Christian Zervos & Cahiers d’Art. H αρχαϊκή στροφή: Έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη
Το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, έκθεση αφιερωμένη στον κριτικό τέχνης & ιδρυτή του πρωτοποριακού περιοδικού «Cahiers d’art», Christian Zervos, με τίτλο «Christian Zervos & Cahiers d’Art. H αρχαϊκή στροφή», από τις 12 Δεκεμβρίου 2019, στο κτήριο της οδού Πειραιώς 138.
Η έκθεση, «Christian Zervos & Cahiers d’Art. H αρχαϊκή στροφή», η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), από τις 12 Δεκεμβρίου 2019 έως τις 1 Μαρτίου 2020, είναι αφιερωμένη στον εκδότη και κριτικό τέχνης, Christian Zervos και εκκινεί από τη διαπίστωση ότι ο Zervos αποτελεί έναν από τους μεγάλους «αγνοημένους» της ιστορίας της τέχνης και φιλοδοξεί να καλύψει αυτό το κενό, εισάγοντας παράλληλα το ευρύ κοινό στο πολύπλευρο και βαρυσήμαντο έργο του κριτικού.
PICASSO Pablo – Composition MZ 197 Pablo Picasso, Σύνθεση, 1933, πένα και ακουαρέλα σε χαρτί, 40.1×50.6 εκ., Musée Zervos, Vézelay. © Succesion Picasso 2019.
Στην έκθεση, «Christian Zervos & Cahiers d’Art. H αρχαϊκή στροφή», θα παρουσιαστούν 60 περίπου σπάνια και μοναδικά έργα μοντέρνας τέχνης των Matisse, Miró, Picasso, Laurens, Calder, Lam, Kandinsky, Γκίκα, Σκλάβου, Giacometti, Brancusi, κ.ά. από την προσωπική συλλογή του Zervos, τα οποία θα ταξιδέψουν για πρώτη φορά εκτός του Vézelay.
Παράλληλα, τεκμήρια από το Μουσείο Zervos και από αρχεία και βιβλιοθήκες της Ελλάδας και του Παρισιού θα αποκαλύψουν τη σημασία των εκδόσεων «Cahiers d’art» για την εξέλιξη της μοντέρνας τέχνης στο Παρίσι. Στην έκθεση, επίσης, θα δοθεί έμφαση στο ευρύτερο πλαίσιο επινόησης και πρόσληψης του «μεσογειακού πριμιτιβισμού» από τους θιασώτες της μοντέρνας τέχνης. Τέλος, η δραστηριότητα του Christian Zervos θα συσχετισθεί με τη νεώτερη ελληνική πνευματική ζωή, ορίζοντας τα θεμέλια της μεθοδολογίας του σε σχέση με την ελληνική του καταγωγή και αναδεικνύοντας τη σημασία του για την πρόσληψη του μοντερνισμού στην Ελλάδα.
MIRO – Aidez l’EspagneMZ 178, Joan Miró, Βοηθήστε την Ισπανία, 1937, προσχέδιο για pochoir, γκουάς σε χαρτί, 57×43.2 εκ., Musée Zervos, Vézelay. Juan Miró © Adagp, Paris/ OΣΔΕΕΤΕ 2019.
Η έκθεση βασίζεται στα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών με τίτλο «Christian Zervos au miroir de la Grèce», το οποίο διεξάγεται από το 2017 με τη συνεργασία ομάδας ερευνητών που δραστηριοποιούνται στη Γαλλία και στην Ελλάδα.
Ξεναγήσεις
Στο πλαίσιο της έκθεσης «Christian Zervos & Cahiers d’Art. H αρχαϊκή στροφή» θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις, με έναν ξεχωριστό καλεσμένο κάθε φορά.
Πρόγραμμα των ξεναγήσεωνΚυριακή 22/12/2019 στις 11:00, από την επιμελήτρια της έκθεσης Πολύνα Κοσμαδάκη, επιμελήτρια Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης και υπεύθυνη Συλλογής Ζωγραφικής, Χαρακτικών και Σχεδίων του Μουσείου Μπενάκη.
Κυριακή 05/01/2020 στις 11:00, από την ιστορικό τέχνης Βασιλική Δανιήλ
Σάββατο 11/01/2020 στις 11:00, από τον επιμελητή της έκθεσης, καθηγητή Αρχαιολογίας &Ελληνικής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και τέως Διευθυντή της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, Alexandre Farnoux
Κυριακή 19/01/2020 στις 11:00, από την επιμελήτρια της έκθεσης Πολύνα Κοσμαδάκη
Σάββατο 25/01/2020 στις 11:00, από τον καθηγητή της Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Παναγιώτη Τουρνικιώτη
Σάββατο 01/02/2020 στις 11:00, από την ιστορικό τέχνης Βασιλική Δανιήλ
Σάββατο 22/02.2020 στις 11:00, από την επιμελήτρια της έκθεσης Πολύνα Κοσμαδάκη, επιμελήτρια Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης και υπεύθυνη Συλλογής Ζωγραφικής, Χαρακτικών και Σχεδίων του Μουσείου Μπενάκη
*Απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή είναι η κράτηση θέσης στο τηλέφωνο 2103671015, Δευτέρα – Πέμπτη, 10:00 – 15:00.
PICASSO Pablo – Mousquetaire à l’épée – 1969 MZ 224, Pablo Picasso, Κεφαλή βασιλιά ή Τυφεκιοφόρος με σπαθί, 1969, λάδι σε χαρτόνι, 98×65.5 εκ., Musée Zervos, Vézelay. © Succesion Picasso 2019.
Στις 5 Αυγούστου 1933 μια παρέα φίλων, μεταξύ των οποίων οι Le Corbusier, Fernand Léger, László Moholy-Nagy, Siegfried Giedion, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας κ.ά., επιβιβάζονται στο πλοιάριο «Αφρός» για έναν πενθήμερο περίπλου του Αιγαίου με στάσεις στην Αίγινα, τον Πόρο, τη Σέριφο, την Ίο, τη Σαντορίνη, το Σούνιο. Εκεί, όπως γράφει ο Giedion, αναγνωρίζουν ότι «η ελληνική μορφή γεννήθηκε από ετούτο το φως και ετούτη τη γη». Η κρουαζιέρα λαμβάνει χώρα στο περιθώριο του CIAM 4 (Διεθνές Συνέδριο Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής) και σηματοδοτεί την ανάδειξη της Ελλάδας ως κατεξοχήν τόπου όπου παρελθόν και παρόν συνθέτουν τη μοντέρνα συνθήκη.
Ποιος όμως ευθύνεται για αυτή τη σύνδεση της Ελλάδας με την αφρόκρεμα του μοντερνισμού;
Φωτογραφία αγνώστου. Ο Christian Zervos το 1933. Ευγενική παραχώρηση Christian Derouet, Musée Zervos, Vézelay.
Πρόκειται για τον ελληνικής καταγωγής εκδότη και κριτικό Christian Zervos (Αργοστόλι 1889–Παρίσι 1970), ιδρυτή του πρωτοποριακού περιοδικού (1926–1960), «Cahiers d’art» και της ομώνυμης γκαλερί και εκδοτικού οίκου, που μεταξύ άλλων είχε και την αποκλειστικότητα έκδοσης και προβολής των ζωγραφικών έργων του Pablo Picasso σε ένα μνημειακό έργο που αριθμεί 33 τόμους.
Ο Zervos συνέβαλε στη διαμόρφωση της μοντέρνας τέχνης, στην πρόσληψη του κυβισμού και του έργου του Picasso, στην καθιέρωση ρηξικέλευθων εκδοτικών πρακτικών, στην ανάδειξη της προκλασικής αρχαιολογίας αλλά και στο εγχώριο ρεύμα της ελληνικότητας;
Η αρχαϊκή στροφή των Cahiers d’art οργανώθηκε γύρω από αυτό το (πρώτο) πολυπόθητο ταξίδι επιστροφής του Zervos στην Ελλάδα αλλά και γύρω από την έκδοση του πρώτου αρχαιολογικού εγχειρήματος του εκδοτικού οίκου που παρουσιάζει μια επισκόπηση της ελληνικής τέχνης.
Η πρόσοψη της γκαλερί Cahiers d’Art, στον αριθμό 14 της rue du Dragon όπως είναι σήμερα. Eυγενική παραχώρηση των εκδόσεων Cahiers d’Art.
Το βιβλίο είχε τίτλο «L’art en Grèce, des temps préhistoriques au début du XVIIIe siècle» και παρουσιάστηκε τότε ως «Ένα απαραίτητο εγχειρίδιο για την κατανόηση της σύγχρονης τέχνης» που προοριζόταν «για τους καλλιτέχνες και τους ποιητές». O Zervos πρότεινε, τόσο στα αρχαιολογικά βιβλία όσο και στο περιοδικό, μία νέα οπτική πάνω στα αρχαιολογικά ευρήματα, η οποία τα ενεργοποιούσε στο παρόν, εγγράφοντας τη μοντέρνα τέχνη μέσα σε μια ιστορική προοπτική, μέσω κυρίως της φωτογραφικής αντιπαράθεσης και της δημιουργίας εκλεκτικών συμπαθειών.
*Επιμελητές: Christian Derouet, Conservateur général honoraire du patrimoine, Ιδρυτικός διευθυντής του Μουσείου Zervos, Vézelay. Alexandre Farnoux, Διευθυντής της Γαλλικής Σχολής Αθηνών. Πολύνα Κοσμαδάκη, Επιμελήτρια Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Μπενάκη.
