«Επαναστατικά παλίμψηστα» από φοιτητές και καλλιτέχνες
Στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δήμου Αθηναίων φιλοξενείται μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου μια εικαστική έκθεση που, με τη συνεργασία αρχιτεκτονικών σχολών από τέσσερα πανεπιστήμια επιδιώκει να αναπαραστήσει ιδιαίτερους αστικούς τόπους στην περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης.
Μια έκθεση η οποία αποτελεί προϊόν της συνεργασίας τεσσάρων αρχιτεκτονικών σχολών από ισάριθμα δημόσια πανεπιστήμια, η οποία συνδυάζει τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τη χαρτογραφία και τις εικαστικές τέχνες, προκειμένου να οδηγήσει στη μελέτη και προβολή του δικτύου των ιδιαίτερων αστικών τόπων της επανάστασης του 1821 στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, μέσω της αναπαράστασής τους ως «εικαστικά παλίμψηστα», θα έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί το κοινό από την Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου, στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του ΟΠΑΝΔΑ.
Η έκθεση και το συνολικότερο πρόγραμμα, που έχει τίτλο «Επαναστατικά παλίμψηστα. Η εικαστική αναπαράσταση του δικτύου των ιδιαίτερων αστικών τόπων στο χωροχρονικό φάσμα της ελληνικής επανάστασης», είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας της σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών των Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και των Πανεπιστημίων Δυτικής Αττικής, Θεσσαλίας, Κρήτης, με συντονίστρια την Ευφροσύνη Τσακίρη, που επιμελείται και την έκθεση, σε συνεργασία με τον Χριστόφορο Μαρίνο, επιμελητή του ΟΠΑΝΔΑ, και τις Φρύνη Μουζακίτου, Ηώ Αγγελή και Μαρία Παπαδημητρίου.
Η έκθεση φιλοξενείται σε δύο αίθουσες του Πολιτιστικού Κέντρου «Μελίνα», στο ισόγειο και τον πρώτο όροφο. Στο ισόγειο οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν επιλογές από τις εργασίες φοιτητών που παρακολούθησαν το 2020 μαθήματα στις σχολές αρχιτεκτονικής των τεσσάρων πανεπιστημίων και συμμετείχαν σε ένα διαπανεπιστημιακό εργαστήριο. Οι δράσεις αυτές, που έγιναν υπό την καθοδήγηση των μελών της ερευνητικής ομάδας του προγράμματος, είχαν ως αντικείμενο τη διεπιστημονική και καλλιτεχνική χαρτογράφηση επαναστατικών τόπων. Πάνω από 300 φοιτητές διερεύνησαν 150 επαναστατικούς τόπους στην εδαφική επικράτεια της σύγχρονης Ελλάδας και παρήγαγαν περίπου 1.000 έργα (χάρτες, videos, πινακίδες ανάλυσης, collages, performances), τα οποία αντανακλούν το πώς βλέπουν οι νέοι και πώς αισθάνονται σήμερα για την επανάσταση και τους τόπους της, πώς την αξιολογούν, κρίνουν, ερμηνεύουν κ.λπ.
Ευφροσύνη Τσακίρη, Αισθητικό αποτύπωμα
Συνεχίζοντας στον πρώτο όροφο, εκεί εκτίθενται τα εικαστικά έργα των δέκα εικαστικών μελών της ερευνητικής ομάδας του έργου. Οι εικαστικοί καλλιτέχνες Ηώ Αγγελή, Ντέμη Κάια, Ανδρέας Καλακαλλάς & οι 5, Νικόλας Κληρονόμος, Μαρία Κονομή, Δήμητρα Μερμίγκη, Μαρία Παπαδημητρίου, Ευφροσύνη Τσακίρη και Βιβέττα Χριστούλη δημιούργησαν εγκαταστάσεις και επιτοίχια έργα που αναφέρονται σε μεμονωμένους τόπους, όπως το Ναύπλιο, το Ναβαρίνο, το Μεσολόγγι, σε ευρύτερες περιοχές, όπως η Αρκαδία, η Ρούμελη, η Πίνδος, η Μαγνησία, τα νησιά του Αιγαίου, στο σύνολο της Ελλάδας, καθώς και στον Φιλελληνισμό.
Στο ερευνητικό έργο συμμετείχαν αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες, καθηγητές και φοιτητές, με δύο κύριους ρόλους: «χαρτογράφοι» και «εικαστικοί». Οι «χαρτογράφοι» ανέλαβαν να διερευνήσουν τους επιλεγμένους «επαναστατικούς τόπους» με πολεοδομικά εργαλεία και οι «εικαστικοί» να τους αναπαραστήσουν με καλλιτεχνικά μέσα. Στόχος της εικαστικής αναπαράστασης ήταν η διάχυση της γνώσης που αποκτήθηκε στην ερευνητική διαδικασία και η προβολή των εικαστικών χαρτογραφικών αποτυπωμάτων των τόπων.
Οι δράσεις διάχυσης των αποτελεσμάτων προγραμματίστηκαν με σκοπό να γίνουν γνωστοί οι τόποι, η σπουδαιότητά τους και η σχέση τους με την Ελληνική Επανάσταση, την ιστορία και τον πολιτισμό της νεότερης Ελλάδας, να διαφανούν επίσης τα προβλήματα και οι προοπτικές τους, να ανοίξει ένας δίαυλος επικοινωνίας με σκοπό τη διερεύνηση προοπτικών ανάπτυξής τους.
Στην εικαστική έκθεση τα έργα που παρουσιάζονται αποτελούν τα παγωμένα στιγμιότυπα μιας ρέουσας διαδικασίας, εμφανίζονται ως παλίμψηστες δομές, εννοιολογικές και χρονικές, που καταγράφουν την πορεία εξέλιξης των επαναστατικών τόπων στον χρόνο. Η διαδικασία παραγωγής τους, που βασίζεται στην ανάλυση και χαρτογράφηση, περνά στο ίδιο το εικαστικό αντικείμενο, επιτυγχάνοντας να αναδείξει τη σχέση δράσης και αποτελέσματος, «κατάστασης» και «κατασκευής». Κάποια εκθέματα έχουν χαρακτήρα διάδρασης. Οι θεατές θα κληθούν να συμμετέχουν, ενισχύοντας το αίσθημα ότι η επανάσταση και οι τόποι της τους αφορούν προσωπικά.
