που εφαρμόζω με ομάδες παιδιών μέσα στα χρόνια. Η ανταπόκριση που έχει είναι τεράστια, όπως και η χαρά μου! Δέχομαι συνεχώς ανατροφοδότηση από γονείς και εκπαιδευτικούς, μαζί με φωτογραφίες, ευχαριστήρια μηνύματα για το ότι είδαν αλλιώς τη διαδικασία και πόσο συνδέονται με τα παιδιά χρησιμοποιώντας τις δημιουργικές δραστηριότητες που έχω καταγράψει στις σελίδες του. Χαίρομαι πραγματικά που εκδόθηκε αυτό το βιβλίο, και κυρίως γιατί δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο στην ελληνική βιβλιοπαραγωγή.

Η αλήθεια είναι πως δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια από αυτές, κυρίως γιατί είναι μόλις 52, ενώ έχω υλικό για 252 και γιατί καθεμία την εφαρμόζω με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο μέσα στα χρόνια και την έχω συνδέσει με διαφορετικά παιδιά, διαφορετικές ανάγκες και αποτελέσματα, και είναι πια σαν ταυτότητα για πολλά παιδιά που συνεργάστηκα. Ίσως οι «δωρεάν αγκαλιές» να είναι κάτι που με χαρακτηρίζει και θα ήθελα να με θυμούνται έτσι, με την έννοια ότι οι αγκαλιές είναι χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς κόστος, χωρίς κριτική, χωρίς δεύτερες σκέψεις.

ακριβώς γιατί δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο στην αγορά και ήξερα πόσο δύσκολο είναι για έναν εκπαιδευτικό να βοηθήσει την ομάδα του να συνδεθεί, να γνωρίσει κάθε παιδί τον εαυτό του κι όλο αυτό να είναι λειτουργικό, ωφέλιμο, ζεστό για κάθε παιδί και την καθημερινότητά του. Πίστευα ότι θα αγαπηθεί και δεν έπεσα έξω, κυκλοφορεί σαν εγχειρίδιο και το αγοράζουν νέοι εκπαιδευτικοί από φοιτητές σχεδόν, σε ορκωμοσίες, το κάνουν ως δώρο σε δασκάλους, είναι βιβλίο που μπορείς να το ζεις συνεχώς.

Δεν θέλω να χαρακτηριστώ ως συγγραφέας και δεν έχω το άγχος να αναγνωριστώ ως τέτοιος ή να καλύψω κάποιους συγκεκριμένους στόχους. Μέσα στο 2024 πάντως, θα κυκλοφορήσουν κάποια βιβλία που αγαπώ πολύ και πιστεύω θα αγαπήσουν κι άλλοι.

Ίσως όμως πρέπει να υπενθυμίζεται αυτό μόνο: να μην ξεχνάμε ότι είμαστε όλοι διαφορετικοί, επομένως καμία σύγκριση δεν έχει νόημα. Καλό είναι να γινόμαστε καλύτεροι από τον εαυτό μας κάθε φορά, όχι από τους άλλους. Και να θυμόμαστε πως νιώθαμε όταν ήμασταν παιδιά. Βοηθάει πάντα.

Η ζωή είναι πιο όμορφη όταν κάνεις πράγματα που πραγματικά αγαπάς.