ΚΥΡΙΑΚΗ
28
ΑΠΡΙΛΙΟΥ
Ο Yves Klein γεννήθηκε σαν σήμερα στις 28 Απριλίου του 1928 στη Νίκαια της Γαλλίας. Παρόλο που η καριέρα του δεν διήρκεσε πολλά χρόνια, καθώς πέθανε απρόσμενα σε ηλικία μόλις 34 ετών, κατόρθωσε να αφήσει το στίγμα του στον χώρο της τέχνης.
Οι γονείς του ήταν και οι δύο ζωγράφοι οπότε από μικρή ηλικία είχε άμεση επαφή με τον χώρο. Ο ίδιος δεν είχε ποτέ εκπαιδευτεί επίσημα στην τέχνη αλλά είχε την ικανότητα από νωρίς να κατανοήσει τη δύναμη της φαντασίας μέσω της ιδέας, της φόρμας και ιδιαίτερα του χρώματος.
Έμεινε γνωστός για τις ιδιαίτερες και τολμηρές τεχνικές που έτεινε να χρησιμοποιεί, τα μονόχρωμα μπλέ έργα του και τις performances που έκανε με τα γυμνά μοντέλα.
Τα πρώτα χρόνια
Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε μοιρασμένα στη Νίκαια όπου γεννήθηκε και στο Παρίσι. Συνήθιζε να εργάζεται στο βιβλιοπωλείο μιας θείας του, όπου είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον καλλιτέχνη Arman καθώς και τον ποιητή Claude Pascal που θα επηρέαζαν την καλλιτεχνική του πορεία.
Τα ταξίδια του άρεσαν πολύ και από μικρός ονειρευόταν μια ζωή γεμάτη περιπέτειες και νέες εμπειρίες. Από το 1948 μέχρι και το 1953 επισκέφτηκε και έμεινε περιοδικά σε πολλά μέρη. Πρώτα επισκέφτηκε την Αγγλία και την Ιταλία, αργότερα την Ιρλανδία και την Ισπανία και τελικά κατέληξε στην Ιαπωνία. Εκεί αφιέρωσε πολύ από τον χρόνο του στην πολεμική τέχνη του Judo.
Φωτογραφία: © Harry Shunk and Janos Kender J.Paul Getty Trust. The Getty Research Institute, Los Angeles. (2014.R.20)
Σε ηλικία περίπου 18 ετών ο Yves Klein αφιερώθηκε πλήρως στην καριέρα του ως καλλιτέχνης. Από την αρχή κιόλας, ίσως εξαιτίας της πολύχρονης σχέσης του με τον χώρο λόγω των γονιών του, ακολουθούσε τον δικό του δρόμο. Το 1955 μετακόμισε μόνιμα πλέον στο Παρίσι, όπου φιλοτέχνησε τα περισσότερα έργα του.
Τα πρώτα χρόνια της καριέρας του, πέρα από το κυρίαρχο μπλε, του άρεσε να χρησιμοποιεί και άλλα χρώματα όπως το ροζ και το χρυσό, ενώ πειραματίστηκε και με την χρήση της φωτιάς. Του άρεσε να προκαλεί τα όρια τόσο του χρώματος όσο και των υλικών που επέλεγε.
Ο Yves Klein δημιουργεί το “Fire Painting (F 25)” (1961)
Ο Klein ήταν πεπεισμένος ότι οι καλλιτέχνες του μέλλοντος θα υιοθετούσαν τη μονοχρωματική κατεύθυνση που και ο ίδιος επέλεξε. Απέρριπτε τη γραμμική απόδοση και αφοσιώθηκε στη μονόχρωμη ζωγραφική που τελικά θα τον έκανε διάσημο. Ο ίδιος πίστευε ότι η πραγματική ουσία της τέχνης βρισκόταν στην αγνότητα των χρωμάτων που χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες. Με αυτό τον τρόπο ο θεατής εισέρχεται στο έργο, δεν το παρατηρεί απλώς.
Ο καλλιτέχνης επίσης συνήθιζε να χρησιμοποιεί τα σφουγγάρια με τα οποία φιλοτεχνούσε το έργο του ως κομμάτι του, αφήνοντας τα στην επιφάνεια του καμβά.
Yves Klein – “Relief Éponge bleu sans titre (RE 19)” (1958) Φωτογραφία: © Succession Yves Klein c/o ADAGP Paris
Οι απόψεις του αυτές τον οδήγησαν στην απόφαση να επικεντρωθεί στη χρήση ενός και μόνο χρώματος. Του μπλε. “Θα είναι το μπλε και τίποτα άλλο παρά το μπλε στο οποίο θα αφιερώσω τη ζωή μου!”
Για πολλούς μήνες, αυτή η βαθιά μπλέ χρωστική θα αποτελούσε τον πυρήνα της έρευνας και της δουλειάς του. Χάρη σε μια νέα συνθετική ρητίνη που εμφανίστηκε στο προσκήνιο, ο Klein είχε την ευκαιρία να δημιουργήσει το περίφημο International Klein Blue (IKB), το δικό του χρώμα. Η φόρμουλα που χρησιμοποίησε δεν έχει μαθευτεί ποτέ και παρά τις αμέτρητες προσπάθειες αντιγραφής του, μόνο ο Klein έχει χρησιμοποιήσει την συγκεκριμένη απόχρωση.
Yves Klein – “Blue Monochrome” (1961) Φωτογραφία: © 2021 Artists Rights Society (ARS), New York / ADAGP, Paris
Yves Klein – “People Begin to Fly (ANT 96)” (1961) Φωτογραφία: © The Menil Collection, Houston, United States
Μετά την “εφεύρεση” του ιδανικού του χρώματος, ο Yves Klein πειραματίστηκε σε μεγάλο βαθμό με την εφαρμογή του στα έργα του. Αφού ξεκίνησε καλύπτοντας τους καμβάδες αποκλειστικά με αυτό το χρώμα και στη συνέχεια προσέθεσε και τα σφουγγάρια στην επιφάνεια των έργων του, κατέληξε σε κάτι διαφορετικό.
Γυμνά γυναικεία μοντέλα βουτούσαν διαφορετικά μέρη του σώματος τους στο μπλε χρώμα και ύστερα έσερναν το κορμί τους ή το τοποθετούσαν απλά στον καμβά για να δημιουργηθούν τα έργα του. Με λίγα λόγια χρησιμοποιούσε τα μοντέλα του ως “ζωντανά πινέλα”. Αυτό το είδος έργων κατέληξε με την ονομασία “Anthropometry”. Πολύ συχνά μάλιστα η δημιουργία αυτού του είδους έργων μετατρεπόταν σε performance με live κοινό.
Yves Klein – “Anthropometry: Princess Helena” (1960) Φωτογραφία: © 2021 Artists Rights Society (ARS), New York / ADAGP, Paris
Yves Klein – “Anthropométrie de l’Époque Bleue (ANT 82)” (1960) Φωτογραφία: © The Estate of Yves Klein c/o ADAGP, Paris
Δεδομένου ότι ο καλλιτέχνης πέθανε σε ηλικία 34 ετών, καταλαβαίνουμε ότι η καριέρα του διήρκεσε μόλις 15 χρόνια περίπου. Παρόλο που οι τεχνικές του και οι απόψεις του πολλές φορές συναντούσαν έντονη κριτική, αυτό δεν τον εμπόδισε από το να στιγματίσει τον χώρο της τέχνης και να επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τα μετέπειτα καλλιτεχνικά κινήματα. Με τις τεχνικές του και τις καινοτομίες του συνέβαλε σε έναν διαφορετικό τρόπο θέασης της τέχνης και γι’αυτό η καλλιτεχνική κληρονομιά του ήταν τεράστια.
Ο Yves Klein και το ‘Blue Globe’ στο ατελιέ του (1961) Φωτογραφία: © Yves Klein Estate, ADAGP, Paris / DACS, London, 2018
Σαν άνθρωπος ήταν αρκετά περίπλοκος. Το ίδιος και ως καλλιτέχνης. Τα φιλοσοφικά του ενδιαφέροντα απουπώνονται πλήρως στο έργο του όπως και στον τρόπο που επέλεγε να ζει. Του άρεσε τα έργα του να είναι ζωντανά, να τα βλέπει το κοινό καθώς επιθυμούσε να απορροφηθούν πλήρως από την χρήση των χρωμάτων του. Αυτό που ήθελε να επικοινωνήσει περισσότερο στον κόσμο ήταν η δύναμη του χρώματος, το οποίο αντιμετώπιζε με το έργο του ως μια προσωπικότητα.
