Είδαμε το “Θερμοκήπιο” του Πίντερ στο θέατρο Κυκλάδων…: Φόρος τιμής στον Λευτέρη Βογιατζή

Οι πρόβες είχαν προχωρήσει, όμως, και είχαν φτάσει στο τελικό στάδιο. Έτσι, οι υπόλοιποι ηθοποιοί της παράστασης, για να τιμήσουν τον μεγάλο δημιουργό μέσα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, ανεβάζουν το Θερμοκήπιο στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων, το οποίο είναι συνδεδεμένο με την πορεία του μεγάλου δημιουργού. Την θέση του Λευτέρη Βογιατζή στον ρόλο του Ρουτ ανέλαβε ο πολύ καλός ηθοποιός Γιώργος Γάλλος.

Το έργο Θερμοκήπιο ο Πίντερ το έγραψε το 1958. ο ίδιος ο συγγραφέας αρχικά το είχε απορρίψει και το ανέβασε πολύ αργότερα. Συνδυάζει στοιχεία θεάτρου του παραλόγου, με το πολύ χαρακτηριστικό χιούμορ του Πίντερ, της πολιτικής αλληγορίας και του Κάφκα, αλλά και του αστυνομικού θρίλερ.
Στο «Θερμοκήπιο» ενός κρατικού ψυχιατρικού Ιδρύματος επικρατεί ο αυταρχισμός και η ανομία- που καλύπτονται πίσω από την διγλωσσία. Στο ανελέητο παιχνίδι για την εξουσία, το προσωπικό επιδίδεται στην αλληλο-υπονόμευση. Η έρευνα για τον θάνατο ενός τροφίμου και τον βιασμό μίας άλλης, θα αποτελέσει την θρυαλλίδα για την σχεδιαζόμενη αλλαγή φρουράς στην διεύθυνση του Κρατικού Ιδρύματος. Οι μισοί συνένοχοι θα ενοχοποιήσουν τους άλλους μισούς, ενώ το διάδοχο σχήμα θα εγγυηθεί τη συνέχιση του φαύλου καθεστώτος. Αυτά τα φαινόμενα που περιγράφει το έργο, τα οποία έχουμε παρατηρήσει σε όλους τους ολοκληρωτισμούς, αλλά και τις υπόλοιπες μορφές καθεστώτων με εξωθεσμική συναίνεση.

Ίσως ο Πίντερ αισθάνθηκε το 1980, όταν ανέβασε τελικά το έργο του, ότι η ιστορία τον είχε δικαιώσει. Δεν στέκεται πάντως στο ύψος των κορυφαίων έργων του. Τα πολιτικά μηνύματα είναι υπερβολικά προφανή για Πίντερ και το φινάλε αποκαλύπτει πάρα πολλά, μειώνοντας έτσι το μυστήριο της πλοκής.

Είχα δει την παράσταση του 2011 και ήταν ιδιαίτερα αξιόλογη, χάρη στην σκηνοθετική προσέγγιση, την προσεγμένη σκηνογραφία και την εμβληματική ερμηνεία του Λευτέρη Βογιατζή. Το ωραίο σκηνικό είναι το ίδιο, η σκηνοθετική προσέγγιση παρόμοια. Οι ηθοποιοί έχουν όμως αλλάξει. Έτσι το πρώτο μέρος αυτής της παράστασης έχω την αίσθηση ότι κινείται ελαφρώς καλύτερα σε σχέση με το πρώτο μέρος της παράστασης του 2011. Οι νέοι ηθοποιοί (Μαρία Σκουλά, Χάρης Φραγκούλης, Αργύρης Πανταζάρας) καταφέρνουν να σταθούν στο επίπεδο του παλιού θιάσου, ενώ ίσως κάποια κομμάτια είναι και καλύτερα δουλεμένα από την επανεξέταση που τους έκανε ο Λευτέρης Βογιατζής.

Στο δεύτερο μέρος όμως, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Η πρώτη παράσταση ήταν μακράν ανώτερη. Ο λόγος είναι ότι στην πρώτη παράσταση, το δεύτερο μέρος το σήκωνε σχεδόν ολοκληρωτικά η σπουδαία ερμηνεία του Λευτέρη Βογιατζή. Υπάρχει μια μακρόσυρτη σκηνή, στην οποία κυριαρχεί η φυσιογνωμία του Ρουτ, με τις αμέτρητες αντιφάσεις της. Εκεί ο Βογιατζής είχε δώσει ένα ρεσιτάλ υποκριτικής, σε τέτοιο βαθμό, που ξεχνούσες ότι έπαιζε. Είχε φτάσει σε εντυπωσιακά επίπεδα πειστικότητας. Κι έτσι, σου δινόταν η αίσθηση ότι όλη η παράσταση έχει στηθεί πάνω του.

Όχι ότι ο Γιώργος Γάλλος δεν ήταν καλός, αλλά δεν κατάφερε να φτάσει αυτά τα επίπεδα υποκριτικής τελειότητας. Φυσικά, δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις γι’ αυτό. Δεν τον είχε προετοιμάσει ο Βογιατζής γι’ αυτόν τον ρόλο, ενώ υπό κανονικές συνθήκες ο ρόλος θα ερμηνευόταν από τον μεγάλο ηθοποιό και σκηνοθέτη. Το αποτέλεσμα ήταν πως η παράσταση σου γεννούσε την αίσθηση ότι λείπει από την σκηνή ο Λευτέρης Βογιατζής.

Το Θερμοκήπιο είναι μια σημαντική θεατρική δουλειά κι ένα ύστατο χαίρε σε έναν κορυφαίο άνθρωπο του θεάτρου. Η απόλαυση που σου δίνει σε αρκετά σημεία της παράστασης το τελευταίο δείγμα της σκηνοθετικής δουλειάς του Λευτέρη Βογιατζή, συγκρούεται με την πίκρα που σου δημιουργεί η μεγάλη του απώλεια. Θα μας λείψει.

Γιώργος Σμυρνής

Παίζεται από τις 22 έως τις 26 Ιουλίου (21:00)
Στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων (Κεφαλληνίας και Κυκλάδων 11)- Περισσότερα ΕΔΩ