Βιτόριο ντε Σίκα: Ο σκηνοθέτης που ανακάλυψε ξανά τη Σοφία Λόρεν

Μαζί με τον Βισκόντι και τον Ροσελίνι, ο Βιτόριο ντε Σίκα είναι ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες του ιταλικού νεορεαλισμού, που με τις ταινίες και την “κινηματογραφική” ζωή του άφησε εποχή.

Μέσα σε 73 χρόνια – ο σπουδαίος σκηνοθέτης έφυγε από τη ζωή στις 13 Νοεμβρίου το 1974 – ο ντε Σίκα έπαιξε σε εκατοντάδες ταινίες, σκηνοθέτησε μερικά από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, παντρεύτηκε δύο φορές (λέγεται ότι έκανε “διπλή ζωή” αλλάζοντας τους δείκτες των ρολογιών στο σπίτι του, ώστε να γιορτάζει και με τις δύο οικογένειές του τα Χριστούγεννα), ήταν καθολικός, αλλά και κομμουνιστής, είχε εθιστεί στον τζόγο, ενώ η δεύτερή του σύζυγος, ηθοποιός Μαρία Μερκαντέρ, ήταν η αδελφή του Ραμόν Μερκαντέρ που δολοφόνησε τον Τρότσκι.

Αυτές είναι μερικές μόνο λίγες από τις πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή του εκρηκτικού σκηνοθέτη, που φυσικά μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, μπροστά στο μεγαλείο του έργου του.

Ξεκινώντας την καριέρα του ως ηθοποιός σε “ανάλαφρες” κυρίως ταινίες, ο ντε Σίκα, που ήταν ομολογουμένως ένας πολύ ωραίος άντρας, θεωρείτο ο “Ιταλός Κάρι Γκραντ”. Κανείς λοιπόν δεν περίμενε πως ένας από τους πιο γοητευτικούς πρωταγωνιστές του ευρωπαϊκού κινηματογράφου θα συνόδευε τον Φελίνι, τον Παζολίνι, τον Βισκόντι, τον Ροσελίνι και τόσους άλλους σπουδαίους συμπατριώτες του στο “πάνθεον” των καλύτερων Ιταλών σκηνοθετών.

Κι όμως, ο βασικότερος λόγος που ο Βιτόριο ντε Σίκα στράφηκε στην υποκριτική -και ειδικά στις ρομαντικές κομεντί- ήταν κυρίως για να μπορεί να χρηματοδοτεί τη μεγάλη του αγάπη, τη σκηνοθεσία. Φυσικά ποτέ δεν ξεχνούσε το υποκριτικό του ταλέντο, το οποίο “κουβαλούσε” μαζί του ακόμα και όταν είχε τον ρόλο του σκηνοθέτη.

Σοφία Λόρεν και Μαρτσέλο Μαστρογιάνι στο “Χθες, Σήμερα, Αύριο” (1963)

Λέγεται ότι κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων για το “Χθες, σήμερα, αύριο”, δεν του άρεσε ο τρόπος που η Σοφία Λόρεν φιλούσε τον Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι, οπότε “έπαιξε” τον ρόλο της Λόρεν, ξαπλώνοντας στο κρεβάτι με τον Μαστρογιάννι, για να τους δείξει πώς θα έπρεπε να φιληθούν. Βέβαια υπάρχει και μία άλλη εκδοχή που τον θέλει να παίρνει τον ρόλο του Μαστρογιάννι και να φιλά με πάθος τη Σοφία Λόρεν, με τον Ιταλό ζεν πρεμιέ να μένει εμβρόντητος. Όποια και να είναι η αλήθεια όμως η πραγματικότητα παραμένει μία: Ο Βιτόριο ντε Σίκα ήταν υπέροχος ηθοποιός και σπουδαίος σκηνοθέτης.

Ως σκηνοθέτης κέρδισε τέσσερα βραβεία Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ ως ηθοποιός είχε κερδίσει μία υποψηφιότητα για την ερμηνεία του στην ταινία “Αποχαιρετισμός στα όπλα” (1957).

Για όλους αυτούς τους παραπάνω λόγους, ο Βιτόριο ντε Σίκα έχει περάσει στην αιωνιότητα. Και φυσικά, με ταινίες όπως ο “Κλέφτης Ποδηλάτων”, το “Λούστρο Παπουτσιών” και το “Umberto D.“, οι συνεργασίες του με τη Σοφία Λόρεν ίσως να μην ήταν και το αποκορύφωμα της καριέρας του – αν και οι περισσότερες ταινίες τους ήταν σίγουρα σπουδαίες. Κάθε φορά όμως, που η Σοφία Λόρεν γινόταν η μούσα του, το αποτέλεσμα ήταν εμβληματικό.

Αντίστοιχα, η Σοφία Λόρεν δεν ήταν ποτέ ξανά η ίδια μετά από κάθε τους συνεργασία. Όπως είναι γνωστό, εκείνος που την ανακάλυψε ήταν ο παραγωγός και μετέπειτα σύζυγός της Κάρλο Πόντι, που την έκανε διάσημη. Ο Βιτόριο ντε Σίκα όμως ήταν εκείνος που την έκανε να ανακαλύψει το πραγματικό της υποκριτικό ταλέντο.

Η Σοφία Λόρεν στην “Ατιμασμένη” (1960)

Όταν το 1961 πρωταγωνίστησε στην “Ατιμασμένη”-μία από τις δεκάδες ταινίες που έκανε με τον ντε Σίκα- η Λόρεν θεωρείτο ήδη βετεράνος του σινεμά με πάνω από 50 ταινίες στο ενεργητικό της. Αυτός ο ρόλος όμως της άλλαξε τη ζωή. “Πριν κάνω την Ατιμασμένη, ήμουν performer. Μετά έγινα ηθοποιός” είχε πει η ίδια κάποτε.

Μόλις πριν από λίγα χρόνια, σε συνέντευξη με το BBC για την τελευταία της ταινία “Η ζωή μπροστά σου”, η Λόρεν είχε μιλήσει ξανά για τον ντε Σίκα και τον τρόπο που “ξεκλείδωσε” το ταλέντο της.

“Μου έμαθε να πιστεύω στον εαυτό μου και να καταλαβαίνω ότι, όσο και να προσπαθούν κάποιοι να ελέγξουν το πεπρωμένο μου, εγώ και μόνο εγώ ήμουν ο καπετάνιος του πλοίου μου” είπε.

Η Σοφία Λόρεν στην Ερωτική Πολιορκία (1954)

Μάλιστα, σε μία πρόσφατη συνεργασία της με το Netflix, η Σοφία Λόρεν αποφάσισε να γιορτάσει την Ημέρα της Γυναίκας, επιλέγοντας για αναδιανομή την ταινία της, “Ερωτική Πολιορκία”, του ντε Σίκα φυσικά.

Όταν λοιπόν την ρώτησαν τι θυμάται από τη συνεργασία τους, η Λόρεν απάντησε: “Αν υπάρχει κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ, είναι το βλέμμα του πίσω από την κάμερα -ένα βλέμμα εμπιστοσύνης που μου έδωσε τόση αυτοπεποίθηση, που με έβγαλε από τις ανασφάλειές μου και με έκανε να ερμηνεύω σε ένα επίπεδο πολύ υψηλότερο από αυτό που νόμιζα ότι μπορούσα. Αυτό κάνουν οι μεγάλοι σκηνοθέτες. Πιστεύουν σε εσένα ακόμα κι όταν ούτε εσύ ο ίδιος δεν πιστεύεις εντελώς στον εαυτό σου”.

Και φυσικά ο θαυμασμός ήταν αμοιβαίος. Ο ντε Σίκα κάποτε είχε πει: “Η Λόρεν είχε δημιουργηθεί διαφορετικά, συμπεριφερόταν διαφορετικά, με επηρέασε διαφορετικά από κάθε άλλη γυναίκα που έχω γνωρίσει. Κοιτούσα αυτό το πρόσωπο, αυτά τα μάτια και τα έβλεπα όλα σαν ένα θαύμα”.

Τελικά, η Σοφία Λόρεν για την ερμηνεία της στην “Ατιμασμένη” έγινε η πρώτη ηθοποιός που κέρδισε βραβείο Όσκαρ για μη-αγγλόφωνο ρόλο. Και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.