Χρήστος Δήμας: Ο «Μαγικός καθρέφτης» είναι ένα στοίχημα αλλά και το στίγμα για κάτι νέο στο ελληνικό σινεμά

Αν θελήσουμε να κατηγοριοποιήσουμε την ταινία σε μόνο ένα είδος, ποιο θα επιλέγατε; Την κωμωδία ή το φιλμ φαντασίας;
Παρότι το φανταστικό στοιχείο είναι παρόν σχεδόν σε όλη την ταινία, εκείνο το στοιχείο που υπερισχύει είναι το κωμικό. Οπότε η ταινία είναι κωμωδία.

Πώς καταλήξατε σε αυτό το θέμα και ειδικότερα σε αυτόν τον ήρωα; Ποια στοιχεία του εντοπίζετε τόσο ελκυστικά ώστε να κάνετε την προσωπική ιστορία του, το κέντρο μιας κινηματογραφικής ταινίας;
Πρόκειται για ένα συνηθισμένο τύπο. Ο Κλεάνθης είναι ένας άνθρωπος σαν εμάς. Έχει μια υπέροχη σύζυγο, μια περίεργη πεθερά, ένα loser κουνιάδο, μια δουλειά σε ένα μεγάλο αρχαιολογικό μουσείο –όπου το αφεντικό του τον καταπιέζει- αλλά δεν νιώθει καλά. Μέσα σε όλο αυτό το σύστημα θέλει να βρει ένα τρόπο ώστε να καλυτερέψει τη ζωή του. Και μια μέρα ανακαλύπτει μέσα στο υπόγειο του μουσείου όπου εργάζεται ένα μαγικό καθρέφτη. Ένα είδος τζίνι εμφανίζεται μέσα στον καθρέφτη και του πραγματοποιεί κάθε ευχή. Όμως κάθε φορά που ο καθρέφτης κάνει πραγματικότητα την εκάστοτε ευχή του, ο Κλεάνθης μπαίνει σε μια κατάσταση που δεν έχει σχέση με τη δική του πραγματικότητα. Με αποκορύφωμα τους χαρακτήρες της προσωπικής του ζωής, τους οποίους ξανασυναντάει αλλά σε διαφορετικό ρόλο κάθε φορά. Κι αντί να λυθούν τα προβλήματα του αυτά διογκώνονται.

Εκείνο που ζητάει κυρίως ο ήρωας σας Κλεάνθης από το μαγικό καθρέφτη ποιο είναι;
Το χρήμα. Είναι η πρώτη του επιθυμία καθώς έχει πολλές υποχρεώσεις και είναι σχεδόν μπατίρης. Μέσα από αυτή τη συνθήκη σχολιάζουμε την αναζήτηση της ευτυχίας και το πως την επιδιώκει κάθε άνθρωπος. Η πιο σωστά την αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος.

Η συγγραφή του σεναρίου πώς έγινε;
Είναι του Κώστα Παπαδόπουλου και της Ελένης Σολωμού με τους οποίους συνεργαζόμαστε πολλά χρόνια μαζί. Είναι οι άνθρωποι με τους οποίους δουλέψαμε μαζί στην πρώτη «Νήσο», το «Amore mio» κ.α. Το πιο φρέσκο στοιχείο στη μακρόχρονη συνεργασία μας ήταν η απόφαση να γυρίσουμε την ταινία σε 3D.

Κανείς δεν γνωρίζει το μυστικό του να φτιαχτεί μια καλή ή πετυχημένη ταινία. Αν υπήρχε τότε θα το μαθαίναμε όλοι και δεν θα υπήρχαν αποτυχίες. Το μόνο βέβαιο είναι πάνω σε αυτό το τραπέζι που λέγεται «ελληνικός κινηματογράφος» τοποθετούμε ένα νέο στοιχείο. 

Για ποιο λόγο αποφασίσατε να κάνετε τριδιάστατη την ταινία;
Θελήσαμε να προσθέσουμε μια νέα εφραστική δυνατότητα, που εκτός της αφηγηματικής λειτουργίας της, θα μπορούσε να χρησιμεύσει και σε επίπεδο εντυπωσιασμού αφού δεν είχε γυριστεί καμιά τρισδιάστατη ελληνική ταινία μέχρι σήμερα.

Θα επιμείνω λίγο στην αφηγηματική δυνατότητα που σας έδωσε το 3D. Με ποιο συγκεκριμένο τρόπο έγινε αυτό;
Κοιτάχτε. Από τη στιγμή που αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι τέτοιο, έπρεπε να εντάξουμε όλο το πνεύμα του σεναρίου προς αυτή την κατεύθυνση. Επιδιώξαμε να φέρουμε το θεατή όσο πιο κοντά γίνεται σε όλο αυτό το πράγμα που απεικονίζεται. Θέλαμε για παράδειγμα να δώσουμε τη ψευδαίσθηση εκείνη που κάνει το θεατή να νιώθει ότι είναι παρόν σε ορισμένες σκηνές (πχ. στην αίθουσα δεξιώσεων του Μενελάου κ.α.), να δουλέψουμε σωστά στη σύνθεση πλάνων και να φτιαχτεί η ιδανική συνθήκη για να λειτουργήσει όλο αυτό. Από την άλλη όμως, επειδή η συνθήκη της ταινίας είναι κωμωδία, έπρεπε με κάποιο τρόπο να το στήσουμε πιο θεατρικά, αλλά να δώσουμε και πάλι συνθήκες ώστε να μην ξεχνάμε την αίσθηση ότι δοκιμαζόμαστε σε μια νέα τεχνολογία που έχει άλλες απαιτήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν να προκύψει μια σύνθεση πλάνων, διαφορετική – σε αρκετά μεγάλο βαθμό- σε σχέση με ότι έχω μάθει ως τώρα να δουλεύω.

Ανησυχείτε μήπως ο έλληνας παραδοσιακός θεατής νιώσει κάπως αμήχανα από τη νέα κινηματογραφική φόρμα που εισάγεται στο αγαπημένο του είδος, αυτό της κωμωδίας;
Θα είναι ένα στοίχημα για όλους αλλά προσωπικά δεν με αγχώνει. Το άγχος μου είναι αν έχω κάνει μια καλή ή όχι ταινία. Όμως ακόμη κι αυτό μέχρι ενός σημείου με αγχώνει. Με την έννοια πως κανείς δεν γνωρίζει το μυστικό του να φτιαχτεί μια καλή ή πετυχημένη ταινία. Αν υπήρχε, τότε θα είχαμε φροντίσει να το μάθουμε όλοι και δεν θα υπήρχαν αποτυχίες στον κινηματογράφο. Το μόνο βέβαιο είναι πάνω σε αυτό το τραπέζι που λέγεται «ελληνικός κινηματογράφος» τοποθετούμε ένα νέο στοιχείο. Ένα νέο παράγοντα που θα φανεί αν και πως μπορούμε να το υπερασπίσουμε ή αν τελικά δεν υπήρχε λόγος να το κάνουμε. Εμείς πάντως σαν δημιουργική ομάδα το υπερασπιζόμαστε. Είναι κάτι που χαρήκαμε που το κάναμε, προσπαθήσαμε να το κάνουμε όσο καλύτερα μπορούσαμε και τώρα περιμένουμε τα αποτελέσματα. Δεν νιώθω πάντως ότι πρέπει να απολογηθώ ή να έχω ενοχές επειδή το έκανα. Αντίθετα ελπίζουμε να δώσουμε το στίγμα για να γίνουν κι άλλες ταινίες προς αυτή την κατεύθυνση και γιατί όχι να γίνουν κι ακόμη καλύτερες δουλειές.

Στην ιστορία σας υπάρχουν αναλογίες σε σχέση με το σήμερα και τα όσα βιώνουμε ως κοινωνία;
Ναι φυσικά. Η ταινία μας στην ουσία έχει τρία θέματα που διαχειρίζεται. Στην κυριότερη συνθήκη του έργου βλέπουμε έναν άνθρωπο που συνθλίβεται από όσα συμβαίνουν γύρω του. Προσπαθεί λοιπόν να «ξεφύγει» μέσω της φαντασίας, να διατηρήσει το όνειρο του ζωντανό και να αποκτήσει ένα καλύτερο αύριο. Αυτό είναι μια αναγωγή που συμβαίνει, δείχνοντας μια συνθήκη όπου μπορεί να μην αναφέρεται η λέξη «κρίση» ή «capital controls» αλλά ο καθένας μπορεί να εντοπίσει τους συσχετισμούς με το σήμερα. Έστω και με την πρόφαση της κωμωδίας.

Ας ταξιδέψουμε λίγο στο χρόνο όπως κι ο ήρωας σας κι ας πάμε πίσω στην εποχή που κάνατε τη «Νήσο». Το φανταζόσασταν τότε, στη διάρκεια των γυρισμάτων ακόμη, ότι θα γνώρισε τέτοια επιτυχία;
Αν και δεν μου αρέσει να γυρίζω στα παλιά, θα σας πω μόνο τούτο. Θέλετε, η ατμόσφαιρα που υπήρχε, η καλή διάθεση όλων (παρότι δουλεύαμε πολύ σκληρά 12ωρα κάθε μέρα), η χημεία μεταξύ μας, το υπέροχο καλοκαίρι στη Σίφνο… Όλα αυτά είχαν δημιουργήσει μια τεράστια δυναμική και ένα τόσο έντονο κλίμα αισιοδοξίας που όλοι πιστεύαμε ότι η «Νήσος» θα πάει καλά. Εγώ ήξερα πως φτιάχναμε τότε κάτι διαφορετικό και καλό – την ίδια αίσθηση είχα και στο «Μαγικό καθρέφτη»- αλλά δεν μπορούσα να προβλέψω όλη αυτή την αποδοχή που γνώρισε.

Μετά από τόσα χρόνια έχετε εντοπίσει τους βασικούς λόγους της επιτυχίας της «Νήσου»;
Ανεξαρτήτως αν ήταν καλή ή όχι η ταινία, βοήθησε πολύ η εποχή της στην οποία την κάναμε. Υπήρχε ακόμη πολύ κέφι στην κοινωνία. Ο κόσμος ήταν ευδιάθετος και η εταιρεία παραγωγής και διανομής διαχειρίστηκε πολύ καλά το επικοινωνιακό κομμάτι της ταινίας και της επαφής του με το κοινό.

Αν δεν κάνουμε λάθος κύριε Δήμα είστε ο πρώτος που βάλατε μια διασκευή κλασικού ελαφριού τραγουδιού των αρχών του 20ου αιώνα (που είχε ως κύριους εκφραστές τους Δανάη και Αττίκ) σε ταινία σας κι έκτοτε έγινε κάτι σαν μόδα στο “new greek weird cinema” να «μπαίνουν» πειραγμένα παλιά άσματα στις ταινίες.
Ήταν το 2001 και οι «Ακροβάτες του κήπου» όπου ήταν ενταγμένο μέσα στην ταινία το τραγούδι «Πόσο λυπάμαι τα χρόνια». Δεν ξέρω αν είμαι ο πρώτος πάντως που το έκανα αυτό. Την ίδια χρονιά κάτι ανάλογο είχε κάνει κι ο Στράτος Τζίτζης στο «Σώσε με».