ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
26
ΑΠΡΙΛΙΟΥ
Η συναυλία της Φαραντούρη σηματοδοτεί από μόνη της ένα καλλιτεχνικό γεγονός. Όταν δε – πλαισιώνεται από μουσικούς διεθνούς φήμης, τότε μιλάμε για παραστάσεις ορόσημο. Μια μυσταγωγική βραδιά με επιδραστικούς μουσικούς που στο σύνολό τους πρόσφεραν μια παράσταση η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί τον ορισμό του πολιτιστικού καλοκαιριού στη χώρα μας.
Ολόκληρη η παράσταση μια ωδή στη μουσική και την ποίηση. Στο πρώτο μέρος της υμνούσε το οικουμενικό έργο Canto General, αποδίδοντας για μια ακόμη φορά, φόρο τιμής στον παμμέγιστο Μίκη Θεοδωράκη. Το δεύτερο μέρος ήταν αφιερωμένο σε νεοέλληνες αλλά και ξένους ποιητές που μελοποίησε ο Μίκης.
@Thomas Daskalakis/NDP Photo Agency
Το μεγαλόπνοο και λυρικό Canto General, ένα έργο ανυπέρβλητης κοινωνικοπολιτικής και πνευματικής αξίας, το μεγαλύτερο ποίημα του Χιλιανού ποιητή Pablo Neruda, αποτελεί μια κραυγή ελευθερίας, μια τιτάνια προσπάθεια να ακουστεί μέσα από τους στίχους του, η φωνή των καταπιεσμένων, των αδικημένων και κατατρεγμένων οντοτήτων αυτού του κόσμου. Πέρασαν αρκετές δεκαετίες από τότε που η ποίηση του Pablo Neruda σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, έχοντας ως πρώτους ερμηνευτές της, τη Μαρία Φαραντούρη και τον Πέτρο Πανδή, έγινε γνώριμη και αγαπήθηκε στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου. Αποτελεί γενική αλήθεια ότι τα μεγάλα έργα είναι φορείς δυνατών συγκινήσεων γι’ αυτό και εξακολουθούν να μαγεύουν και να συγκινούν το κοινό.
Η Μαρία Φαραντούρη, ένας ογκόλιθος στο παγκόσμιο μουσικό στερέωμα, εμφανίζεται στη σκηνή του κατάμεστου ωδείου Ηρώδη του Αττικού και με περίσσιο ψυχικό απόθεμα και ακονισμένη την διάθεση ερμηνεύει πολυαγαπημένα της (μας) τραγούδια. Είναι ο θησαυρός της φωνής της που έχει τόσο μεγάλο βάρος, κάνοντας το κοινό άλλοτε να παρακολουθεί αποσβολωμένο και μαγεμένο την «ιέρεια» του Μίκη και άλλοτε να μη μπορεί να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό και τον θαυμασμό του στο πρόσωπο της μεγάλης καλλιτέχνιδας, ξεσπώντας σε παρατεταμένα χειροκροτήματα. Ο καθένας εκλαμβάνει και νιώθει διαφορετικά τη λύτρωση ή την έκσταση οπότε δεν αναφερόμαστε στον φορμαλισμό της τέχνης αλλά σε ό,τι σε κάνει να νιώθεις ως τα μύχια της ψυχής σου. Η Μαρία Φαραντούρη μετουσιώνεται η ίδια σε «τέχνη» και ακούγοντάς την να τραγουδάει, μοιάζει σαν να μην επαφίεται στην ευκολία αλλά να ζητά κρυμμένους άγραφους νόμους που διέπουν την μουσική. H καλλιτεχνικού και συναισθηματικού χαρακτήρα ζύμωση στο πρόσωπο και στην ύπαρξή της, αποκτά μια πολύπλευρη διάσταση, αφήνοντας έναν ξεκάθαρο και φωτεινό πυρήνα.
@Thomas Daskalakis/NDP Photo Agency
Το εναρκτήριο κομμάτι ήταν το Algunas Bestias που μάς έβαλε απ’ ευθείας στον γνώριμο κόσμο του Canto General. Απορείς πώς κάθε φορά που το ακούς καταφέρνει να σε συγκινεί και άλλη μια κλίμακα παραπάνω. Μια άρια που αναφέρεται στην ποικιλότροπη ζωή της Νότιας Αμερικής. Σειρά είχε το Voy a Vivir από τον Τάση Χριστογιανόπουλο που η μελωδία του αλλά και η επίσημη χορωδιακή συνοδεία το κάνει να μοιάζει περισσότερο με ύμνο. Στο σύνολό τους ακούσαμε επτά κομμάτια από το Canto General.
Η αυθεντική ενορχήστρωση του εμβληματικού έργου για 15μελες μουσικό σύνολο, λαμβάνει χώρα εκ νέου και την ανακαλύπτουμε, καθώς η παρουσία δύο χορωδιών δίνει ένα άρτιο και αριστουργηματικό αποτέλεσμα. Η χορωδία της ΕΡΤ και η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων, είναι εκείνες που συνδράμουν και όλοι μαζί αποτελούν ένα μουσικό μαγικό σύννεφο που πάλλεται πάνω στην σκηνή του Ηρωδείου με μια μοναδική και πρωτόγνωρη μουσική ευφυΐα και ωριμότητα. Δύο χορωδίες και μια εξαιρετική ορχήστρα υπό την μπαγκέτα του έμπειρου Μίλτου Λογιάδη, πλαισιώνουν τη Μαρία Φαραντούρη και τον Τάση Χριστογιαννόπουλο σε μια εικόνα που είναι σαν τους είχε κατακλύσει μια άγρια και δυνατή επιθυμία να φρεσκάρουν τα τραγούδια που έχουν τραγουδήσει μυριάδες φορές ως τα πέρατα του κόσμου. Είναι δυνατή και συνάμα τόσο τρυφερή αυτή η εικόνα των μεγάλων μουσικών που σου σε αφήνουν να συναισθάνεσαι τον λυγμό, τον βαθύ αναστεναγμό και την εσωτερική φόρτιση που αποπνέει η ερμηνεία τους.
Μαρία Φαραντούρη @Thomas Daskalakis/NDP Photo Agency
Το δεύτερο μέρος της παράστασης ήταν αφιερωμένο σε μεγάλους ποιητές. Σε ενορχηστρώσεις του Αχιλλέα Γουάστωρ και φυσικά υπό την μπαγκέτα του Μίλτου Λογιάδη, η Μαρία Φαραντούρη και ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος ερμήνευσαν τραγούδια που συνοδεύουν την ζωή μας πάνω από μισό αιώνα. Από τα «Επιφάνια» του Σεφέρη ακούσαμε το «Κράτησα τη ζωή μου» και από το ίδιο έργο επίσης το «Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές». Σε στίχους του αγαπημένου Federico Garcia Lorca η Μαρία Φαραντούρη ερμήνευσε δύο κομμάτια: την «Παντέρμη» και το «Antonio Torres Heredia». Λίγο πριν το τέλος της παράστασης ακούσαμε σε ένα ντουέτο το «Λίγο ακόμα», όπου η Μαρία Φαραντούρη μαζί με τον Τάση Χριστογιανόπουλο και τις χορωδίες έκαναν το κοινό του Ηρωδείου να «σηκωθεί λίγο ψηλότερα», νιώθοντας αυτή την ανάταση ψυχής που μόνο η τέχνη μπορεί να σου προφέρει και κάνοντάς το να συνεχίσει έπειτα να τραγουδά «Την Ρωμιοσύνη μην την κλαις».
Το Άσμα Ασμάτων, είναι από τα κομμάτια που θαρρείς ότι η Μαρία Φαραντούρη γεννήθηκε για να τα τραγουδά αποκλειστικά. Θα αποτελούσε πραγματικά ιεροσυλία να τεθεί μέτρο σύγκρισης με κάποια άλλη καλλιτέχνιδα. Όχι μόνο λόγω του ανυπέρβλητου μουσικού της ταλέντου αλλά περισσότερο για την αποτύπωση που σου αφήνει η ερμηνεία της σε μυαλό, ψυχή και…δέρμα. 4.000 και πλέον θεατές να ανατριχιάζουν σύγκορμοι σε αυτή την χαρακτηριστική ερμηνεία και ένα παρατεταμένο χειροκρότημα να αποτελεί ένα μικρό ευχαριστώ για όλα αυτά που σε κάνει να νιώθεις εκείνη την στιγμή. Αν μη τι άλλο, από τις πιο δυνατές και συγκινητικές στιγμές της όμορφης αυτής βραδιάς.
Δίχως ίχνος βερμπαλισμού και πομπώδους ύφους, η «Όμορφη πόλη», ερμηνευμένη από τον πολυβραβευμένο και έμπειρο βαρύτονο Τάση Χριστογιαννόπουλο αποτέλεσε μια ακόμη δυνατή στιγμή συγκίνησης και λυτρωτικής ευφορίας. Ο διεθνής βαρύτονος, είναι καλλιτέχνης επιφορτισμένος εκ του ρόλου του με την υψηλή αίσθηση της προσφοράς μοναδικών μουσικών εμπειριών η οποία χάρη στην χαρακτηριστική σαρδόνια αιχμή στη φωνή του, επιτυγχάνεται με ευκολία. Είναι περίεργη αυτή η αίσθηση που παίζει με τα παλλόμενα ηχητικά κύματα αρχής γενομένης από τα ακουστικά και περνώντας στα εγκεφαλικά, προκαλώντας δονήσεις συγκίνησης.
Μίλτος Λογιάδης @Thomas Daskalakis/NDP Photo Agency
Ο Μίλτος Λογιάδης αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση μαέστρου που παρότι ανήκει κατά κάποιον τρόπο στο Χατζιδακικό σύμπαν, κινείται με εξίσου μεγάλη άνεση και στο σύμπαν του Θεοδωράκη. Σε συγκινεί αυτός ο τρόπος, που συστηματικά και ακάματα, διευθύνει την ορχήστρα με μαεστρία ακόμη και στις πιο πολύπλοκες αρμονίες. Προσήλωση και ακατάβλητη ενεργητικότητά , ευρύτητα του πνεύματος και αυτή την «ανοιχτωσιά» που ανεμπόδιστα προσφέρει με πάθος στο μουσικόφιλο κοινό.
Δεν θα σταθώ όμως μόνο στις «μουσικές» δυνατές στιγμές αλλά και σε κάτι που μου προκάλεσε έντονα την αίσθηση ότι υπάρχει ελπίδα, αισιοδοξία και φως. Ακριβώς δίπλα μου καθόταν ένα παιδί ηλικίας 13-14 ετών. Αναρωτήθηκα σε αυτή την ηλικία τι μπορεί να γνωρίζει για το Canto General, μου έκανε φοβερή εντύπωση η προσήλωση και ο τρόπος με τον οποίο παρακολουθούσε. Δεν ανταλλάξαμε κουβέντα, απλά θα κουβαλάω την εικόνα αυτή και κάθε που θα την φέρνω στη θύμησή μου θα νιώθω περήφανη για αυτό που ονομάζουμε «νέα γενιά», σκεπτόμενη ότι κάτι αρχίζει να αλλάζει, κάτι όμορφο και ελπιδοφόρο ετοιμάζεται στον κόσμο μας γιατί προφανώς τέτοιου είδους εικόνες και κινήσεις, στοχάζονται και πραγματεύονται πέρα από τα μουσικά όρια, αγγίζοντας άνετα τα κοινωνικοπολιτικά. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 14χρονο παιδί που καθόταν δίπλα μου δεν αποτελούσε εξαίρεση. Μπορεί το target group που παρακολουθούσε την παράσταση να ήταν διαφορετικό αλλά προς τιμήν τους, ήταν αρκετά τα νέα παιδιά που βρέθηκαν εκείνο το βράδυ στο Ηρώδειο.
Τάσης Χριστογιαννόπουλος @Thomas Daskalakis/NDP Photo Agency
Ιδιαίτερη μνεία στην εξαίρετη ορχήστρα που συνόδευε τους καλλιτέχνες: ο Αχιλλέας Γουάστωρ δίνει το δικό του ρεσιτάλ στο πιάνο, μετατρέποντάς το σε ψυχοακουστική μηχανή, ο Ηρακλής Ζάκκας στο μπουζούκι, στις κιθάρες οι: Γιώργος Παπαδόπουλος, Δημήτρης Κουφογιώργος και ο Δημήτρης Παπαγγελίδης, ο Τεό Λαζάρου ηλεκτρικό μπάσο, κοντραμπάσο, David Lynch σαξόφωνο και ο Μιχάλης Πορφύρης βιολοντσέλο.
Για encore, μάς επιφύλαξαν – τι άλλο; – την «Άρνηση». Σύσσωμοι μουσικοί και χορωδοί πάνω στην σκηνή σε μια έντονη αλληλεπίδραση με το κοινό απολαμβάνουν την χαρά και την μοιράζονται μεταξύ τους. Χαρακτηριστική η κίνηση του συγκινημένου Μίλτου Λογιάδη που πλησιάζει στο πιάνο και παίρνει την θέση του Αχιλλέα Γουάστωρ, με τη Μαρία Φαραντούρη να του χαμογελά πλατιά. Αυτό που τραγουδήσαμε όλοι μαζί, βιώνοντας την λύτρωση σε ένα αρχέγονο συναισθηματικό επίπεδο: «…με τι φόβο και τι πάθος, πήραμε τη ζωή μας λάθος και αλλάξαμε ζωή»… Εμπειρία ομορφιάς και κατάνυξης. Όταν ο πολιτισμός, συναντά την συναισθηματική και καλλιτεχνική ωριμότητα, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να μη δικαιώσει και τις μεγαλύτερες προσδοκίες.
