ΠΕΜΠΤΗ
18
ΑΠΡΙΛΙΟΥ
Μετά τη βόλτα μας στα γραφικά στενά της Νίκαιας και στο πολυπολιτισμικό κέντρο του Πειραιά, δεν θα μπορούσαμε να μην επισκεφτούμε και το σημείο κατατεθέν του ρεμπέτικου και του μπουζουκιού, την – κάποτε παρεξηγημένη – προσφυγική Δραπετσώνα.
Δυτικά του Πειραιά, ο ενιαίος πλέον δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας – κυρίως γνωστός από τη συνοικία Ταμπούρια– αποκαλύπτει έναν αμιγώς λαϊκό «πειραιώτικό» μικρόκοσμο, μία ιστορική περιοχή με έντονη προσφυγική μνήμη, βγαλμένη από το παρελθόν. Πυκνοκατοικημένα «προσφυγικά» μέσα σε στενά δρομάκια που επιβιώνουν μέχρι σήμερα, παραδοσιακά ουζερί και καφενεία, ιστορικά χαλβατζίδικα και φημισμένα κεμπαπτζίδικα – είναι τα σημεία αναφοράς της Δραπετσώνας που θα σου τραβήξουν την προσοχή, μαζί με τις μικρασιάτικες, σμυρναίικες, ποντιακές και ανατολίτικές μουσικές του μπαγλαμά και του μπουζουκιού από τις οποίες γεννήθηκε το ελληνικό λαϊκό τραγούδι, το ρεμπέτικο.
Παρόλο που η Δραπετσώνα ήταν γνωστή παλαιότερα κυρίως για τα σφαγεία, τα ελαιουργεία και τα σαπωνοπεία της, πλέον φημίζεται τόσο για τους θαλασσινούς μεζέδες, τα ‘παλιακά’ σουβλατζίδικα, την τέχνη της χαλβαδοποιίας και τα λαχταριστά πεϊνιρλί της όσο και για την κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα του παρελθόντος και την ομορφιά της. Γι’ αυτό και εμείς δεν χάνουμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε ορισμένα από τα καλύτερα γαστρονομικά στέκια της, να περπατήσουμε στα Λιπάσματα, να περάσουμε τη «Γέφυρα του Ρεμπέτη», να διασχίσουμε ένα από τα πιο όμορφα πάρκα του Κερατσινίου, το Πάρκο Σελεπίτσαρι, να επισκεφτούμε το Λιμανάκι -το μικρό ‘νησάκι’ της Δραπετσώνας που θυμίζει κυκλαδίτικο- και φυσικά, να δοκιμάσουμε τον ξακουστό χειροποίητο χαλβά της, γιατί -σε αντίθεση με το πασίγνωστό ζεϊμπέκικο του Θεοδωράκη- «στη Δραπετσώνα πια θα έχουμε ζωή».
Το μικρό λιμάνι του Κερατσινίου.
Δίπλα από τα σωζόμενα κτίρια του ιστορικού Εργοστασίου Λιπασμάτων, του Υαλουργείου και του Ινστιτούτου Χημείας και Γεωργίας, τοποθετείται ανανεωμένος ο χώρος των Λιπασμάτων, ένα μεγάλο σε έκταση παραθαλάσσιο πάρκο το οποίο ίσως να έχετε ακούσει και ως το ‘καμάρι της Δραπετσώνας’ λόγω της αναβάθμισης που προσέδωσε στην περιοχή. Από το πρωί έως αργά το βράδι, ο Πολυχώρος των Λιπασμάτων αποτελεί πόλο έλξης των Αθηναίων για βόλτα και αναψυχή, αθλητικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες.
Παίρνοντας λοιπόν καφέ στο χέρι, αξίζει να ξεκινήσουμε την περιήγηση μας από τον μόλο Κράκαρη κατά μήκος του ομορφότερου αξιοθέατου των Λιπασμάτων -της Πειραιώτικης θάλασσας- και να περπατήσουμε ανάμεσα σε εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και βιομηχανικά κτίρια, σαν να βρισκόμαστε σε σκηνικό ελληνικής ταινίας του ’60.
Η θέα της θάλασσας από τα Λιπάσματα.
Ένα αυτοσχέδιο θεατράκι, παιδική χαρά, ποδηλατοδρόμος, αθλητικές εγκαταστάσεις, μία καντίνα με παγκάκια ακριβώς δίπλα από τη θάλασσα -είναι όλα όσα θα δεις στα Λιπάσματα, σε συνδυασμό με ψαράδες στα βράχια, ποδηλάτες και κόσμο όλων των ηλικιών που κάνει γυμναστική, πατίνια και πικνίκ στα ξύλινα τραπεζάκια του δημόσιου αναψυκτήριου, μεταμορφώνοντας τη σκουριά και το τσιμέντο της βιομηχανούπολης σε όαση.
Η καντίνα του Πολυχώρου των Λιπασμάτων με τα ξύλινα τραπέζια.
Παρόλο που βρισκόμαστε ακόμη στα μέσα του χειμώνα και τα Λιπάσματα αποτελούν αναμφισβήτητα ιδανική επιλογή για χειμωνιάτικες εξορμήσεις εντός Αττικής, δεν γίνεται να μην αναφερθούμε στο “Φεστιβάλ στην Θάλασσα”, το οποίο διοργανώνεται τα τρία τελευταία χρόνια στον πολυχώρο την περίοδο του καλοκαιριού, και παρουσιάζει δωρεάν συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και εκθέσεις στο ανοιχτό θεατράκι προσελκύοντας εκατοντάδες επισκέπτες.
Εγκαταλελειμμένα βιομηχανικά κτίρια στα Λιπάσματα
Ακόμη κι αν δεν έχεις επισκεφτεί την Δραπετσώνα, ίσως μπορείς να φανταστείς ότι φημίζεται λόγω της τοποθεσίας της για τις θαλασσινές λιχουδιές και τις παραδοσιακές ψαροταβέρνες της. Ολοκληρώνοντας λοιπόν την παραλιακή περατζάδα στα Λιπάσματα, κάνουμε την πρώτη μας στάση στον “Φάρο”, ένα γραφικό ταβερνάκι που σερβίρει το νοστιμότερο μιδοπίλαφο που έχεις δοκιμάσει! Με θέα τη θάλασσα και μέσα σε ένα ζεστό, οικογενειακό θα μπορούσε να πει κανείς περιβάλλον, με γρήγορη και ευγενική εξυπηρετήση απολαμβάνεις φρέσκα θαλασσινά με φόντο την εκσυγχρονισμένη ‘παραγκούπολη’.
Η θέα της Πειραιώτικης θάλασσας.
Αναχωρούμε από τον Φάρο και προχωράμε προς την Ιχθυόσκαλα του Κερατσινίου δίπλα από δύο παλιούς αλευρόμυλους για να ανακαλύψουμε ένα από τα κρυφά στέκια των ψαράδων -μία καντίνα που πλέον έχει μετατραπεί σε πόλο έλξης πολλών, σταθερών πελατών. Αναφέρομαι φυσικά για το “Οινομαγειρείον ο Βασίλης” ή αλλιώς “Καντίνα”, που εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου σε σημείο κατατεθέν της περιοχής που μετατρέπει τα φρέσκα θαλασσινά της Ιχθυόσκαλας σε λαχταριστούς μεζέδες. Με θέα τις ψαρόβαρκες και έναν όχι μεγάλο σε ποσότητα αλλά σε ποιότητα κατάλογο, το Οινομαγειρείο σερβίρει εξαιρετικό μπακαλιάρο, ψητές σαρδέλες με χταποδάκι στα κάρβουνα, γαρίδες σαγανάκι -το αγαπημένο μου- και μοσχομυριστούς κολοκυθοκεφτέδες.
Ανάμεσα στα φουγάρα, τα κρουαζιερόπλοια και τα σκάφη των ψαράδων, βρίσκεται το μικρό λιμάνι του Κερατσινίου -γνωστό και ως ψαρολίμανο ή Λιμανάκι- ένα μαγευτικό τοπίο που σου δίνει την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε νησί.
Το μικρό λιμάνι του Κερατσινίου.
Προσπερνώντας τις μικρές πολύχρωμες βάρκες του αλιευτικού καταφυγίου, ξετυλίγεται η προκυμαία για περπάτημα η οποία καταλήγει από τη μία πλευρά στο γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και στο παραδοσιακό καφενείο του λιμανιού- -ένα ακόμη κρυμμένο στέκι των ντόπιων- που αν και φαντάζει κλειστό εκ πρώτης όψεως, στην πραγματικότητα λειτουργεί με λίγους πελάτες, παλιούς ψαράδες και καπετάνιους και από την άλλη πλευρά στο “Ουζερί του Γιώργου”, ή αλλιώς “Το Λιμανάκι”, μία γραφική οικογενειακή ψαροταβέρνα με νόστιμο φαγητό, ιδανικό τόσο για το χειμώνα στον εσωτερικό του χώρο όσο και τους καλοκαιρινούς μήνες με τα άσπρα και μπλε τραπεζάκια του δίπλα ακριβώς από το λιμάνι.
Το παραδοσιακό καφενείο του λιμανιού.
Περπατώντας προς το “Λιμανάκι”.
Αφήνουμε για λίγο τις παραθαλάσσιες περιπλανήσεις και κατευθυνόμαστε δυτικά του Πειραιά επί της οδού Μυστρά και Κωνσταντινουπόλεως, προς το ομορφότερο πάρκο της περιοχής, το φημισμένο Πάρκο Σελεπίτσαρι ή αλλιώς Πάρκο Ανδρέα Παπανδρέου, τοποθετημένο σε ένα παλιό λατομείο στα σύνορα Κερατσινίου-Νίκαιας.
Ο υδροβιότοπος του Πάρκου Σελεπίτσαρι.
Σε έκταση 43 στρεμμάτων στο λόφο Σελεπίτσαρι, το καταπράσινο πάρκο αναψυχής και πολιτισμού διαθέτει στο κέντρο έναν υδροβιότοπο γεμάτο χρυσόψαρα και νούφαρα, καλλιεργημένα δέντρα και φυτά που αντανακλούν ένα μεσογειακό φυσικό τοπίο, χρωματιστά παγκάκια για χαλάρωση και πικνίκ αλλά και σταυροδρόμια ιδανικά για πεζοπορία.
Ο υδροβιότοπος του Πάρκου Σελεπίτσαρι και οι αθλητικές εγκαταστάσεις του.
Παρέχει εγκαταστάσεις αθλητισμού και ψυχαγωγίας, φιλοξενεί θεατρικές παραστάσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις και κινηματογραφικές ταινίες στο θεατράκι ‘Αλέκος Χρυσοστομίδης’, το οποίο λειτουργεί και ως θερινός κινηματογράφος το καλοκαίρι και φυσικά, προσφέρει μία πανέμορφη διαδρομή προς το βουνό την οποία αν ακολουθήσεις, θα έχεις την ευκαιρία να απολαύσεις από ψηλά το Πέραμα, τον Πειραιά και ολόκληρη την Αθήνα.
Η πίσω πλευρά του γηπέδου του Πάρκου Σελεπίτσαρι.
Αφού εξερευνήσαμε ορισμένες από τις καλύτερες ψαροταβέρνες της περιοχής έφτασε νομίζω η στιγμή να επισκεφτούμε δύο από τα πιο χαρακτηριστικά και ιστορικά κεμπαπτζίδικα της Δραπετσώνας, η οποία φημίζεται για το μαγείρεμα του κιμά της.
Στην οδό Σωκράτους, συναντάμε στη μία πλευρά “Το Κεμπάμ του Αβραάμ” και ακριβώς δίπλα τον “Καράμπαμπα”, δύο ταβέρνες που κατέχουν εδώ και δεκαετίες το καλύτερο ψήσιμο του κεμπάπ στα κάρβουνα βάσει της παραδοσιακής συνταγής. Και τα δύο μοιάζουν να έχουν μείνει αισθητικά στο παρελθόν, με διακοσμητικά παλιές συσκευές ραδιοφώνου, δίσκους, ασπρόμαυρες φωτογραφίες στους τοίχους γύρω από τα τραπέζια και με μία μικρή τηλεόραση στο βάθος που παίζει παλιές ελληνικές ταινίες.
Κολλάζ με φωτογραφίες στη μία πλευρά του τοίχου του “Καράμπαμπα”.
Αυτό όμως που θα σε εντυπωσιάσει περισσότερο είναι οι ‘μερακλίδικοι’ μεζέδες που σερβίρουν. Ο Αβραάμ φημίζεται για το καυτερό σουτζούκι του, που προσφέρεται σε γενναιόδωρη ποσότητα με κρεμμύδι, πατάτες, ψητή ντομάτα και πιπεριά Φλωρίνης πάνω σε πίτα και από την άλλη ο Καράμπαμπας για τα αφράτα κεμπάπ και τους ντοματοκεφτέδες του. Το γεγονός ότι βρίσκονται το ένα πολύ κοντά στο άλλο δεν χρειάζεται να σε προβληματίζει καθώς αποτελεί μια εξαιρετική αφορμή για να επιστρέφεις ξανά ξανά στη Δραπετσώνα και τα στέκια της.
Η vintage διακόσμηση του “Καράμπαμπα”.
Κατά τη διάρκεια της περιήγησης μας, αξίζει να διασχίσουμε ένα από τα πιο θρυλικά σημεία της περιοχής, που συνδέθηκε με την προσφυγιά και το μπουζούκι, τη λιθόκτιστη γέφυρα που σηματοδοτούσε για δεκαετίες το διαχωρισμό της Δραπετσώνας από τον υπόλοιπο Πειραιά. Πρόκειται για τη Γέφυρα του Ρεμπέτη, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Διονυσίου, το όνομα της οποίας αποδίδεται στον λαϊκό συνθέτη Γιάννη Παπαϊωάννου, που δήλωνε ότι «για να γίνει κάποιος ρεμπέτης πρέπει πρώτα να περάσει τη γέφυρα», γιατί ως γνωστόν ρεμπέτικο και Δραπετσώνα ίσον ένα.
Αφού περάσουμε τη μυθική γέφυρα κατευθυνόμαστε προς την προτελευταία μας στάση, στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, για το ιστορικό πεϊνιρλί του “Μπάρμπα Σταύρου”. Από το 1974 έως και σήμερα, η οικογένεια Σαββουλίδη σερβίρει από γενιά σε γενιά φρεσκοψημμένα, βουτυρένια πεϊνιρλί που σίγουρα αξίζει να δοκιμάσεις και να επισκεφτείς όχι μόνο για τα αυτά καθαυτά πεϊνιρλί αλλά και για την οικογενειακή ατμόσφαιρα και την παράδοση που έχει διατηρηθεί.
Τελευταία στάση για χαλβά στον Χαλβά Δραπετσώνας, Κοσμίδη-ΓαβρίληΔεν θα μπορούσαμε να ολοκληρώσουμε τη βόλτα μας και το γαστρονομικό ανάγλυφο της περιοχής της Δραπετσώνας χωρίς να δοκιμάσουμε το πιο γνωστό γλύκισμα της περιοχής μαζί με τα λουκούμια, τον χαλβά, και ειδικότερα τον πιο γνωστό και ιστορικό χειροποίητο χαλβά από τον “Χαλβά Δραπετσώνας, Κοσμίδη-Γαβρίλη”.
Η βιτρίνα του “Χαλβά Δραπετσώνας, Κοσμίδη-Γαβρίλη”.
Μόλις μπεις στο στενό του Αγίου Δημητρίου οι μυρωδιές του ταχινιού, της καραμέλας και του αμυγδάλου σε συνεπαίρνουν. Το εργαστήριο απ’ όπου έχεις τη δυνατότητα να παρατηρήσεις τη διαδικασία παραγωγής του μαστιχωτού χαλβά μέσα στα μεγάλα χάλκινα σκεύη απέχει λίγα μέτρα από το κατάστημα του “Χαλβά Δραπετσώνας, Κοσμίδη-Γαβρίλη”, όπου μπορείς να επιλέξεις ανάμεσα σε διάφορες γεύσεις.
Από παραδοσιακές ψαροταβέρνες, αιωνόβια κεμπαπτζίδικα και χαλβατζίδικα, μέχρι εκθαμβωτικά φυσικά, παραθαλάσσια και ορεινά τοπία και αξιοθέατα -όλα αντανακλώντας την προσφυγιά του ιστορικού παρελθόντος της περιοχής, συνδυάζοντας με μαγικό τρόπο παράλληλα τον εκσυγχρονισμό της- είναι όλα όσα θα σε εντυπωσιάσουν στη γραφική Δραπετσώνα της οποίας τα γνήσια στέκια θα γίνουν γρήγορα δικά σου.
Τα σχεδιαστικά graffiti στο Πάρκο Σελεπίτσαρι.
Τα σχεδιαστικά graffiti στο Πάρκο Σελεπίτσαρι.
