Λεωνίδας Καβάκος: Τι απαντά για τις Ορχήστρες που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στη συναυλία

Πριν λίγες μέρες ο διεθνούς φήμης Έλληνας βιολονίστας, διευθυντής ορχήστρας και προσφάτως Ακαδημαϊκός Λεωνίδας Καβάκος γνωστοποίησε, με εμφανή ενόχληση, την αρνητική απάντηση που εισέπραξε από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ στην πρόταση που τούς έκανε να συμμετάσχουν σε μια συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής, με στόχο να συγκεντρωθούν χρήματα για την ανοικοδόμηση του κατεστραμμένου από τα πολεμικά πυρά μαιευτηρίου της Μαριούπολης.

Σύμφωνα με δημοσίευμα στο protothema.gr, ο Προέδρος του σωματείου των μουσικών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, ξεκαθαρίσε ότι η απόφαση των μουσικών να μη συμμετάσχουν στη συναυλία ελήφθη δημοκρατικά και ο λόγος ήταν ο τίτλος της συναυλίας «Αντιπολεμική συναυλία υπέρ της Ουκρανίας»: “Η πλειοψηφία θεώρησε ότι μέσα από αυτόν τον τίτλο η εκδήλωση αποκτά πολιτικό χαρακτήρα. Δεν είχαμε διαφωνία να δοθούν τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν για την ανοικοδόμηση του μαιευτηρίου της Μαριούπολης παρότι προτάθηκαν και κάποιες εναλλακτικές. Κάνουμε φιλανθρωπικές συναυλίες ως ορχήστρα πολλά χρόνια τώρα αλλά από τη στιγμή που πλέον πολιτικοποιούνται τα πάντα είναι λογικό να υπάρχουν αμφιβολίες και δεύτερες σκέψεις. Άλλωστε η ορχήστρα είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας».

[relart 1]

Με χθεσινή του ανάρτηση στη σελίδα του στο facebook ο Λεωνίδας Καβάκος τοποθετείται και πάλι πάνω σ΄αυτό το θέμα με το εξής κείμενο:

Αγαπητές φίλες, Αγαπητοί φίλοι,

Οι διαστάσεις που έχει πάρει το θέμα της άρνησης των δύο Ελληνικών ορχηστρών να συμμετάσχουν στη συναυλία ανθρωπιστικού χαρακτήρα που θα κάνω στο ΜΜΑ στις 14/4 καθώς και η δημόσια σημερινή απάντηση στον τύπου με αναγκάζουν να μοιραστώ κάποιες σκέψεις που ίσως ξεκαθαρίσουν κάπως τα πράγματα.

1) Λέγεται ότι συμπεριφερθηκα στις ορχήστρες ως τσιφλίκι μου και ότι δεν είχαν υποχρέωση να με ακολουθήσουν. Ποτέ δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Η πρόθεσή μου ήταν να συμμετάσχουν είτε η ΚΟΑ είτε η ορχήστρα της ΕΡΤ στη συναυλία ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΫΠΌΘΕΣΗ ότι θα μπορούσαν να εντάξουν τις 2 συν τη γενική πρόβες που ζήτησα συν τη συναυλία στο ήδη υπάρχον πρόγραμμά τους. Προσέγγισα αμφότερες με σεβασμό και ποτέ δεν έλαβα απάντηση ότι δεν μπορούσαν να εντάξουν τις δοκιμές που ζήτησα και τη συναυλία στο ήδη προκαθορισμένο πρόγραμμά τους. Όσο για το ότι δεν είχαν υποχρέωση να με ακολουθήσουν, είναι νομίζω αυτονόητο.

Όμως σήμερα γνωστοποιούν, μέσω του προέδρου του συλλόγου ότι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν επειδή κλήθηκαν να λάβουν μέρος σε μια αντιπολεμική συναυλία υπέρ της Ουκρανίας. Καλώ λοιπόν όποιον από τις ορχήστρες έχει κάποιο έγγραφο από πλευράς μου με τέτοια ορολογία να το δημοσιεύσει. Από πλευράς μου δε, επιφυλάσσομαι να δημοσιεύσω το μήνυμα που έστειλα στην ορχήστρα και από ότι ξέρω διαβάστηκε στη διάρκεια της συνέλευσης και επιμένω ότι για την αρνητική απόφαση ” μεγαλύτερη αγωνία της ορχήστρας ήταν η πιθανότητα κακής μιντιακής χρήσης της συμμετοχής της”.

2) Ακούγεται και γράφεται ότι δεν ήταν δυνατόν να ετοιμαστεί σωστά ένα τόσο δύσκολο έργο όπως η 4η συμφωνία του Μπραμς… Διαβεβαιώ τους πάντες ότι αυτό δεν ισχύει. Μόνο ερασιτεχνική ορχήστρα δεν μπορεί να καταφέρει κάτι τέτοιο. Ειμαι σίγουρος ότι και οι δύο ορχήστρες θα παρουσίαζαν ένα αξιόλογο αποτέλεσμα αντάξιο του σκοπού της συναυλίας. Άλλωστε, στα πλαίσια του project Μουσική προσφορά και προσφορά Μουσικής είχα παρουσιάσει τη συμφωνία αυτή με την ΚΟΑ στην Κομοτηνή πριν από 3 χρόνια περίπου.

3) Η απόφαση των ορχηστρών να μην λάβουν μέρος στη συναυλία ήταν, από όσο γνωρίζω, τουλάχιστον στην περίπτωση της ΚΟΑ μια απόφαση που ελήφθη κατόπιν ψηφοφορίας. Όπως προκύπτει από την σημερινή επίσημη απάντηση της ορχήστρας υπήρξαν και μουσικοί οι οποίοι ήθελαν να συμμετάσχουν. Η δημοκρατία λειτουργεί (ευτυχώς) μέσω της πλειοψηφίας ενω συγχρόνως, ο σεβασμός της μειοψηφίας είναι δομικό της στοιχείο. Γι αυτό με λυπεί ιδιαίτερα η “επίθεση” εναντίον όλων των μουσικών και των ορχηστρών που λαμβάνει χώρα. Οι ορχήστρες ειναι θεσμοί οι οποίοι υπάρχουν πριν και μετά από τον καθένα μας και τους οποίους έχει απόλυτη ανάγκη η Ελλάδα. Οι Ελληνικές ορχήστρες προσφέρουν στη μουσική ζωή της Ελλάδας παρόλο που οι συνθηκες δεν είναι οι αρμόζουσες. Οι πορείες τους, όπως και όλων μας, κρίνονται απο την ιστορία. Είναι ύψιστη ανάγκη ο εκατέρωθεν σεβασμός της διαφορετικής γνώμης.

Από πλευράς μου εξέφρασα ανοικτά και ειλικρινά την άποψή μου καθώς και τα συναισθήματα που μου δημιούργησε η απάντηση των ορχηστρών. Ξαναλέω ξεκάθαρα, θεωρώ απαράδεκτο το ότι, ενώ δεν μου αναφέρθηκε οποιοδήποτε λειτουργικό προβλημα (με τις δοκιμές, τον υπάρχοντα προγραμματισμό και τη συναυλία-σφήνα εννοώ), η απόφαση ήταν αρνητική.

Η συναυλία είναι ανθρωπιστικού χαρακτήρα όπως ακριβώς ήταν όλα αυτά τα χρόνια η ουσία της συνεργασίας μου με την ΚΟΑ το οποίο και τόνισα στην αλληλογραφία μου με την ορχήστρα. Αρνούμενοι να συμμετάσχουν οι μουσικοί ουσιαστικά ακύρωσαν την ουσία της συνεργασίας μας. Γι αυτό ακριβώς δήλωσα ότι δεν μπορώ να συνεργαστώ ξανά με την ορχήστρα εκτός εάν δηλώσει δημόσια ότι ήταν μια λανθασμένη απόφαση. Ούτε απειλές ούτε τίποτε από τις ανοησίες που κυκλοφορούν και εννοειται ότι ουτε ζήτησα ούτε ζητώ από κανέναν να παρέμβει σε δημοκρατικά ειλημμένη απόφαση. Απλά, όπως όταν με προσέγγισαν οι μουσικοί πριν από 7 χρόνια για να συνεργαστούμε έτσι και τώρα οι προϋποθέσεις συνεργασίας για μένα είναι πολύ συγκεκριμένες. Δεν υπάρχει ούτε οργή, ούτε οτιδήποτε άλλο αναφέρεται. Για όσους δεν γνωρίζουν, και στις δύο ορχήστρες έχω πολλούς φίλους, συμμαθητές αλλά και συναδέλφους που γνώριζαν τον πατέρα μου (μέλος και των 2 ορχηστρών) τους οποίους αγαπώ πολύ.
4) Λέγεται ότι με τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης του μαιευτηρίου της Μαριουπολης συντάσσομαι με την κυβέρνηση και αλλά τέτοια. Λοιπόν, ΟΥΔΕΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ(ΠΟΛΙΤΙΚΑΝΤΙΚΗ) ΧΡΟΙΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΕ ΟΛΑ ΑΥΤΑ! Δήλωσα και δηλώνω ξανά: Ο συμβολισμός του μαιευτηρίου σε εποχή πολέμου είναι για μένα συγκλονιστικός. Το ότι ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη επιθυμία της κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει την ανοικοδόμηση του μαιευτηρίου της Μαριούπολης θεωρείται μια προσωπική πρωτοβουλία; ή μία που αντιπροσωπεύει όλους μας ως έθνος με ανθρωπισμό, ευαισθησία κλπ; Αυτοί που προτρέχουν να με “εντάξουν” εδώ ή εκεί, επιδιώκουν να φύγουμε από την ανθρωπιστική φύση της ιδέας για συναυλία και να το κάνουμε πολιτικό ζήτημα. Τους βολεύει αλλά συγχρόνως τους εκθέτει. Ο ΠΜΣ δηλώνει οτι επιστρατεύτηκα από την κυβέρνηση για τη συναυλία… Πόση ανευθυνότητα μπορεί να υπαρχει για να πουν κάτι τέτοιο δημόσια; δεν σκέφτηκαν να με ρωτήσουν; αλλά βέβαια δεν βολεύει. Επίσης διαφορά έντυπα, προσπαθούν να δημιουργήσουν εντυπώσεις εναντίον μου με ψεύδη ή κομματικοποίηση. (Τελεσίγραφα στις ορχήστρες, ντρέπομαι για τη χωρα στην οποία εξελεγην τακτικο μέλος της Ακαδημίας, μεταξύ Ρώσων Μπραμς και…Σύριζα κλπ) Δεν θα τους ακολουθήσω γιατί λόγω της κομματικοποίησης των πάντων και με την ποδοσφαιρική λογική που χειριζόμαστε τα πολιτικά διεγειρονται μίση και διχόνοια, μια ασθένεια της οποίας τη θεραπεία δεν έχουμε ακόμη βρει στην Ελλάδα… Αντίθετα ερωτώ: Εχει σημασία η κομματικοποίηση όταν ανθρωποι μάχονται για τη ζωή τους, την οικογένειά τους, την πατρίδα τους κατόπιν ένοπλης εισβολής ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ ΤΟΥΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ;

5) Δήλωσα ότι ντρέπομαι για τη χώρα μου στο θέμα αυτό διότι δεν μπορώ να συλλάβω πώς είναι δυνατόν σε μία πρόταση για ένα τόσο ευαίσθητο και ανθρωπιστικό θέμα, να μην υπάρχει η ομόφωνη και ενθουσιώδης διάθεση συμμετοχής. Εξηγώ: στην περιοδεία μου στις ΗΠΑ τον Μάρτιο πριν από κάθε συναυλία μίλησα στο ακροατήριο τονίζοντας την αντιθεση της χαράς για τις γεμάτες κόσμο αίθουσες μετά από δύο χρόνια με το ότι η σκέψη μου και των συναδέλφων μου ήταν με τα θύματα του πολέμου. Στη Ζυρίχη έλαβα μέρος σε συναυλία της οποίας τα έσοδα και οι αμοιβές των συντελεστών θα διατεθούν για τη στήριξη των θυμάτων του πολέμου. Στο Μόναχο ΟΛΕΣ οι ορχήστρες ενώθηκαν σε μια συναυλία υπο τη διεύθυνση του Lahav Shani και με την Anne Sophie Mutter για να μαζέψουν χρήματα για τα θύματα του πολέμου. Διάφορες μεγάλες αίθουσες στη Γερμανία χρηματοδοτούν περιοδεία της φιλαρμονικής ορχήστρας του Κιέβου για να σώσουν την ορχήστρα. Το Κάρνεγκι της Νέας Υόρκης ετοιμάζει ανάλογη συναυλία το Μάιο. Και πολλές άλλες παρόμοιες συναυλίες ανά τον κόσμο. Σε απόλυτη αντίθεση, στην Ελλάδα, παρακολουθήσαμε τα ευτράπελα στο Νιάρχος, στη Δημοτική ορχήστρα, και τώρα έρχεται και η άρνηση των 2 σημαντικότερων ορχηστρών της Ελλάδας. Άποψή μου είναι ότι στη χώρα που γεννήθηκε η Δημοκρατία τέτοιες τοποθετήσεις αποτελούν τεράστια, ιστορική παραφωνία, για την οποία ντρέπομαι. Είναι μια προσωπική άποψη την οποία εξέφρασα δημόσια και απολύτως ανοιχτά.

Παρ’ όλη την απογοήτευση που μου προκάλεσε η απόφαση των ορχηστρών πρόθεσή μου ούτε ήταν, ούτε είναι να ξεσηκωθεί ο κόσμος εναντίον των και των μουσικών με αφορισμούς και ύβρεις. Το “επάγγελμα” του μουσικού σε μια ορχήστρα είναι πολύ δύσκολο. Η Ελλάδα είναι δυστυχώς πολύ πίσω σε ότι αφορά τη μουσική σε σχεση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης (και όχι μόνο) καθιστώντας το έργο των ωδείου και των ορχηστρών πολύ δύσκολο. Γι αυτό και οφείλουμε να το στηρίζουμε. Αυτό προσπάθησα να κάνω τα χρόνια της συνεργασίας μου με την ΚΟΑ προσφέροντας την αμοιβή μου για να καλύπτονται πάγιες ανάγκες της ορχήστρας που κανονικά θα επρεπε να καλύπτονται από τους κρατικούς προύπολογισμούς.

Η προσπάθεια αυτή θα συνεχιστεί από πλευράς μου(όχι με συναυλίες προφανώς), χωρίς να επηρεάζεται από την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Η άτυχη κατά τη γνώμη μου ιστορική συγκυρία για τις ορχήστρες δεν επιτρέπεται να είναι εμπόδιο για την εξέλιξη και πρόοδο της μουσικής ζωής και των θεσμών της στην Ελλάδα του σήμερα και του αύριο. Εύχομαι κάποια στιγμή, σε εύλογο πάντα χρονικό διάστημα, οι μουσικοί της ΚΟΑ να κατανοήσουν την ατυχή απόφασή τους. Όταν το πράξουν θα είμαι κοντά τους ξανά.

Για τώρα, ας συγκεντρωθούμε λοιπόν σε αυτά που μας ενώνουν όπως ο ανθρωπισμός και ο σεβασμός στη Δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τιμώντας τα θύματα του πολέμου με τη συναυλια στις 14 Απριλίου.
Σας ευχαριστώ!