“Ηγέτης” στο Badminton- Κοινότοπος πειραματισμός

Ως κοινωνία και ως άτομα, λόγω αναπαραστάσεων, αλλά και εκπαίδευσης, αναπτύσσουμε μια εικόνα για τα πράγματα και τον κόσμο που έχει στο επίκεντρο μεγάλους ηγέτες. Θεωρούμε ότι η εξέλιξη των πραγμάτων είναι αποτέλεσμα ιδιοφυών, καταστροφικών ή αδιάφορων αποφάσεων διαφόρων μοναδικών αρχηγών.

Η έννοια του ηγέτη αποτελεί κομβική σημασία στην πολιτική. Ακόμα και στις σημερινές, δημοκρατικές κοινωνίες, κάθε πολιτκή παράταξη θέλει τον “frontman” της, ποντάρωντας πολλά στο “χάρισμά” του. Επίσης, ο ηγέτης μια έννοια ρευστή, που σε κάθε εποχή παίρνει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Αλλιώς τον περιέγραφαν ο Freud και ο Max Weber, μαθημένοι σε πιο αυταρχικά καθεστώτα, και άλλα πιο σύγχρονοι θεωρητικοί, όπως ο Sennett, που αναλύουν τις μεταπολεμικές καπιταλιστικές δημοκρατίες της Δύσης.

Με το κομβικό αυτό θέμα, για την πολιτική, ασχολείται ο “Ηγέτης” η νέα δουλειά της θεατρικής ομάδας So7 που ανεβαίνει στο θέατρο Badminton. Η πειραματική αυτή παράσταση, μέσα από διάφορους αυτοσχεδιασμούς, τόσο συγγραφικούς (του Δημήτρη Κουρούμπαλη, που παίζει και στο έργο) , όσο και κινησιολογικούς, εξετάζει το θέμα του πολιτικού ηγέτη. Την σκηνοθεσία έχουν κάνει από κοινού η Φρόσω Κορρού κι ο Μάξιμος Μουμούρης.

Οι ηθοποιοί αναρωτιούνται, στην αρχή της παράστασης τι έργο να παίξουν. Και αποφασίζουν από κοινού να παίξουν τον “ηγέτη”. Η παράστασή τους θυμίζει σε πολλά παιδικό παιχνίδι. Και στήνει μια ιστορία με έναν “μεγάλο” ηγέτη σε ένα τοπίο λουσμένο στο φως, τον θόρυβο και την έλλειψη νερού- μία έρημο. Οι άνθρωποι του χώρου αυτού γίνονται μάρτυρες της γέννησης, της ωρίμασης και της ολοκληρωτικής επικράτησης στην εξουσία (δια της βίας) ενός πολιτικού ηγέτη.

Ο χαρισματικός κεντρικός χαρακτήρας του έργου, ο οποίος ερμηνεύεται από όλους τους ηθοποιούς της παράστασης, αποδεικνύει την ηγετική στόφα του με τη βία και το σεξ. Ο ηγέτης είναι νικητής των όπλων και μηχανή του σεξ. Κι επίσης, τοποθετείται στην εξωτική και κάπως “αρχαία” ή “μεσαιωνική” έρημο, σαν τον “Κεμάλ” του Νίκου Γκάτσου.

Το έργο είναι γεμάτο από παρωχημένες αναπαραστάσεις της πολιτικής εξουσίας, που δεν δείχνουν τίποτα από τη σύγχρονη ηγεσία, με τους κατασκευασμένους αρχηγούς, τη μιντιοκρατία, τις συμμαχίες με το Διάβολο, τα πισώπλατα μαχαιρώματα, τον flat κι ασαφή πολιτικό λόγο, τις επιθέσεις εναντίον απρόσωπων τρίτων κλπ.

Παράλληλα, χαρακτηρίζεται από χαλαρότατη δομή, ενώ το νήμα της αφήγησης χάνεται εύκολα. Το κείμενο, από λογοτεχνική άποψη, δεν έχει πολλά σημεία που να συναρπάζει. Παράλληλα, η σκηνοθεσία δεν με ενθουσίασε, αν και παρουσίαζε μια ενδιαφέρουσα κινησιολογία σε κάποια σημεία. Όμως, το κύριο θέμα, ο χαρισματικός ηγέτης και η έννοια του πολιτικού αναλύθηκε με ελλιπή και κοινότοπο τρόπο σε όλα τα επίπεδα της θεατρικής δημιουργίας. Γενικά, από αυτό το έργο λείπουν πολλά.

Πολλοί θεωρούν τον πειραματισμό αυτονόητο και αναπόσπαστο κομμάτι της δημιουργικής πράξης. Χωρίς το πείραμα, ο καλλιτέχνης δεν έχει νόημα να δημιουργεί, διότι απλώς αναπαράγει τα ίδια πράγματα. Βέβαια, το πείραμα εμπεριέχει και ρίσκο. Δοκιμάζοντας κάτι νέο, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος – είτε να αποδειχθεί ο νέος δρόμος αδιέξοδος, είτε να μην κατανοήσει το κοινό τη νέα γλώσσα. Αυτά είναι πάντα μέσα στο παιχνίδι της δημιουργίας.

Το χειρότερο, όμως, είναι να κάνεις πειραματισμό και να είσαι τελικά κοινότοπος- δηλαδή να παρουσιάζεις μια πειραματική φόρμα με ένα περιεχόμενο τελείως κλισέ. Αυτό θεωρώ ότι ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα στην παράσταση “Ηγέτης”.

Γιώργος Σμυρνής