Λιούις Κάρολ: Η σκοτεινή πλευρά του συγγραφέα της «Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων»

Σαν σήμερα στις 14 Ιανουαρίου το 1898, πέθανε ο Λιούις Κάρολ, ο συγγραφέας του βιβλίου «Η Αλίκη στη Χώρα τον Θαυμάτων», που παραμένει αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο αγαπητά βιβλία της παιδικής λογοτεχνίας.

Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για τη ζωή του συγγραφέα, αποκαλύπτουν πως η ζωή του ήταν αρκετά σκοτεινή και πως ο ίδιος υπήρξε μία προσωπικότητα αρκετά αμφιλεγόμενη.

“Ένα από τα μυστικά της ζωής είναι πως ό,τι αξίζει να κάνουμε είναι αυτά που κάνουμε για τους άλλους.” – Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων

Το πραγματικό του όνομα ήταν Τσαρλς Λάτουιτζ Ντότζσον, γεννήθηκε στη Βόρεια Αγγλία το 1832 και καταγόταν από συντηρητική οικογένεια που διατηρούσε παραδοσιακούς δεσμούς με την εκκλησία. Το 1851 ξεκίνησε τις σπουδές του πάνω στα Μαθηματικά στο Κολέγιο Κράιστ Τσερτς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Όταν αποφοίτησε έγινε λέκτορας στο Κολέγιο και διατήρησε τη θέση του μέχρι και το 1881. Το 1865 χρίστηκε διάκονος της Εκκλησίας της Αγγλίας, χωρίς ωστόσο να ανελιχθεί στην εκκλησιαστική ιεραρχία.

Η ενασχόληση του με τη συγγραφή ξεκίνησε από μικρή ηλικία και τα ποιήματα και τα διηγήματά του δημοσιεύονταν σε λογοτεχνικά περιοδικά. Εκτός από την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» έχει γράψει και πολλά δημοφιλή ποιήματα, όπως το «Κυνήγι του Φιρχαρία» (The Hunting of the Snark) και το «Jabberwocky».

Σημαντικό μέρος της καλλιτεχνικής του πορείας υπήρξε και η ενασχόληση του με την φωτογραφία. Μάλιστα, υπάρχουν πληροφορίες πως αποτύπωσε με τον φακό του περίπου τρεις χιλιάδες φωτογραφίες μέσα σε 24 χρόνια!

Ο Λιούις Κάρολ έδειχνε ιδιαίτερη αγάπη στα μικρά παιδιά, γεγονός που έχει ερμηνευτεί από αρκετούς σύγχρονους βιογράφους ως δείγμα παιδοφιλίας -αν και δεν υπάρχει κάποια μαρτυρία που το αποδεικνύει.

Ο συγγραφέας διατηρούσε ημερολόγια και χειρόγραφες σημειώσεις που αποκάλυπταν σημαντικές πτυχές της ζωής του. Ωστόσο, 4 από τους 13 τόμους των ημερολογίων του, αλλά και κάποιες μεμονωμένες σελίδες έχουν εξαφανιστεί. Το χαμένο υλικό περιέγραφε μία κρίσιμη περίοδο της ζωής του συγγραφέα, για την οποία έχουν γίνει πολλές υποθέσεις. Φημολογείται πως η οικογένεια του σκόπιμα τα είχε κρύψει για να μην αποκαλυφθεί ένα σκοτεινό μέρος της ζωής του Λιούις Κάρολ.

Μάλιστα, η υπόθεση αυτή περί της παιδοφιλίας του Κάρολ αποτέλεσε το αντικείμενο ενός ντοκιμαντέρ του BBC το 2015, που μεταξύ άλλων αποκάλυψε ότι ανάμεσα στις 3 χιλιάδες φωτογραφίες του υπήρχαν πολλές ανήλικων κοριτσιών -οι οποίες πολλές φορές ήταν χωρίς τα ρούχα τους. Ανάμεσα σε αυτές τις γυμνές φωτογραφίες ήταν και μία της Λορίνα Λίντελ, αδελφής της 11χρονης τότε Άλις Λίντελ που αποτέλεσε την έμπνευση του πιο διάσημου βιβλίου του Κάρολ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν επίσης εξαφανιστεί τα ημερολόγιά του από τον Απρίλιο του 1858 μέχρι τον Μάιο του 1864, περίοδος που συμπίπτει με τη “φιλία” του με τα κορίτσια Λίντελ.

“Είναι κακής ποιότητας μνήμη αυτή που δουλεύει μόνο προς τα πίσω.” – Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων

Το βιβλίο αυτό του Λιούις Κάρολ θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα βιβλία της παιδικής λογοτεχνίας. Κυκλοφόρησε το 1865 και μέχρι το πρώτο μισό του 20ου αιώνα έφτασε να θεωρείται το διασημότερο βιβλίο του είδους του.

Η ιστορία είναι γνωστή σε όλους μας. Η μικρή Αλίκη καθώς περιπλανιέται στο δάσος πέφτει σε μία τρύπα στο έδαφος και συναντάει έναν κόσμο φανταστικό. Η Αλίκη είναι ένας χαρακτήρας που εκπροσωπεί την παιδική αφέλεια και μέσα από την ηρωίδα ο συγγραφέας θέλησε να εκφράσει τις ανησυχίες των παιδιών για τον κόσμο που φτιάχνουν οι ενήλικες και να καυτηριάσει την εποχή που ζούσε. Ωστόσο, η ιστορία είναι αρκετά… σκοτεινή, τόσο όσο και η ίδια η ζωή του συγγραφέα.

Άλις: ¨…Τουλάχιστον ξέρω ποιος ήμουν όταν σηκώθηκα σήμερα το πρωί, αλλά νομίζω ότι έπρεπε να αλλάξω αρκετές φορές από τότε… “

Ο Λιούις Κάρολ ξεκίνησε να γράφει την ιστορία στις 13 Νοεμβρίου το 1862, με αρχικό τίτλο «Οι περιπέτειες της Αλίκης κάτω από τη Γη». Είναι γεγονός πως ο χαρακτήρας της Αλίκης δεν ήταν δημιούργημα της φαντασίας του συγγραφέα, αλλά ήταν βασισμένη σε ένα πραγματικό κορίτσι, την Άλις Λίντελ. Η Άλις ήταν κόρη του πρύτανη του Κράιστ Τσερτς, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και είχε δύο αδελφές. Ο συγγραφέας γνώρισε τις κοπέλες σε ένα ταξίδι, ενώ βρίσκονταν μαζί μέσα σε μια βάρκα στον Τάμεση και από τότε, ανέπτυξε μία πιο ιδιαίτερη σχέση με την Άλις.

Η βασική ιστορία του βιβλίου είναι εμπνευσμένη από διάφορες συζητήσεις που είχε ο συγγραφέας με τα μικρά κορίτσια και κυρίως με την Άλις Λίντελ. Ο Λιούις Κάρολ δεν είχε σκοπό να δημοσιεύσει το παραμύθι, αλλά να το χαρίσει ως δώρο Χριστουγέννων στη μικρή Άλις. Είχε γράψει, μάλιστα, μέσα: «Δώρο Χριστουγέννων προς ένα αγαπητό παιδί, ως ανάμνηση μιας καλοκαιρινής ημέρας». Η πρώτη, χειρόγραφη εκδοχή του βιβλίου φτάνει στα χέρια της Άλις το 1864, ενώ όταν εκείνη μεγάλωσε, έδωσε το χειρόγραφο που της χάρισε σε δημοπρασία, επειδή βρισκόταν σε άσχημη οικονομική κατάσταση.

Το αρχικό εξώφυλλο του βιβλίου «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» (1865)

Εν τέλει, ο Λιούις Κάρολ ολοκλήρωσε το βιβλίο του μετά από προτροπή του λογοτέχνη Τζορτζ ΜακΝτόναλν κι ενώ είχε πλέον διακόψει κάθε είδους σχέση με την οικογένεια Λίντελ -λέγεται ότι ο λόγος ήταν η άσεμνη φωτογράφιση με την μικρή Λορίνα.

Το βιβλίο εκδίδεται στις 26 Νοεμβρίου του 1865, με τίτλο «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» ενώ την εικονογράφηση επιμελήθηκε ο Τζον Τένιελ.

Από τότε «ΗΑλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» αποτελεί πηγή έμπνευσης για διάφορους καλλιτέχνες. Η πρώτη μεταφορά του βιβλίου στον κινηματογράφο έγινε το 1903 από τους σκηνοθέτες Percy Stow και Cecil Hepworth. Έπειτα, σκηνοθετήθηκε από τον W.W. Young το 1915 με πρωταγωνιστή τον ίδιο και την Viola Savoy στον ρόλο της Αλίκης.

H «Αλίκη στην Χώρα των θαυμάτων» από τη Disney

Η πιο διαδεδομένη κινηματογραφική μεταφορά ήταν από τη Disney το 1951. Η ταινία είχε ως αποτέλεσμα η ιστορία να γίνει γνωστή σε όλο τον πλανήτη. Η ταινία του Τιμ Μπάρτον, το 2010 με πρωταγωνιστές τους Τζόνι Ντεπ, την Έλενα Μπόναμ Κάρτερ και την Αν Χάθαγουεϊ αποτελεί μία ακόμα επιτυχημένη κινηματογραφική μεταφορά.

Είναι γεγονός όμως ότι η σκοτεινή αυτή πλευρά του συγγραφέα έχει στιγματίσει την “κληρονομιά” του σπουδαίου αυτού βιβλίου, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο που διαβάζουμε και προσεγγίζουμε το έργο του.