MENU
Κερδίστε Προσκλήσεις
ΔΕΥΤΕΡΑ
14
ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΚΘΕΣΗΣ
ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΕΚΘΕΣΗ X
2nd Nature: Έκθεση των Pieris.Architects στο Ωδείο Αθηνών
Από 08/11/2024 έως 16/11/2024
Cindy Sherman at Cycladic: Πρώιμα έργα - ορόσημα της Αμερικανίδας φωτογράφου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Από 30/05/2024 έως 04/11/2024
Dali Cybernetics: Μία εμπειρία εμβύθισης στο σύμπαν του σπουδαίου ζωγράφου στον «Ελληνικό Κόσμο»
Από 18/10/2024 έως 30/11/2024
Distance Matter (ή Mater): Η πρώτη ατομική έκθεση του Παύλου Καραμαρούδη στην αίθουσα τέχνης έκφραση – γιάννα γραμματοπούλου
Από 03/10/2024 έως 26/10/2024
Grand Tour: 17 έργα φιλελλήνων από την Κυβερνητική Συλλογή Τέχνης του Ηνωμένου Βασιλείου σε μια έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη
Από 05/07/2023 έως 01/06/2025
Primary Tide: Έκθεση της βραβευμένης από την Art Athina εικαστικού Στεφανίας Στρούζα στο MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά
Από 12/09/2024 έως 03/11/2024
The First Harvest: Έκθεση του Λιβανέζου ζωγράφου Gilbert Halaby στο Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ύδρας
Από 05/10/2024 έως 15/11/2024
space of togetherness: Μια έκθεση για τη συνύπαρξη και την πολυπολιτισμικότητα στο Σχολείον Ειρήνης Παπά
Από 09/09/2024 έως 20/10/2024
«Wanderlust/All Passports»: Μια ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης καταλαμβάνει τους χώρους του Μεγάρου Σλήμαν
Από 17/10/2024 έως 17/11/2024
«Αποκατάσταση της αισιοδοξίας» στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων
Από 26/09/2024 έως 03/11/2024
Έκθεση στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου: 1944 & 1974 - Η Αθήνα γιορτάζει
Από 23/07/2024 έως 28/10/2024
Ίδρυμα Γουλανδρή: Διπλό αφιέρωμα στο εμβληματικό ζευγάρι φωτογράφων Henri Cartier-Bresson και Martine Franck σε Άνδρο και Αθήνα
Από 03/07/2024 έως 27/10/2024
Ανδρέας Βουρλούμης - Γιάννης Παππάς 70 χρόνια Σχέσης: Αναδρομική έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη Αίγινας
Από 31/08/2024 έως 31/10/2024
Ανθρωπόμορφες Ρωγμές: Ομαδική έκθεση στην Chili Art Gallery
Από 04/10/2024 έως 23/10/2024
Αρχαία Ελλάδα: Ένα εντυπωσιακό θεματικό πάρκο έρχεται στο Ολυμπιακό Κέντρο Γουδί
Από 05/10/2024 έως 15/12/2024
Γιάννης Παππάς στο «Φουγάρο»: Οι περιπέτειες ενός αγάλματος
Από 30/06/2024 έως 31/10/2024
Δημοκρατία: Η τέχνη συνομιλεί με την πολιτική ιστορία της Νότιας Ευρώπης σε μια έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη
Από 11/07/2024 έως 02/02/2025
Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων: Η Nelly’s μέσα από τη ματιά του συλλέκτη
Από 13/07/2024 έως 10/11/2024
Διαιρεμένες Μνήμες 1940-1950: Το αποτύπωμα μιας ταραγμένης δεκαετίας μέσα από μια ψηφιακή έκθεση
Από 15/11/2021 έως 31/12/2026
Δύο αφετηρίες. Παράλληλες διαδρομές: Έκθεση της Μαρίας Γρηγορίου και του Γιάννη Παπαδόπουλου στην γκαλερί Bernier/Eliades
Από 03/10/2024 έως 07/11/2024
ΕΜΣΤ: Ένα μουσείο «κατειλημμένο» από γυναίκες εικαστικούς
Από 13/06/2024 έως 10/11/2024
ΕΜΣΤ: Μεγάλη αναδρομική έκθεση της φεμινίστριας εικαστικού Penny Siopis
Από 17/05/2024 έως 10/11/2024
Η Ελλάδα της Nelly’s στα Χανιά
Από 13/07/2024 έως 10/11/2024
Κυκλαδίτισσες - Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων: Μοναδικά έργα "ταξιδεύουν" στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Από 12/12/2024 έως 04/05/2025
Μήτε Γέννηση, Μήτε Θάνατος - Προσωπικές Ανασκαφές: Έκθεση κεραμικής από τη Θεοδώρα Χωραφά στη Σαντορίνη
Από 28/09/2024 έως 26/10/2024
Μαθαίνοντας από τον Ρόθκο στο Λόφος Art Project
Από 25/09/2024 έως 27/10/2024
Ο αισθησιακός μυστικισμός της γλυπτικής: Αναδρομική έκθεση του κορυφαίου Ιταλού γλύπτη Novello Finotti στο Ίδρυμα Θεοχαράκη
Από 04/06/2024 έως 11/11/2024
Υλικότητες και βλέμματα: Έκθεση των Πανδώρα Μουρίκη, Ελευθερία Προφητηλιώτη και Γιώργου Τσεριώνη στο Potential Project
Από 03/10/2024 έως 25/10/2024
εΣερευνητές: Η ατομική έκθεση του Πάνου Καμπύλη στο Κέντρο Τεχνών Μετς
Από 26/09/2024 έως 19/10/2024
ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΚΑΛΕΡΙ
ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΧΩΡΟ X Bernier/Eliades Chili Art Gallery Fougaro Art Center Online Potential Project Sealed Earth Gallery @ Santorini Arts Factory Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας «Δ. Νομικός» Έκφραση - Γιάννα Γραμματοπούλου Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β.& Μ.Θεοχαράκη Δημοτική Πινακοθήκη Αίγινας Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ύδρας Κέντρο Πολιτισμού Ελληνικός Κόσμος Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων Κέντρο Τεχνών ΜΕΤΣ Λόφος art project Μέγαρο Σλήμαν-Μελά Μουσείο Άλεξ Μυλωνά - Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης - Κεντρικό Κτίριο Μουσείο Μπενάκη - Κτίριο Πινακοθήκης Χατζηκυριάκου - Γκίκα Μουσείο Μπενάκη - Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Άνδρου Ολυμπιακό Κέντρο Γουδή Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων Σχολείον της Αθήνας - Ειρήνη Παπά Ωδείον Αθηνών

Ρένα Παπασπύρου: «Επιφάνειες» ενός Ενδιάμεσου Χώρου στην Εθνική Πινακοθήκη

Παρουσιάζοντας το έργο μιας εμβληματικής μορφής των εικαστικών της γενιάς του ’70, στην έκθεση με τίτλο «Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης*», η Εθνική Πινακοθήκη εγκαινιάζει την Τρίτη 12 Δεκεμβρίου τον «Ενδιάμεσο Χώρο», ένα νέο πρόγραμμα εκθεσιακών, επιτελεστικών κ.ά. δράσεων.

author-image Σπύρος Κακουριώτης

Με μια εμβληματική μορφή των εικαστικών της γενιάς του ’70, τη Ρένα Παπασπύρου και την έκθεση έργων της «Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης*», η Εθνική Πινακοθήκη εγκαινιάζει την Τρίτη 12 Δεκεμβρίου ένα νέο, ευέλικτο πρόγραμμα δράσεων, εκθεσιακών και άλλων, με τίτλο «Ενδιάμεσος Χώρος».

Αυτόν τον χώρο καταλαμβάνει η Ρένα Παπασπύρου, μια καλλιτέχνις που «ορίζει την εννοιολογική στροφή στην εξέλιξη του αστικού βιώματος τη δεκαετία του ’70», όπως επισήμανε η διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ Συραγώ Τσιάρα, παρουσιάζοντάς την μπροστά από το μνημειακό έργο της «Balbeeks», το οποίο ανήκει στη Συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης.

Στον χώρο αποτοίχισης του σπιτιού από το οποίο πρόερχεται το έργο Baalbeks. Μελίσσια Αττικής, Ιούλιος 1986.
Φωτογραφίες: Κατερίνα Βαρδάκα. Αρχείο Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου.

Ένας καμένος τοίχος γίνεται ελληνιστικός ναός

Τοποθετημένο στην είσοδο, το «Balbeeks» υποδέχεται τους θεατές της έκθεσης της Ρένας Παπασπύρου –η είσοδος στην οποία είναι ελεύθερη– αποτελώντας, τρόπον τινά, μια εισαγωγή στο έργο και στην τεχνική της. Πρόκειται για μια μεγάλου μεγέθους αποτοίχιση από ένα καμένο σπίτι στα Μελίσσια, που πραγματοποιήθηκε το 1986, που χάρη στην επεξεργασία της εικαστικού παίρνει τη μορφή κυματίου, θυμίζοντας κάποιον ελληνιστικό ή υστερορωμαϊκό ναό.

Ρένα Παπασπύρου, Baalbeks Ι (Εικόνες στην ύλη), 1986-1988. Αποτοιχισμένη επιφάνεια, προσθήκη με φριγκοπόρ, πανί, χρώμα 250 χ 228 εκ., 239 χ 236 εκ. Συλλογή Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου.

Παρεμβαίνοντας δίπλα στο υλικό, η Παπασπύρου προσθέτει υφάσματα, καθώς και μια γυναικεία μορφή που αναδύεται στον χώρο μέσα από αυτά. «Στα έργα μου αφήνω να λειτουργήσει το υλικό. Όταν θελήσω να κάνω μια έντονη προσθήκη, θα προσθέσω ένα κομμάτι πανί, δεν θα επέμβω απευθείας στο υλικό – αν μου δημιουργεί μια εικόνα, θα την προσθέσω», λέει.

Για την επιμελήτρια της έκθεσης Σοφία Ελίζα Μπουράτση, η γυναικεία αυτή μορφή που αναδύεται στον χώρο «είναι η καλύτερη προσωποποίηση του Ενδιάμεσου Χώρου που ανοίγει για μια πιο σύγχρονη ανάγνωση της συλλογής».

Σχέδια έρευνας για το έργο Baalbeks, 1986-1988. Συλλογή Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου

Έργα από το 1976 μέχρι σήμερα

Προχωρώντας στον κυρίως χώρο της έκθεσης, η οποία έχει τοποθετηθεί στο ημιυπόγειο πάνω από τον χώρο των περιοδικών εκθέσεων, εκεί όπου προβλέπεται η λειτουργία εκπαιδευτικών εργαστηρίων, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει μια σειρά έργα της Ρένας Παπασπύρου, τα παλαιότερα των οποίων ανάγονται στα 1976, ενώ δύο έργα δημιουργήθηκαν ειδικά για την έκθεση αυτή.

Αποτοιχισμένες επιφάνειες, ξύλα, λαμαρίνες, μωσαϊκά πλακάκια, πλαστικοποιημένο αυτοκόλλητο, χαρτί, είναι τα υλικά πάνω στα οποία ο θεατής καλείται να «διαβάσει» τις δικές του εικόνες. Η ίδια η εικαστικός επέλεξε τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση – ο επισκέπτης αναγνωρίζει πάνω σε κάποια από τα έργα πρόσωπα σχηματισμένα με μαύρο μαρκαδόρο, μηχανικά επαναλαμβανόμενα. «Οι εικόνες που έκανα πάνω στις υλικές επιφάνειες είναι μια συνειρμική διαδικασία την οποία κάνουμε όλοι: αναγνωρίζουμε σε έναν τοίχο ή σε ένα πάτωμα κάποιο σχήμα που μοιάζει με κάτι που έχουμε στο νου μας», επισημαίνει η Ρένα Παπασπύρου, τονίζοντας: «Οι επιφάνειες έχουν τη δυνατότητα να παράγουν εικόνες: είναι η εικονοποιητική δυνατότητα της ύλης».

Ρένα Παπασπύρου, Εικόνες στην ύλη (λεπτομέρεια), ανοδιωμένο αλουμίνιο, επέμβαση με μολύβι, 1980 , 115 χ 100 εκ. Συλλογή της καλλιτέχνιδας.

Οδηγίες χρήσεως

Με τον τρόπο αυτό, η δουλειά της ενισχύει τη χειραφέτηση του βλέμματος του θεατή, καθώς, όπως λέει η ίδια, «γενικό αίτημα μιας μερίδας καλλιτεχνών της Γενιάς του ’70 ήταν να ανανεωθεί το εικαστικό λεξιλόγιο με καινούργια μέσα και να επιδέχεται και να επιζητεί τη συμμετοχή του θεατή».

Ένας αστερίσκος στον τίτλο της έκθεσης, που παραπέμπει στο μυθιστόρημα του Ζωρζ Περέκ «Ζωή, οδηγίες χρήσεως», αποτελεί ένα από τα κλειδιά προκειμένου ο θεατής να διαβάσει το έργο της Παπασπύρου. Μια «στιγμιαία κάτοψη», χαρακτηρίζει το έργο του Περέκ ο μεταφραστής του, Αχιλλέας Κυριακίδης (εκδόσεις ύψιλον/βιβλία, 1991), που «δεν αρκείται σε ό,τι του αποκαλύπτουν οι δύο διαστάσεις της φωτογραφίας, αλλά προχωράει και σε μια τρίτη διάσταση, το βάθος, που δεν είναι παρά ο χρόνος». Αντίστοιχα, στο έργο της η Παπασπύρου αφαιρεί τη διάσταση του βάθους στις επιφάνειες που χρησιμοποιεί, προσθέτοντας, αντ’ αυτού, τη διάσταση του χρόνου, που εδώ, όπως και στο μυθιστόρημα του Περέκ, δεν είναι άλλη από τη μνήμη. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Κυριακίδης στο επίμετρό του και ισχύει εξίσου και για τα έργα της Παπασπύρου, «είναι όπως όταν κοιτάζουμε παλιές φωτογραφίες από εκδρομές, κι αρχίζει να δουλεύει η μνήμη, οι συνειρμοί…»

Ρένα Παπασπύρου, Εικόνες στην ύλη, πλασικοποιημένο αυτοκόλλητο, σχέδια με μαρκαδόρο, 2023, 60 χ 180 εκ. Συλλογή της καλλιτέχνιδας.

«Ενδιάμεσος Χώρος»

Με την έκθεση της Ρένας Παπασπύρου «Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης*» εγκαινιάζεται ένα νέο πρόγραμμα της Εθνικής Πινακοθήκης, με τίτλο «Ενδιάμεσος Χώρος», μέσω του οποίου επιδιώκεται να ενεργοποιηθούν νέοι χώροι, σε αθέατες περιοχές του κτιρίου, τόσο στον εσωτερικό όσο και στον περιβάλλοντα χώρο, δημιουργώντας «διασυνδέσεις ανάμεσα στο μέσα και στο έξω: ανάμεσα στο παρελθόν και την ιστορία της συλλογής και στο τι συμβαίνει στη σύγχρονη τέχνη και στην κοινωνία», τόνισε η διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ Συραγώ Τσιάρα. Στόχος, «να γίνει η Πινακοθήκη πιο ανοιχτή και να απορροφά τους κραδασμούς της σύγχρονης πραγματικότητας», κατέληξε.
Στο νέο αυτό ευέλικτο πρόγραμμα θα εναλλάσσονται ατομικές ή ομαδικές εκθέσεις, εργαστήρια, επιτελεστικές δράσεις, θεματικά αφιερώματα, παρουσιάσεις κ.ά., με στόχο να τροφοδοτήσει με σύγχρονες επιμελητικές και θεωρητικές προσεγγίσεις την ανάγνωση της μόνιμης συλλογής.

Ρένα Παπασπύρου, Εικόνες στην ύλη (λεπτομέρεια), πλασικοποιημένο αυτοκόλλητο, σχέδια με μαρκαδόρο, 2023, 60 χ 180 εκ. Συλλογή της καλλιτέχνιδας.

Ρένα Παπασπύρου

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1938. Σπούδασε ζωγραφική και ψηφιδωτό στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1956-1963) και ψηφιδωτό στην École Nationale Supérieure des Beaux-Arts στο Παρίσι (1964-1966). Εκπρόσωπος της εννοιολογικής ζωγραφικής, η Παπασπύρου έχει διερευνήσει εξαντλητικά τις δυνατότητες της ύλης και του σχεδίου. Χρησιμοποιεί ευρεθέντα και readymade υλικά, προερχόμενα αποκλειστικά από τον αστικό χώρο, καθώς και την τεχνική της αποτοίχισης, για να επισημάνει τα διάφορα «επεισόδια» που φέρει πάνω της μια επιφάνεια, αλλά και τις συνειρμικές εικόνες που γεννιούνται κατά τη θέασή τους. Από το 1978 δίδαξε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Διετέλεσε διευθύντρια του Γ’ Εργαστηρίου Ζωγραφικής (1993-2005) και έγινε η πρώτη γυναίκα που διηύθυνε Εργαστήριο. Από το 2006 είναι ομότιμη καθηγήτρια της ΑΣΚΤ. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Η Ρένα Παπασπύρου στα εργαστήρια συντήρησης της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλέξανδρου Σούτσου συντηρεί με την ομάδα του μουσείου το έργο της Baalbeks που ανήκει στη συλλογή της ΕΠΜΑΣ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Καλλιτέχνης: Ρένα Παπασπύρου
Χώρος: Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου
Διάρκεια Έκθεσης: 12 Δεκεμβρίου 2023 - 16 Ιουνίου 2024 Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη - Δευτέρα, 10.00-18.00, Τετάρτη, 10.00-20.00
Είσοδος: Είσοδος ελεύθερη
Πληροφορίες Χώρου: Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου
Περισσότερα από Art & Culture