Συν + Πλην: Ριχάρδος Β’ στο Θέατρο Ροές

Το έργο

Η παράσταση

Η παράσταση στο θέατρο «Ροές» αφήνει γεύσεις από φράσεις και εικόνες. Κυρίως εικόνες. Οπως εκείνη η εικόνα της εξορίας που οι υπήκοοι σέρνουν τα χαλιά μαζί τους, τη μνήμη της πατρίδας τους δηλαδή, τη μυρωδιά του χώματός της, και θύμιζε τόσο τους σημερινούς πρόσφυγες που σέρνουν τις βάρκες τους στη στεριά. Και είναι τότε που ακούγονται οι φράσεις «Γη μου, ελπίδα μου…» και «Ας γράψουμε τη θλίψη μας στο στήθος της γης»• όπως εκείνη που ο κάθε φορά αυλικός δένεται με σιδερένιο βραχιόλι από τη μέση του εκάστοτε δυνατού• όπως τη στιγμή που το σώμα του ηγέτη σέρνεται γυμνό, μια από τις πιο δυνατές σκηνές της παράστασης, χωρίς τα γνωρίσματα της κοσμικής εξουσίας, απογυμνωμένο, ηττημένο, μόνο• όπως εκείνη στο τέλος που ο μόνος πιστός ακόλουθος του Ριχάρδου Β, τον κρατά στην αγκαλιά του και είναι μια διαφορετική αποτύπωση της Πιετά. Και είναι η στιγμή που εκείνη η χώρα, που απεικονίζει το μεγαλεία της με τα παχιά χαλιά, απογυμνώνεται, γίνεται «έρημη χώρα». Κι είναι, τέλος, εκείνη η σκηνή της τελικής πτώσης του Ριχάρδου Β, όταν τον πατάει στο στήθος ο νέος ηγέτης, ο Ερρίκος, και καθώς ψυχορραγεί, το χέρι του κάνει την κίνηση της αλαζονικής ισχύος, που του έχει γίνει δεύτερη φύση, την ίδια στιγμή που την κάνει και ο νέος ηγέτης… Τα ίχνη της αρχοντιάς μέχρι το τέλος. Οπως και η αλαζονία των ηγετών.

Τα Συν (+)

• Σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνογραφία, κοστούμια. Ολα τα υπογράφει η Εφη Μπίρμπα, που έκανε, κι αυτή τη φορά κάτι διαφορετικό, πατώντας όμως στις σταθερές της, στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και στις αγάπες της. Ναι, στη σύλληψη, ναι στη σκηνοθεσία, ναι στη σκηνογραφία, ναι στα κοστούμια. Υπαινικτικά, σαφή, δηλωτικά. Ολα.

• Ο πρωταγωνιστής. Ασφαλώς η Εφη Μπίρμπα στήνει παραστάσεις πάνω στον Αρη Σερβετάλη. Που δουλεύει με κάθε κόκκαλο του κορμιού του, με κάθε μυ του σώματός του. Και μας χαρίζει όχι μόνο σωματικά, αλλά και ερμηνευτικά, κάθε φορά, ξεχωριστές στιγμές. Ο Ριχάρδος του είχε όλες τις διαδρομές ενός εγωπαθούς ατόμου, που δεν κατανοεί πολλά πράγματα από τις αποχρώσεις του ψυχισμού των άλλων, που έχει μάθει να κυριαρχεί, που δεν καταλαβαίνει -αλλά κάποια στιγμή καταλαβαίνει- γιατί χάνει την ισχύ του. Και τότε, πεσμένος κάτω, λέει εκείνη τη φράση: «Ναι, γιατί δεν έχω θέληση πια». Η απόλυτη ήττα ενός πρώην απόλυτου ηγεμόνα.

• Οι φωτισμοί. Ιδιαίτερη θέση και ιδιαίτερη βαρύτητα στις παραστάσεις της Εφης Μπίρμπα έχουν οι φωτισμοί. Γιατί χρειάζονται μελέτη οι φωτισμοί των εικαστικών έργων. Ο Θύμιος Μπακατάκης νομίζω ότι χειρίστηκε με αγάπη το φως. Ισως του ξέφυγε κάπως το σκοτάδι. Υπήρχαν περισσότερες σκοτεινές στιγμές, απ’ όσες χρειάζεται μια θεατρική παράσταση. Κυρίως στις αλλαγές των σκηνών.

Τα Πλην (-)

• Ο ήχος, ο λόγος. Για να πούμε την αλήθεια, βρεθήκαμε στην πρώτη πρώτη παράσταση. Και σ’ αυτές τις περιπτώσεις δικαιολογούνται τα μικρά τεχνικά λάθη, γίνονται κατανοητά προβλήματα που δεν έχουν στρώσει. Ομως, στην πρώτη παράσταση, υπήρχε μεγάλο πρόβλημα στο να ακουστεί ο λόγος μέχρι το τέλος της πλατείας. Είμαι σίγουρη ότι θα διορθωθεί. Πάντως, όσοι ήμασταν μπροστά και το ακούσαμε, απολαύσαμε και τον λόγο, κύριως μέσω της εκφοράς του από τον Αρη Σερβετάλη. Που απέδωσε θαυμάσια, και με τις φωνητικές του αποχρώσεις, τις ψυχικές μεταπτώσεις του Ριχάρδου Β.

• Οι ερμηνείες. Ακριβώς επειδή η Εφη Μπίρμπα στήνει παραστάσεις πάνω στον Αρη Σερβετάλη, κι ακριβώς επειδή χρειάζεται δίπλα του ανθρώπους που ξέρουν να χειρίζονται το σώμα τους, χάνει αρκετά από την υποκριτική ικανότητα του υπόλοιπου θιάσου. Που είναι άψογοι στην κίνηση, όλοι τους, αλλά έχουν, κάποιοι από αυτούς, μερικά προβλήματα στην υποκριτική. Από την άλλη, αν κάποιος αποδεχτεί τη συνθήκη με την οποία δουλεύει η Εφη Μπίρμπα, το προσπερνά.

Το άθροισμα (=)

• Οπωσδήποτε δεν ήταν μια κατεξοχήν θεατρική παράσταση, οπωσδήποτε είναι μια πρόταση πολύ διαφορετική. Ξεχωριστή. Ηταν μια παράσταση που συνδύαζε, όχι πάντα με ίσες δόσεις, το θέατρο, το χοροθέατρο, τα εικαστικά. Λιγότερη έμφαση δόθηκε στον λόγο, αλλά κάποιες φορές πράγματι δεν χρειαζόταν. Οι εικόνες ήταν, στιγμές στιγμές, χίλιες λέξεις. Οπωσδήποτε, όσοι επιλέγουν να παρακολουθήσουν τη δουλειά που γίνεται στο θέατρο «Ροές» τα τελευταία χρόνια, γνωρίζουν καλά ότι θα παρακολουθήσουν κάτι ιδιαίτερο, κάτι εξαιρετικά δουλεμένο, κάτι ξεχωριστό, γι’ αυτό καλοδεχούμενο.