Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης: από το “ευρώ ή δραχμή” μέχρι τον οικειοθελή… ευνουχισμό!

Πριν από δύο μήνες περίπου, ένας Ιάπωνας illustrator, o Mao Sugiyama, αφαίρεσε τα γεννητικά του όργανα με χειρουργική επέμβαση και στη συνέχεια τα κατέψυξε. Στις 13 Μαΐου τα μαγείρεψε και τα πρόσφερε ως… «γκουρμεδιά» σε πέντε πρόθυμους εθελοντές που θέλησαν να μάθουν τι γεύση έχουν τα ανδρικά γεννητικά όργανα όταν είναι… μαγειρεμένα, πληρώνοντας μάλιστα και ένα σεβαστό ποσό για να απολαύσουν ένα τέτοιο σπάνιο γεύμα!

Στα δημοσιεύματα για το περιστατικό, δεν αναφέρεται πουθενά ότι υπήρξε ποτέ επίσημη επιστημονική διάγνωση ότι ο ευνούχος -πλέον- Ιάπωνας δεν «στέκει» καλά. «Απλά» ο μόλις 22 ετών Sugiyama δηλώνει asexual, δηλαδή δεν μπορεί να ταυτιστεί με κανένα φύλο, ούτε και με τα δύο μαζί, και γι’ αυτό αποφάσισε να «τα κόψει». Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι προέβη στη δημοσιοποίηση μιας τέτοιας πράξης με απώτερο σκοπό να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη στα θέματα των σεξουαλικών μειονοτήτων, των ακαθόριστων ως προς το φύλο ατόμων (x-gendered, δηλαδή αυτών που έχουν υιοθετήσει «ταυτότητα» αντίθετη από τα σωματικά χαρακτηριστικά του φύλου τους χωρίς να έχουν προβεί σε κάποια επέμβαση) και των α-σεξουαλικών ατόμων. Σκοπεύει επίσης να γράψει και βιβλίο.

Είναι βέβαια αμφίβολο κατά πόσο ο Sugiyama κατάφερε με αυτό τον τρόπο να ανοίξει έναν πιο σοβαρό δημόσιο διάλογο για το θέμα. Νομικά, ο ίδιος, οι γιατροί που πραγματοποίησαν την επέμβαση και οι «κανίβαλοι» εθελοντές δεν διέπραξαν κάτι αξιόποινο, αφού ο Ιάπωνας είναι ενήλικος, προέβη οικειοθελώς σε μια τέτοια πράξη, και η νομοθεσία της χώρας του δεν προβλέπει κάτι συγκεκριμένο για τον κανιβαλισμό, γιατί περί τέτοιου πρόκειται, έστω κι αν υπήρξε συναίνεση μεταξύ των δύο μερών. Αλλά μέσα σε όλα όσα σκέφτεται κανείς μαθαίνοντας αυτή την ιστορία, και τα οποία σου καίνε τον εγκέφαλο είτε θες να το αντιμετωπίσεις σοβαρά είτε χιουμοριστικά (μάλιστα η είδηση μάλλον προκάλεσε τέτοιο «κάψιμο» σε χρήστες του Twitter, που ρώτησαν τον Sugiyama αν σκοπεύει να… επαναλάβει το happening για να μπορέσουν να το παρακολουθήσουν), είναι ν’ αναρωτιέσαι, τι στο καλό μπορεί να ξέρει ένας 22χρονος για το τι είναι και θέλει στη ζωή του; Σε μια τέτοια ηλικία, συνήθως το μόνο που μπορεί να ξέρει κανείς, είναι αν τελικά το Clearasil έχει αποτέλεσμα ή όχι. Το μόνο λοιπόν που θα ευχόταν κάποιος που ενδιαφέρεται γι’ αυτό το άτομο, είναι να είχε πράγματι πλήρη επίγνωση των συνεπειών και την ωριμότητα που απαιτεί μια τέτοια πράξη, και να μην μετανιώσει ποτέ στη ζωή του για μια τόσο καθοριστική απόφαση (αν και φυσικά από τη στιγμή που δεν ήμασταν αυτόπτες μάρτυρες στην επέμβαση, κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν αληθεύουν όλ’ αυτά ή αν έστησε όλο αυτό το σκηνικό για λίγη δημοσιότητα). Επιπλέον, από το 18ο (ή το 21ο, κατά περίπτωση) έτος της ηλικίας ενός ατόμου, μπορεί αυτό να ψηφίζει, που σημαίνει ότι έτσι μπορεί να επηρεάζει όχι μόνο τη δική του ζωή αλλά κατ’ επέκταση και τη ζωή των συμπολιτών του. Οπότε, σύμφωνα με μια «υπερασπιστική γραμμή», γιατί να μην μπορεί να κάνει ο καθένας ό,τι έκανε Sugiyama, αφού είναι κάτι που αφορά και επηρεάζει μόνο τον ίδιο;

Πρόκειται για ένα ακόμα παράδειγμα που εμπίπτει στη θεματική του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης, το οποίο θεωρείται αυτονόητο και προστατεύεται θεσμικά, ωστόσο κρίνοντας από εντυπώσεις και αντιδράσεις σε ειδικές ή ασυνήθιστες περιπτώσεις, τελικά ορισμένες φορές η καθολική αποδοχή του ως αξιώματος, μάλλον δεν είναι τόσο απλή και αυτονόητη, ακόμα κι αν δεν θίγει τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα άλλων υποκειμένων. Παρόμοια διλήμματα και αντιπαραθέσεις έχει εγείρει και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία των σοβαρά αρρώστων ή το θέμα των εκτρώσεων. Παρόμοια -ως προς τις βασικές έννοιες- διλήμματα και προκλήσεις αυτοδιάθεσης αντιμετωπίζουμε και ως κράτος/χώρα/έθνος με ζητήματα όπως το αποτέλεσμα των επερχόμενων εκλογών, το οποίο πολλοί θέλουν να είναι καθοριστικό για το αν θα παραμείνουμε στο ευρώ ή θα επιστρέψουμε στη δραχμή, αλλά και με το εκκρεμές ζήτημα της ονομασίας της FYROM: στους ξένους (αλλά και σε κάποιους Έλληνες) ακούγεται ανεδαφικό και απαράδεκτο να παρεμβαίνουμε στον τρόπο που θέλει να ονομάζεται ένας λαός ή ένα κράτος, καθώς θεωρούν ότι ένα τέτοιο δικαίωμα είναι απόλυτα αυτόνομο, και δεν οφείλει να ακολουθεί κανένα κανόνα, ακόμα κι αν υπάρχουν φόβοι ή και ενδείξεις υστερόβουλων σκοπών.

Επειδή λοιπόν από τότε που ο Νίκος Χορταρέας εξαφανίστηκε από το τηλεοπτικό τοπίο ο λαός έχασε κάθε ελπίδα να γνωρίζει τα μελλούμενα, ο μοναδικός αξιόπιστος τρόπος για να χειριζόμαστε την κοινωνική μας αυτοδιάθεση με προοπτική οι αποφάσεις μας να είναι οι πιο «σωστές» και «συμφέρουσες», είναι η όσο το δυνατό πιο πλήρης πληροφόρηση με στόχο τη γνώση, και η ψυχραιμία στην πρόσληψη όλων αυτών των πληροφοριών, ειδικά από τη στιγμή που κανείς (κανείς όμως) δεν φαίνεται να γνωρίζει όλες τις παραμέτρους των πιθανών σεναρίων και εξελίξεων. Έτσι θα μπορούμε τουλάχιστον να λέμε πως ό,τι κι αν γίνει, είτε αποδειχθεί θετικό είτε δυσάρεστο, επήλθε από δική μας απόφαση (της πλειοψηφίας, έστω). Και να τραγουδάμε “I did it my way”…