Πέντε + παραστάσεις που θα θυμάμαι από το 2023

Εδώ, στο τέλος μιας ακόμη χρονιάς. Αν και το θέατρο, ακάθεκτο δεν παύει να δουλεύει, να σκέπτεται και να δημιουργεί, εμείς οι θεατρικοί συντάκτες βάζουμε μια άνω τελεία, ένα χρονικό όριο όπως αυτό διαμορφώνεται από μια ολόκληρη θεατρική σεζόν (Σεπτέμβριος 2022 – Αύγουστος 2023). Και κοιτάζουμε στους προηγούμενους μήνες για να δούμε που θα σταθεί η θεατρική ανάμνηση και γιατί. Εννιά δημοσιογράφοι, μια θεατρολόγος κι ένας φιλόλογος, όλοι άνθρωποι των πολιτιστικών μέσων, περιγράφουμε μια θεατρική περίοδο μέσα από τις ελληνικές παραγωγές που αποτυπώθηκαν στη μνήμη και την ψυχή μας δυνατά. Κάποιοι μπαίνουμε και στον πειρασμό μνημειωδών μετακλήσεων.

Γιώργος Βουδικλάρης, γράφει στο «Artivist»

Χωρίς σε καμία περίπτωση ο θεατρικός υπερ-πληθωρισμός της Αθήνας να αποτελεί σημάδι υγείας, η αλήθεια είναι πως ζούμε σε μια από τις πλέον ζωντανές πόλεις της Ευρώπης σε ότι αφορά τη συγκεκριμένη τέχνη, γεμάτη ταλέντο, δράση και καλλιτεχνική ανησυχία. Η επιλογή ήταν δύσκολη κι ενδεχομένως έχω αδικήσει κάποιους. Ως λαθροχειρία, αναφέρω την παράσταση της Καρολίνα Μπιάνκι «Η Νύφη ή Καληνύχτα Σταχτοπούτα» που είδα και λάτρεψα στην Αβινιόν, για λόγους τρομακτικούς και θεσπέσιους. Η σειρά δεν είναι αξιολογική.

Ο γιατρός Ινεότης (Όλη η Ελλάδα, ένας πολιτισμός, σκην: Κώστας Κουτσολέλος- Δώρα Στυλιανέση). Ιδιοσυγκρασιακή υψηλή Τέχνη μικρής κλίμακας, με αφορμή το ερμητικό κείμενο του Χειμωνά.

Goodbye Lindita (Εθνικό Θέατρο, σκην: Μάριο Μπανούσι). Ένας 25χρονος ολοκληρωμένος καλλιτέχνης και η ποίηση της απώλειας.

Και εφύτευσεν ο Θεός Παράδεισον (Σύγχρονο, σκην: Βαλέρια Δημητριάδου). Αδιανόητο συγγραφικό και σκηνοθετικό ντεμπούτο της Δημητριάδου, με την πιο στιβαρή ομάδα του ελληνικού θεάτρου τα τελευταία χρόνια: Τους C for Circus.

Η Παρεξήγηση (Θέατρο Τέχνης, σκην:Γιάννης Χουβαρδάς). Λαμπρή και πολυεπίπεδη ανάγνωση ενός κλασικού πια κειμένου.

Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια (Θεατρο Τέχνης, σκην: Γιάννος Περλέγκας). Πρότυπο του πώς να δημιουργήσει κανείς κάτι νέο δραπετεύοντας εντελώς από μια εικόνα που έχει γίνει κοινός τόπος.

+ Rohtko (Στέγη, σκην. Λούκας Τβαρκόφσκι). Η μετάκληση της χρονιάς. Έχοντας θητεύσει πλάι στον Κρίστιαν Λούπα, ο Ταρκόφσκι δημιουργεί μια τοιχογραφία για τη μαγεία, την απάτη, το χρόνο και το θάνατο. Instant classic.

++ Μήδεια (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκην. Φρανκ Κάστορφ) Ένας κορυφαίος διανοούμενος σκηνοθέτης σε έναν δραματουργικό άθλο με Έλληνες ηθοποιούς, όπως δεν τους ξαναείδαμε ποτέ.

Goodbye Lindita @Θεόφιλος Τσιμάς

Αναστασία Καμβύση, γράφει στο «Marie Claire»

Ο άνθρωπος από το Παντόλσκ (Εθνικό Θέατρο, σκην: Γιώργος Κουτλής). Σύγχρονο, πολιτικό έργο που έγινε σπουδαία παράσταση. Ένας ορισμός.

Πέρσες – Το ταξίδι στο πεδίο των ψυχών ( 2023 Ελευσίς, σκην: Νικίτα Μιλιβόγεβιτς) Στο λιμάνι του Περάματος Μεγαρίδας, λίγο πριν τη δύση του ήλιου, άνοιξε μια πόρτα στο χρόνο για το στρατόπεδο των Περσών στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Ένα πλοίο ήρθε και πήρε τους θεατές για να συναντήσουν την Άτοσσα και να αποβιβαστούν στη συνέχεια στη Σαλαμίνα και να ακούσουν το «Ίτε παίδες Ελλήνων». Ύστερα, έσκυψαν το κεφάλι από σεβασμό στο φάντασμα του Δαρείου και περπάτησαν ως την ακτή, στο σκοτάδι, για να συναντήσουν τον συντετριμμένο Ξέρξη του Δημήτρη Ήμελλου να θρηνεί τους νεκρούς του. Υποδειγματική δραματουργία από τον Δημήτρη Καμαρωτό, υπεύθυνο για τη μουσική που συντρόφευε ζωντανά το κοινό σε αυτήν την μαγική περιπατητική παράσταση.

Μήδεια (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκην: Φρανκ Κάστορφ) Πέντε ηθοποιούς χρειάστηκε ο Κάστορφ για να τιθασεύει το αγρίμι που είναι η Μήδεια ή, ίσως, για να μοιράσει τη φωτιά της. Η κάμερα του Andreas Deinert ακολούθησε τις Μαρία Ναυπλιώτου, Αγγελική Παπούλια, Στεφανία Γουλιώτη, Ευδοκία Ρουμελιώτη και Σοφία Κόκκαλη για ανελέητα κοντινά πλάνα στη συνειδητοποίηση, την οργή και την απόγνωση. Πέντε μάγισσες, χθόνιες και απαστράπτουσες, δαιμονισμένες και παντοδύναμες. Μια φορά κάποιος τις αγάπησε. Τώρα σιωπή. Παράσταση ορόσημο.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι (Ark, σκην: Άρης Μπινιάρης) Το ωραιότερο ανέβασμα έργου του Μπρεχτ που έχω δει ποτέ.

+ Rothko (Στέγη, σκην: Λούκας Ταρκόφσκι)
Δεν μπορώ να βάλω άλλες παραστάσεις πλάι σε αυτές τις πέντε και μου τελείωσαν και οι λέξεις.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι @Πάτροκλος Σκαφιδας

Tόνια Καράογλου, γράφει στο «Αθηνόραμα»

Είναι περισσότερες από πέντε οι παραστάσεις που ξεχώρισα την περσινή σεζόν, που με άγγιξαν, με αφορούσαν, με συγκίνησαν. Θα μείνω όμως μέσα στα προκαθορισμένα όρια (είναι ένας καλός λόγος για να μην παρασυρθώ) και θα γράψω γι’ αυτές που έκαναν την καρδιά μου να χτυπήσει λίγο πιο δυνατά. Χωρίς αξιολογική σειρά, λοιπόν:

Don’t look back (2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα, σκην: Γιάννης Χουβαρδάς). Επειδή μετέτρεψε το Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας σε ξενοδοχείο περιπλανώμενων ερωτευμένων ψυχών, όπου κάθε δωμάτιο έκρυβε μία μοναδική ιστορία έρωτα και αποχωρισμού.

Πέρσες – Το ταξίδι στο πεδίο των ψυχών (2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα, σκην: Νικίτα Μιλιβόγεβιτς). Επειδή είχε την ευφυή ιδέα να παρουσιάσει την αισχυλική τραγωδία ως περιπατητική παράσταση στους χώρους όπου διεξήχθη η ιστορική ναυμαχία και μου χάρισε την πολύτιμη ανάμνηση της δύσης του ήλιου να βάφει τον ουρανό, καθώς το φέρι στροβιλιζόταν στα νερά της Σαλαμίνας.

Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς (104, σκην: Σοφία Καραγιάννη). Επειδή η Σοφία Καραγιάννη συγκέντρωσε γύρω από ένα τραπέζι το αυτοβιογραφικό αφήγημα του Χρόνη Μίσσιου σε μια παράσταση τεσσάρων συνταρακτικών ερμηνειών.

Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου (ΠΛΥΦΑ, σκην: Χρήστος Θεοδωρίδης). Επειδή το, επίσης, αυτοβιογραφικό έργο του Εντουάρ Λουί μεταγράφτηκε σε μια γενναία παράσταση δύο (εξαιρετικών) ηθοποιών από τον Χρήστο Θεοδωρίδη.

Pomona (Πόρτα, σκην: Θωμάς Μοσχόπουλος). Επειδή ο, πάντα ανήσυχος, Θωμάς Μοσχόπουλος μας σύστησε ένα σκοτεινό, σύγχρονο έργο, στην πιο εκκεντρική παράσταση της σεζόν.

“Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς” @Χριστίνα Φυλακτοπούλου

Γιώργος Μητρόπουλος, γράφει και μεταδίδει στο Euronews

Μήδεια (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκην: Φρανκ Κάστορφ) Η «Μήδεια» του Γερμανού σκηνοθέτη θα μείνει σίγουρα στην ιστορία, για τον πρωτότυπο και ταυτόχρονα συνταρακτικό τρόπο που προσέγγισε την αρχαία ελληνική τραγωδία και τις συναρπαστικές ερμηνείες που προέκυψαν από τη δουλειά του.

Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου (ΠΛΥΦΑ, σκην: Χρήστος Θεοδωρίδης) Ο Χρήστος Θεοδωρίδης ανέβασε το έργο του Εντουάρ Λουί, καταθέτοντας μια βαθιά συγκινητική και ταυτόχρονη πολιτική παράσταση, έχοντας στο πλευρό του δύο εξαιρετικούς ερμηνευτές.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι (Ark, σκην: Άρης Μπινιάρης) Στο πολιτικό θέατρο στράφηκε και ο Άρης Μπινιάρης, σκηνοθετώντας το έργο του Μπέρτολντ Μπρεχτ. Δημιούργησε ένα παλλόμενο θεατρικό σύμπαν, μια ολοκληρωμένη σκηνική πρόταση με τον Γιώργο Χρυσοστόμου, να δίνει την καλύτερη ερμηνεία της πορείας του και ένα άρτιο υποκριτικό σύνολο να τον πλαισιώνει. Συνεχίζει και φέτος.

Ρέκβιεμ (Άττις, σκην: Θεόδωρος Τερζόπουλος) Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος εστιάζει στο θέμα των γυναικοκτονιών στο λιτό, επώδυνο «Ρέκβιεμ» του. Σ’ αυτό το συγκινητικό, τελετουργικό ταξίδι έχει οδηγούς τις σπουδαίες Σοφία Χιλλ και Αγλαΐα Παππά. Συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά.

Μια άλλη Θήβα (Θέατρο του Νέου Κόσμου, σκην: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος) Το πολυεπίπεδο θεατρικό του Σέρχιο Μπλάνκο λάμπει χάρη στη στιβαρή σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και στη μοναδική χημεία του Θάνου Λέκκα και του Δημήτρη Καπουράνη, που είναι πραγματική αποκάλυψη στους δύο ρόλους. Συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά.

+ Όχι Εγώ (Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ, σκην: Σάββας Στρούμπος). Για τις ανάγκες του μονολόγου «Όχι Εγώ» ο Σάββας Στρούμπος δημιούργησε μια εντυπωσιακή εικαστική εγκατάσταση, με δύο σώματα-φωνές να ερμηνεύουν καταιγιστικά το απαιτητικό έργο του Μπέκετ.

++ Το Rohtko του Λούκας Ταρκόφσκι στην Στέγη ήταν μια καθηλωτική εμπειρία, που με αφετηρία ένα έργο τέχνης, δεν άφησε τίποτε ασχολίαστο σε σχέση με τη σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα.

“Ποιός σκότωσε τον πατέρα μου” @Αναστασία Γιαννάκη.

Κώστας Μοστράτος, παρουσιάζει εκπομπή στον «9.84»

Ιnk (Μέγαρο Μουσικής, σκην: Δημήτρης Παπαϊωάννου) Οι ποικίλες εκφάνσεις και αντιφάσεις της ερωτικής επιθυμίας σε μια από τις πιο προσωπικές δημιουργίες του καταξιωμένου δημιουργού, ανοιχτή σε πολλές ερμηνείες, όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε σημαντικό έργο τέχνης.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι (Ark, σκην: Άρης Μπινιάρης) Στιλιζαρισμένη, σκοτεινή, γκροτέσκα και σπιντάτη ανάγνωση του Μπρεχτ. Απόλυτα δικαιολογημένο το hype της παράστασης.

Berlin Alexanderplatz (Θέατρο Οδού Κυκλάδων, σκην: Στάθης Λιβαθινός) Το ευφυές και πολυδαίδαλο μυθιστόρημα του Άλφρεντ Ντέμπλιν μετουσιώνεται σε μια παράσταση υψηλής σκηνικής ακρίβειας και θερμοκρασίας, άκρως απαιτητικής για τους ηθοποιούς.

Ρωμαίος και Ιουλιέτα (Εθνικό Θέατρο, σκην: Δημήτρης Καραντζάς). Ο ακραίος κυνισμός σε συνύπαρξη με τον βίαιο ρομαντισμό σε μια διαχρονική ματιά, μακριά από βαρετές, κλασικότροπες ακαδημαϊκές σαιξπηρικές αναγνώσεις.

Goodbye Lindita & Taverna Miresia (Εθνικό Θέατρο & Φεστιβάλ Αθηνών, σκην: Μάριο Μπανούσι). Επιτέλους, ένας νεαρός σκηνοθέτης με δική του σκηνική γλώσσα και δικό του ένα ολόκληρο σύμπαν, ποιητικό, εικαστικό, μελαγχολικό, ανθρωποκεντρικό σε μια βουτιά σε προσωπικά και, μαζί, συλλογικά σκοτάδια.

+ Ο υπέροχα ενορχηστρωμένος συγκινητικός φόρος τιμής στο βωβό σινεμά και, ταυτόχρονα, στα μαγικά υλικά του θεάτρου με τα Φώτα της πόλης της Αμάλιας Μπένετ (Εθνικό Θέατρο).

++ Η γοητεία (ενίοτε) της αναρχίας με λαμπρές ερμηνευτικές ακροβασίες στην πολυσυζητημένη Μήδεια του Φρανκ Κάστορφ (Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου).

“Berlin Alexanderplatz” @Ελίνα Γιουνανλή.

Νάντια Μπακοπούλου, γράφει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων

Goodbye Lindita (Εθνικό Θέατρο, σκην: Μάριο Μπανούσι): Δικαίως μια από τις πιο συζητημένες παραστάσεις της σεζόν. Μέσα από ένα προσωπικό, εικαστικό θεατρικό σύμπαν που εμπνέεται από το παρελθόν των Βαλκανίων, ο νεαρός καλλιτέχνης Μάριο Μπανούσι μάς παρασύρει σε ένα ποιητικό ταξίδι με κέντρο την απώλεια.

Σωτηρία με λένε (Μικρό Χορν, σκην: Γιώργος Παπαγεωργίου) Η Κάτια Γκουλιώνη καταθέτει για ακόμα μια φορά μία καθηλωτική ερμηνεία γεμάτη συναίσθημα μέσα σε μία καλοδουλεμένη παράσταση που με οδηγό το βιβλίο της Σοφίας Αδαμίδου μάς επανασυστήνει τη θρυλική μορφή της Σωτηρίας Μπέλλου αναδεικνύοντας πτυχές της βασανισμένης ζωής της.

Ink (Μέγαρο Μουσικής, σκην: Δημήτρης Παπαϊωάννου) Ποιητής της εικόνας και της κίνησης, πολύπλευρος δημιουργός ο Δημήτρης Παπαϊωάννου στην πιο προσωπική του δουλειά, στήνει έναν σκηνικό χώρο όπου κυριαρχεί το υδάτινο στοιχείο και συνθέτει ένα παιχνίδι για δύο· μία συναισθηματική καταβύθιση στα αχαρτογράφητα νερά των σκοτεινών μας πόθων και επιθυμιών και στην ευθραυστότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Μια νύχτα στην Επίδαυρο (Εθνικό Θέατρο, σκην: Νίκος Καραθάνος): Σε αυτήν τη μετα- θεατρική επιθεώρηση που χαρίζει άφθονο γέλιο αλλά και συγκίνηση, ο Νίκος Καραθάνος, με τη Λένα Κιτσοπούλου και τον Γιάννη Αστερή (που υπογράφουν το κείμενο) μέσα από την ευαίσθητη ματιά τους και μαζί με μία δυνατή πρωταγωνιστική ομάδα αποτίνουν ένα φόρο τιμής στο θέατρο και τους ανθρώπους του και καταθέτουν ένα σχόλιο για την ίδια τη ζωή, όπου παίζονται οι αληθινές τραγωδίες. Θα θυμόμαστε για καιρό την ερμηνεία της Χαρούλας Αλεξίου στον μονόλογο του «τίποτα», που αφιερώνεται στους ανθρώπους της τέχνης που αυτό το «τίποτα» το κάνουν «κάτι».

George (Στέγη, επιμέλεια: Ευθύμης Φιλίππου, Αγγελική Παπούλια, Παναγιώτης Μελίδης) Αφήγηση, μουσική και συναίσθημα σε μία παράσταση- σουρεαλιστικό μονόλογο για τις τελευταίες ημέρες της ζωής ενός άνδρα. «Μία άσκηση στην αυτοεπίθεση» όπως λέει ο Παναγιώτης Μελίδης (Larry Gus) που υπογράφει τα εξαιρετικά μουσικά ιντερλούδια.

+ Από τις ξένες μετακλήσεις της περασμένης θεατρικής χρονιάς: Το μνημειώδες θέαμα-εμπειρία Rohtko από τον Λούκας Ταρκόφσκι και το Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι, σε σκηνοθεσία Τιμοφέι Κουλιάμπιν με τους πολυβραβευμένους Τζον Μάλκοβιτς και Ινγκεμπόργκα Νταπκουνάιτε, σε μία εξαιρετική σκηνική συνύπαρξη (και τα δύο στη Στέγη).

“Μια νύχτα στην Επίδαυρο” @Γιώργος Καπλανίδης.

Γεωργία Οικονόμου, γράφει στο «247 news»

Δεκάδες οι θεατρικές παραστάσεις της σεζόν που μας πέρασε, με λίγες ωστόσο να κεντρίζουν την προσοχή μας:

O Θείος Βάνιας (Προσκήνιο, σκην: Δημήτρης Καραντζάς) Ο Δημήτρης Καραντζάς μάς χάρισε μία βαθιά ψυχογραφική και ποιητική αποτύπωση του τσεχωφικού αριστουργήματος παρακινώντας μας να στρέψουμε το βλέμμα μέσα μας και να αναγεννηθούμε από τις στάχτες μας.

Τα φώτα της πόλης (Εθνικό Θέατρο, σκην: Αμάλια Μπένετ) Η Αμάλια Μπένετ σκηνοθέτησε ένα μιούζικαλ δίχως φωνή, αλλά με την ποιητική και απελευθερωτική δύναμη της σωματικής αφήγησης που πραγματεύεται την κοινωνική αδικία και την ανιδιοτελή αγάπη.

Berlin Alexanderplatz (Θέατρο Οδού Κυκλάδων, σκην: Στάθης Λιβαθινός) Ο Στάθης Λιβαθινός σκηνοθέτησε με ξεχωριστή μαεστρία και ευαισθησία το επικό και προφητικό μυθιστόρημα του Γερμανού συγγραφέα Άλφρεντ Ντέμπλιν σ’ ένα δυστοπικό σκηνικό ερειπίων.

Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου (ΠΛΥΦΑ, σκην: Χρήστος Θεοδωρίδης) Ο Χρήστος Θεοδωρίδης απέδειξε με την εξαιρετική αυτή σκηνοθετική ανάγνωση του έργου του Εντουάρ Λουί πως το θέατρο και μπορεί και πρέπει να παίρνει πολιτική θέση.

Βατράχια (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκην: ΄Εφη Μπίρμπα) Η Έφη Μπίρμπα και ο Άρης Σερβετάλης προσέγγισαν με τρόπο ουσιαστικό την αριστοφανική κωμωδία και επιχείρησαν μία κατάδυση στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής.

+ Δεν μπορώ να μην κάνω μία αναφορά και στην έξοχη εικαστικά θεατρική performance Goodbye Lindita (Εθνικό Θέατρο) του Μάριο Μπανούσι, στη ρηξικέλευθη Μήδεια του Κάστορφ (Φεστιβάλ Επιδαύρου) που άφησε το δικό της αποτύπωμα στο αργολικό θέατρο, στο μυσταγωγικό ΜΑ (2023 Ελευσίς – Πολιτιστική Πρωτεύουσα) του Ρομέο Καστελούτσι στον Αρχαιολογικό Χώρο της Ελευσίνας και στο Rohtko (Στέγη) του Λούκας Ταρκόφσκι, μία μοναδική εμπειρία στα όρια του θεάτρου, του κινηματογράφου και του video art.

“Τα φώτα της πόλης” @Κάρολ Γιάρεκ.

Νίκος Ρουμπής, γράφει στο debop

Σε μια ομολογουμένως καλή θεατρική σεζόν ξεχωρίσαμε:

Τα φώτα της πόλης (Εθνικό Θέατρο, σκην: Αμάλια Μπένετ) Αν η ποίηση είναι ο κατεξοχήν λογοτεχνικός τρόπος για να εκφραστούν συναισθήματα, τότε στην προκείμενη περίπτωση είχαμε ένα ποίημα επί σκηνής, που, αν και χωρίς λέξεις, “μιλούσε” ηχηρά. Ο Προκόπης Αγαθοκλέους σε ερμηνεία-μετενσάρκωση του Τσάπλιν.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι (Ark, σκην: Άρης Μπινιάρης) Πώς συνομιλεί το παρελθόν με το παρόν στο θεατρικό γίγνεσθαι; Θα μπορούσε κανείς να έχει την απάντηση, παρακολουθώντας μια παράσταση που αποδεικνύεται όχι μόνο ανώτερη της βάσης της (κείμενο) αλλά κατατάσσεται σε ό,τι θεωρείται ιδανικό ανέβασμα. Καθηλωτικός ο Γιώργος Χρυσοστόμου στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Μια άλλη Θήβα (Θέατρο Νέου Κόσμου, σκην: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος). Ρεαλιστική και σύγχρονη αναπαράσταση ενός πρωτότυπου -κυρίως ως προς τη σύνθεση των προσώπων του- κειμένου, που πρωτογνωρίσαμε στα εγχώρια. Λιτή και συνάμα ουσιαστική σκηνοθετική πνοή και δύο εξαιρετικές ερμηνείες, ειδικά εκείνη του Δημήτρη Καπουράνη κρίνεται ως αποκάλυψη.

O Θείος Βάνιας (Προσκήνο, σκην: Δημήτρης Καραντζάς). Μια ουσιαστική, πρωτότυπη ανάγνωση του κλασικού έργου, με πολλούς λόγους για να προκριθεί: Σκηνοθεσία, ερμηνείες, σκηνικό κ.ά.

Μήδεια (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκην: Φρανκ Κάστορφ). Ευφυές συνονθύλευμα λόγων και εικόνων υποδειγματικά ερμηνευμένο. Θα τη θυμόμαστε ως μια από τις σπουδαιότερες στιγμές της σύγχρονης Επιδαύρου.

+ Rohtko (Στέγη, σκην: Λούκας Ταρκόφσκι). Μια μοναδική και συνάμα άκρως γοητευτική στιγμή συνδυασμού θεάτρου και κινηματογράφου.

“Μια άλλη Θήβα” @Πάτροκλος Σκαφιδάς.

‘Ολγα Σελλά, γράφει στον «Αναγνώστη»

Οι φετινές επιλογές μου έχουν ως κοινό άξονα την ιδιαίτερη πρόταση, το σκηνικό αποτέλεσμα που δικαιώνει την πρόταση, τη νέα ευφυή ανάγνωση, τη συνολική αισθητική της όψης τους.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι (Θέατρο Ark, σκην: Άρης Μπινιάρης). Γιατί ο Άρης Μπινιάρης εκσυγχρόνισε το, ανατριχιαστικά, επίκαιρο διακύβευμα του έργου του Μπέρτολτ Μπρεχτ.

Don’t look back (2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα, σκην: Γιάννης Χουβαρδάς) Για τον κόσμο που έστησε ο Γιάννης Χουβαρδάς και για τη διαδρομή στα πένθη, τις απώλειες και τους αποχαιρετισμούς μας.

Ιππόλυτος του Ευριπίδη (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκην: Κατερίνα Ευαγγελάτου) και το Ρωμαίος και Ιουλιέτα (Εθνικό Θέατρο, σκην: Δημήτρης Καραντζάς) του Σαίξπηρ και του Δημήτρη Καραντζά για την ευφυή, πρωτότυπη και ολοκληρωμένη προσέγγιση κλασικών κειμένων.

Πέρσες (2023 Ελευσίς – Πολιτιστική Πρωτεύουσα, σκην: Νικίτα Μιλιβόγεβιτς) του Αισχύλου, του Νικίτα Μιλιβόγεβιτς και του Δημήτρη Καμαρωτού, για τη μαγεία της εμπειρίας, την έμπνευση, την πρωτοτυπία, το τελικό αποτέλεσμα.

+ Εκτός σειράς λόγω ξεχωριστής φόρμας, αλλά εντός επιλογής, και οι δύο παραστάσεις του Μάριο Μπανούσι Goodbye Lindita (Εθνικό Θέατρο) και Ταβέρνα Miresia (Φεστιβάλ Αθηνών) για την υψηλής αισθητικής αντιμετώπιση του θέματος της απώλειας, του θανάτου, του πένθους.

++ Εκτός πεντάδας τυπικά, επειδή υπογράφονται από ξένους σκηνοθέτες, αλλά ισότιμα εντός επειδή υπηρετήθηκαν από Έλληνες ηθοποιούς, η Μήδεια (Φεστιβάλ Επιδαύρου) του Φρανκ Κάστορφ και το Μα του Ρομέο Καστελούτσι (Ελευσίς 2023 – Πολιτιστική Πρωτεύουσα). Εκτός συναγωνισμού, αλλά οπωσδήποτε εντός λίστας, ο Λούκας Ταρκόβσκι και ο Rohtko του (Στέγη).

“Πέρσες” @ Άρης Καμαρωτός.

Μάρη Τιγκαράκη, γράφει στο Monopoli.gr

Μήδεια (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκην: Φρανκ Κάστορφ: Για τον μοναδικό τρόπο που ο Γερμανός σκηνοθέτης «διάβασε» την ηρωίδα του Ευριπίδη, για το δυστοπικό σκηνικό που δημιούργησε και τις συγκλονιστικές ερμηνείες που κατόρθωσε να εκμαιεύσει από τους πρωταγωνίστριες του. Μια ιστορική στιγμή για την Επίδαυρο.

Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου (ΠΛΥΦΑ, σκην: Xρήστος Θεοδωρίδης): Όσο και αν το κείμενο του Εντουάρ Λουί έχει πολλές ενδιαφέρουσες αποχρώσεις, η παράσταση δεν θα ήταν ίδια χωρίς την εξαιρετική χημεία των δύο πρωταγωνιστών του -Ντένη Μακρή και Γιώργου Κισσανδράκη- και την άψογα συντονισμένη «λεκτική» χορογραφία τους. Δικαίως έγινε talk of the town.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι (Ark, σκην: Άρης Μπινιάρης). Αν υπήρχε ο όρος «θεατρική συναστρία» για να περιγράψει κανείς το ευτυχές ταίριασμα ανάμεσα στο κείμενο, τις ερμηνείες, την κίνηση και τη μουσική, εγώ θα την έβαζα ως υπότιτλο σ’ αυτή την παράσταση.

O Θείος Βάνιας (Προσκήνιο, σκην: Δημήτρης Καραντζάς). Άλλη μια έξοχη συνάντηση του Δημήτρη Καραντζά με τον κόσμο του Τσέχοφ, με έναν Χρήστο Λούλη στον ομώνυμο ρόλο που θα θυμάμαι. Και ένα spoiler: o φετινός «Γλάρος» του έχει ήδη κερδίσει τη θέση του στο top -5 για του χρόνου!

Τα παραμύθια του Χόφμαν (ΕΛΣ, σκην: Κριστόφ Βαρλικόφσκι). Για τον τρόπο που ο ευφυής σκηνοθέτης έφερε στο σήμερα την όπερα του Ζακ Όφενμπαχ δημιουργώντας ένα σκηνικό φιλμ νουάρ και φυσικά για την απίστευτη σκηνική παρουσία της Αμερικανίδας σοπράνο Νικόλ Σεβαλιέ.

+ Ιnk (Μέγαρο Μουσικής, σκην: Δημήτρης Παπαιωάννου). Γιατί κάθε έργο του Παπαϊωάννου ανεξαρτήτου κλίμακας, δεν υπάρχει περίπτωση να λείπει από δικό μου top-5, όπως φυσικά και το Rohtko του Λούκας Τβαρκόφσκι· αλλά πλέον εδώ μιλάμε για εμπειρία κι όχι για παράσταση.

“Θείος Βάνιας” @Γκέλυ Καλαμπάκα

Στέλλα Χαραμή, γράφει στο Monopoli.gr

O Θείος Βάνιας (Προσκήνιο, σκην: Δημήτρης Καραντζάς). Μια από τις εντελέστερες προσεγγίσεις που έχουν γίνει πάνω στον Τσέχωφ στη σύγχρονη ελληνική σκηνή, βασισμένη στις ερμηνείες του θιάσου (με έναν σπουδαίο Χρήστο Λούλη ως Βάνια) αλλά και στην εικαστική αποτύπωση.

Σπιρτόκουτο (Στέγη, σκην: Γιάννης Νιάρρος). Διασκευάζοντας τη θρυλική ταινία του Γιάννη Οικονομίδη, ο Γιάννης Νιάρρος σε σκηνοθετικό ντεμπούτο και ο Αλέξανδρος Λιβιτσάνος (σύνθεση) λανσάρουν έναν απενεχοποιημένο τρόπο προσέγγισης της μουσικο-θεατρικής φόρμας.

Τα φώτα της πόλης (Εθνικό Θέατρο, σκην: Αμάλια Μπένετ). Ανάμεσα στις πλέον ριζοσπαστικές ιδέες που έχουν βρει εφαρμογή στη σκηνή του Εθνικού, φέρνει σε σύζευξη το μιούζικαλ, το σωματικό θέατρο, το βοντβίλ, τη φάρσα και την ποιητική αξία της βωβής δραματουργίας. Ρεσιτάλ από τον Προκόπη Αγαθοκλέους ως Τσάπλιν.

Η άνοδος του Αρτούρο Ούι (Ark, σκην: Άρης Μπινιάρης). Ολοένα και βαθύτερα στο πολιτικό θέατρο, ο Μπινιάρης υλοποιεί με πληρότητα αυτό που ονομάζουμε μετα-μπρεχτικό θέατρο: Κάνει χρήση της εργαλειοθήκης του συγγραφέα, αναζωογονώντας τη λειτουργία των εργαλείων αυτών με μεθοδικότητα, φαντασία, ρυθμό. Αποκάλυψη ο Γιώργος Χρυσοστόμου στον επώνυμο ρόλο.

Μήδεια (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκην: Φρανκ Κάστορφ). Ίσως η πιο επιδραστική και δονούμενη απόδοση της «Μήδειας» των τελευταίων δεκαετιών. Ελεύθερος από τα βάρη της ημεδαπής ανάγνωσης, ο Κάστορφ εξαργυρώνει την συνθετική του σκέψη πάνω στα ερείπια του αρχαίου δράματος. Μια ωρολογιακή βόμβα αναστοχασμού για τον σύγχρονο πολιτισμό που εξερράγη και χάρη στην υψηλή αισθητική και ερμηνευτική ποιότητα.

+ Σπασμένη στάμνα (Εθνικό Θέατρο, σκην.: Ακύλλας Καραζήσης – Νίκος Χατζόπουλος) Παίχτηκε λίγο, αλλά ήταν ένα απολαυστικό κομψοτέχνημα. «Ο παγοπώλης έρχεται» (Προσκήνιο, σκην.: Ακύλλας Καραζήσης) Ως γοητευτικό, υπνωτιστικής ενέργειας, ανέβασμα. Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου (ΠΛΥΦΑ, σκην.: Χρήστος Θεοδωρίδης). Μετα-καταγγελτικό θέατρο στα καλύτερα του. Goodbye Lindita  (Εθνικό Θέατρο, σκην.: Μάριο Μπανούσι). Ως ντεμπούτο διεθνούς εμβέλειας.

++ Rohtko Αποκαλυπτική εμπειρία για το τι μπορεί να ζήσεις σε μια θεατρική σκηνή – κι ας είναι μετάκληση

“Μήδεια” @Θωμάς Δασκαλάκης.