Σαν σήμερα, 13 Δεκεμβρίου 1466, πεθαίνει ο Ντονατέλο

Γεννήθηκε στη Φλωρεντία το 1386 και ήταν γιός του Νικολό ντι Μπέττο Μπάρντι, μέλος του Φλωρεντινού Σωματείου Επεξεργασίας Μαλλιού. Η βασική του εκπαίδευση έλαβε χώρα στην Οικία Μαρτέλλι ενώ αργότερα μαθήτευσε σε εργαστήριο αργυροχρυσοχοΐας, πριν γίνει βοηθός του Λορέντσο Γκιμπέρτι. Μαθήτευσε επίσης και με τον αρχιτέκτονα και μηχανικό Φίλιππο Μπρουνελλέσκι στη Ρώμη (1404-1407), οι ανασκαφές με τον οποίο τους χάρισε τη φήμη χρυσοθηρών. Ωστόσο για βιοποριστικούς λόγους ο Ντονατέλο εργάστηκε και σε εργαστήρια αργυροχρυσοχοΐας. Τόσο τα αρχιτεκτονήματα του Μπρουνελλέσκι, όσο και τα γλυπτά του Ντονατέλο, θεωρούνται υψηλή έκφραση του πνεύματος της εποχής τους, επηρεάζοντας τους μετέπειτα καλλιτέχνες.

_{“Δαβίδ”, χάλκινο άγαλμα, τοποθεσία Bargello Palace and Museum}

Κατά τη διάρκεια της συνεργασίας του με τον Γκιμπέρτι, ο Ντονατέλο συνείσφερε στην κατασκευή των γλυπτών που απεικονίζουν τους προφήτες, στη βόρεια πύλη του Βαπτιστηρίου της Μητρόπολης της Φλωρεντίας. Από το 1409 έως το 1411 εργάστηκε για τη δημιουργία του κολοσσιαίου αγάλματος του “Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή”. Το εν λόγω έργο σημαίνει το τέλος της Γοτθικής τεχνοτροπίας προσεγγίζοντας τον νατουραλισμό και τον ουμανισμό της αναγεννησιακής τέχνης. Πολλά στοιχεία του είναι σαφώς επηρεασμένα από το παλαιό ύφος (πρόσωπο, ώμοι, κορμός), ενώ τα χερία και οι πτυχώσεις του υφάσματος είναι απεικονισμένα με ρεαλισμό.

Τα επόμενα χρόνια ο Ντονατέλο εργάζεται πάνω σ’ ένα γλυπτό του Αγίου Μάρκου, για τη Φλωρεντινή εκκλησία του Orsanmichele, ενώ το 1417 ολοκληρώνει το γλυπτό του Αγίου Γεωργίου για την Αδελφότητα των Κατασκευαστών Πανοπλιών. Το κομψό ανάγλυφο που αναπαριστά τον “Άγιο Γεώργιο και τον Δράκο” στη βάση του γλυπτού αποτελεί έξοχο δείγμα της τεχνοτροπίας schiacciato (πολύ αβαθές ανάγλυφο), με εμφανή την προοπτική στο κέντρο του. 

Μεταξύ του 1415 και 1426 ο Ντονατέλο κατασκεύασε πέντε αγάλματα για το καμπαναριό της Σάντα Μαρία ντελ Φιόρε στη Φλωρεντία, τον καθεδρικό ναό δηλαδή (Ντουόμο) της πόλης. Τα έργα αυτά αποτελούνται από τον “Άμουσο Προφήτη”, τον “Προφήτη με γενειάδα” (αμφότερα του 1415), τη “Θυσία του Ισαάκ” (1421), τον “Αββακούμ” (1423-1425) και τον “Ιερεμία” (1423-1426)· κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η κλασική φιγούρα του ρήτορα, ενώ ενσωματώνουν έντονα στοιχεία που συνήθως βρίσκονται σε πορτραίτα. Από τα τέλη του 1420 σώζεται το ανάγλυφο Pazzi Madonna, που βρίσκεται πλέον στο Βερολίνο, ενώ έργο του 1425 είναι ο “Εσταυρωμένος” της Σάντα Κρότσε: εδώ, ο ρεαλισμός έχει την τιμητική του, καθώς ο Ιησούς απεικονίζεται με ανάγλυφα τα συναισθήματα της αγωνίας, τα μάτια και το στόμα είναι χαρακτηριστικά μισάνοιχτα, ενώ το σώμα έχει συστραφεί σε μια άχαρη στάση.

 _{Χάλκινος Αδριάντας του “Gattamelata” , Piazza del Santo (Ιταλία)}

Περί τα 1425-1427 ο Ντονατέλο συνεργάζεται με τον Μικελότσο στην κατασκευή ενός επιτύμβιου μνημείου για τον Αντίπαπα Ιωάννη ΚΓ΄, το οποίο στεγάζεται στο Φλωρεντινό Βαπτιστήριο: από τη σύνθεση, αναγνωρίζεται ως έργο του Ντονατέλο το σώμα του αποθανόντα, φτιαγμένο από μπρούτζο και τοποθετημένο σε επικλινή θέση. Το 1427, ολοκληρώνει στην Πίζα ένα μαρμάρινο ανάγλυφο για το επιτύμβιο μνημείο του Καρδιναλίου Ραϊνάλντο Μπρανκάτσι, που βρίσκεται στην εκκλησία του Sant’Angelo a Nilo, στη Νάπολη. Της ιδίας περιόδου είναι και το ανάγλυφο “Το δείπνο του Ηρώδη” και τα αγάλματα της “Πίστεως” και της “Ελπίδος” για το Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννου στη Σιένα. Η κύρια τεχνοτροπία που χαρακτηρίζει το ανάγλυφο είναι το λεγόμενο stiacciato, ενώ οι μορφές στο προσκήνιο είναι κατασκευασμένες σε τεχνοτροπία basso rilievo.

Ένα από τα γνωστότερα και σπουδαιότερα γλυπτά του Ντονατέλλο αποτελεί ο Δαβίδ, έργο γνωστό ως το πρώτο χάλκινο άγαλμα της Αναγέννησης, στο οποίο η μορφή δεν υποστηριζόταν, καθώς και το πρώτο όρθιο γυμνό μετά την αρχαιότητα.

Ο Ντονατέλο πεθαίνει τελικά στις 13 Δεκεμβρίου 1466 σε ηλικία 80 ετών.