Απεικονίσεις & Αναπαραστάσεις του ελληνόφωνου κόσμου, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Στις 8 Οκτωβρίου παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Αθήνα και στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, η έκθεση με τίτλο «Απεικονίσεις & Αναπαραστάσεις του ελληνόφωνου κόσμου – από τον 18ο στον 21ο αιώνα», με έργα της Συλλογής Γιώργου Γαϊτανάρη & Ιώς Ντόλκα.

Εντάσσεται στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, καθώς η Συλλογή έχει απόλυτη σχέση με τα γεγονότα της Εθνικής Παλιγγενεσίας και απελευθέρωσης. Τελεί υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών – Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας.

Η έκθεση έρχεται στην Αθήνα από την Τρίπολη, καθώς αποτελεί συνδιοργάνωση με τον Δήμο της πόλης, όπου εγκαινιάσθηκε τον προηγούμενο Ιούνιο, στο Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, προκειμένου να τιμηθεί ο τόπος καταγωγής του ζεύγους των συλλεκτών, δρέποντας εξαιρετικά θετικά σχόλια και γνωρίζοντας υψηλή επισκεψιμότητα. Μάλιστα την έκθεση επισκέφθηκαν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Έξοδος του Μεσολογγίου, 1827 Jean-Charles Langlois (1789-1870)

Η έκθεση περιλαμβάνει 67 συνολικά έργα, χωρισμένα σε εννέα ενότητες, που φέρουν την υπογραφή κορυφαίων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δημιουργίας από τα τέλη του 18ου αιώνα ως τη σημερινή εποχή. Ανάμεσα τους συναντούμε αναπαραστάσεις με διαφορετικές τεχνοτροπίες, πίνακες, λιθογραφίες, οξυγραφίες, κεντήματα και ένα γλυπτό.

Στην πρώτη ενότητα, καταγράφεται το Περιηγητικό βλέμμα με εμβληματικά έργα, χαλκογραφίες των J. Stuart και N. Revett, περίφημων περιηγητών του 18ου αιώνα. Ο βασικός πυρήνας της έκθεσης βρίσκεται στη δεύτερη ενότητα, η οποία αναφέρεται στην περίοδο του 1821, περιλαμβάνει την πλήρη, περίφημη σειρά του Παναγιώτη Ζωγράφου, με τις 24 επιχρωματισμένες με το χέρι λιθογραφίες, στις οποίες μετέτρεψε τις μνήμες του Στρατηγού Μακρυγιάννη σε εικόνες. Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για τη σειρά που παρήγγειλε ο Γεννάδιος στη Βιέννη 70 χρόνια μετά την δημιουργία των πρωτοτύπων τα οποία ανήκαν στον βασιλιά Όθωνα.

Καπουτσίνος James Stuart

Εντυπωσιακή είναι η σειρά με έργα του Reinagle από τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, ενώ σημαντικά συμβάλλουν οι ιδεαλισμένες αναπαραστάσεις δραματικών σκηνών από καίριες στιγμές του Αγώνα, αλλά και της δημιουργίας του Νεοελληνικού Κράτους, που φιλοτέχνησαν διακεκριμένοι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες όπως ο Delacroix, την περίφημη Σφαγή της Χίου, ο Langlois την Έξοδο του Μεσολογγίου, αλλά και οι Krauss, Lipparini, Vernet, De Neuville, Roberts. Στην ενότητα με τις εικονολογικές υπενθυμίσεις, τον λόγο έχει η μοναδική σειρά πλοίων που φέρει την υπογραφή του Λυκούργου Κογεβίνα, ενώ δεν λείπουν και οι λαϊκότροπες αναβιώσεις βασισμένες σε αγνώστους αλλά και σε γνωστούς δημιουργούς, όπως από τον Μπόστ, οι οποίες καλύπτουν πολλά ιστορικά περιστατικά.

Η παρουσίαση κλείνει με τo γλυπτό “Περικεφαλαία” του Θόδωρου Παπαδημητρίου. Η γενική διευθύντρια και πρόεδρος Δ.Σ. του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης Μεταξία Τσιρταβή (Ξένια Καλδάρα), που φιλοξενεί την έκθεση, επισημαίνει σχετικά, δίνοντας το στίγμα της Συλλογής: «Η Ιώ Ντόλκα και ο Γιώργος Γαϊτανάρης έρχονται από μακριά για να βρεθούν κοντά, ανάμεσά μας, μέσα από μία έκθεση που απεικονίζει την ψυχική περιουσία του λαού μας. Η μνήμη, η συγκίνηση, η αναδρομή αποτελούν όχι μόνο ικανή και αναγκαία συνθήκη, αλλά και στέρεα δυναμικά εργαλεία, για να κτίσουμε το μέλλον».

Πολιορκία Αθηνών 1827 Μαρκυγιάννης Παναγιώτης Ζωγράφος

Το ζεύγος των συλλεκτών Ιώ Ντόλκα και Γιώργος Γαϊτανάρης, που δημιούργησαν την συγκεκριμένη συλλογή, σημειώνουν: «Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε από μια ιδέα που είχαμε πριν 20 χρόνια για την απόκτηση έργων σχετικά με την Τρίπολη και ειδικά τον αγώνα του ΄21. Μας δίνει ιδιαίτερη χαρά που την μοιραζόμαστε με το κοινό μέσω των εκθέσεων στην Τρίπολη και την Αθήνα, και που συμβάλουμε κι εμείς στην ιστορική αυτή γιορτή της χώρας για τα 200 χρόνια από το ξεκίνημα της Επανάστασης. Τα εκθέματα αναβιώνουν κομβικές στιγμές του αγώνα – τον Παλαιών Πατρών Γερμανό που ορκίζει τα παλληκάρια, την σφαγή της Χίου, το Κούγκι, την έξοδο του Μεσολλογγίου, τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη, την άλωση της Τριπολιτσάς, την ναυμαχία του Ναυαρίνου. Ελπίζουμε οι επισκέπτες να απολαύσουν τα έργα και να ξαναζήσουν για λίγο μέσα απο αυτά το μεγαλείο του ’21».

Ο Αρχιεπίσκοπος Γερμανός lUDOVICO LIPPARINI

Από την πλευρά του ο επιμελητής της έκθεσης Κωνσταντίνος Μπάσιος, μέλος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης, AICA HELLAS, ο οποίος συνέγραψε και τα κείμενα του καταλόγου, σημειώνει αναφορικά με την έκθεση:

«Η συγκεκριμένη συλλογή μάς παρέχει τη δυνατότητα να διαπιστώσουμε το πώς μάς βλέπουν οι άλλοι, όπως και το πώς θεωρούμε εμείς τους εαυτούς μας. Υπό την έννοια αυτή, τα συλλεγμένα εικαστικά τεκμήρια είναι ιδιαζόντως ισχυρά και ενδιαφέροντα, στο μέτρο που η χρονική τους διάρκεια καλύπτει ένα διάστημα τεσσάρων αιώνων. Υπάρχει, επομένως, το στοιχείο της αντιστοίχισης: του πώς απεικονιζόμαστε, τόσο πριν από την Επανάσταση του ’21, όσο το πώς θα θέλαμε να καταγραφούμε εικονολογικά κατά τη διάρκεια του αγώνα, όπως και το πώς παρουσιάζονται τα περίφημα γεγονότα δεκαετίες αργότερα.

Η έκθεση αυτή, εν τέλει, συνεχίζει ο Κωνσταντίνος Μπάσιος, είναι μια σπουδή στην έννοια της οπτικής κουλτούρας, που είναι μια διάσταση παραγνωρισμένη, και υπό την έννοια αυτή μάς προσφέρει απλόχερα, και εν μέρει διαμεσολαβημένα, όλα εκείνα τα στοιχεία για να μορφώσουμε μια διαφορετική αντίληψη για το αγωνιστικό ήθος της εποχής εκείνης, όπως και για την εικονολογική διαχείρισή του τα μετέπειτα χρόνια.»

Για την έκθεση τυπώθηκε πολυσέλιδο λεύκωμα, τα έσοδα από την πώληση του οποίου θα διατεθούν εξ ολοκλήρου στη Φιλαρμονική του Δήμου Τρίπολης.

Η Ελλάς ευγνωμονούσα… Στρατηγός Μακρυγιαννης Παναγιώτης Ζωγράφος

Να σημειώσουμε ότι η Εικονική Έκθεση «Απεικονίσεις και Αναπαραστάσεις του Ελληνόφωνου Κόσμου, από τον 18ο στον 20ο Αιώνα» Συλλογή Γιώργου Γαϊτανάρη και Ιώς Ντόλκα, συμμετείχε στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΕΗΠΚ) 2021– «Κληρονομιά ανοιχτή σε όλους!», από την Παρασκευή 24 έως την Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2021 και ανέβηκε στο site του Ιδρύματος www.mcf.gr.

Συλλέκτες των έργων είναι το ζευγάρι Γιώργος Γαϊτανάρης και Ιώ Ντόλκα, Έλληνες επιστήμονες που ζουν στην Αμερική με καταγωγή και των δυο από την Τρίπολη. Ο Γιώργος Γαϊτανάρης είναι γιατρός-ερευνητής, επιστημονικός διευθυντής εταιρείας βιοτεχνολογίας που επικεντρώνεται σε έρευνα και ανακάλυψη φαρμάκων για παθήσεις του ανοσολογικού και κεντρικού νευρικού συστήματος.

Το 2019, του απονεμήθηκε το Prix Galien Canada, το πιο σημαντικό βραβείο στον τομέα της φαρμακολογίας, που αναφέρεται ως το βραβείο Νόμπελ φαρμακευτικής έρευνας.

Η Ιώ Ντόλκα είναι επαγγελματίας σύμβουλος ασθενών. Ιδρύτρια συμβουλευτικής εταιρείας με εξειδίκευση στον χώρο των σπάνιων παθήσεων και διαγνωστικών δυσκολιών, έχει οδηγήσει στην ακριβή διάγνωση και βελτίωση της ζωής μεγάλου αριθμού ασθενών. Αναγνωρίζεται ως από τους πρωτοπόρους στον τομέα της.

Επί μια 20ετία ο Γιώργος και η Ιώ συλλέγουν έργα τέχνης συστηματικά από διάφορες περιόδους και χώρες. Ένα κομμάτι της συλλογής τους αναφέρεται στον ελληνικό κόσμο, κυρίως την εποχή της Τουρκοκρατίας και τον αγώνα της Ανεξαρτησίας.

Η συλλογή αυτή περιλαμβάνει σήμερα δεκάδες εικαστικά τεκμήρια και 67 από αυτά θα εκτεθούν στην έκθεση της Αθήνας για τον εορτασμό των 200 χρόνων της ελληνικής επανάστασης.