Γιοι και κόρες στο Bios- Η φωνή των μικρών της ιστορίας!

Η λογική του έργου είναι να φωτίσει μέσα από προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων, μια άλλη διάσταση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, όπως την βίωσαν οι καθημερινοί άνθρωποι κι όχι όπως την ξέρουμε από τα βιβλία ιστορίας. Η ερώτηση που τέθηκε σε 80 ηλικιωμένους ανθρώπους ήταν: “Μπορείτε να θυμηθείτε την ιστορία που στιγμάτισε τη ζωή σας;” Το ερώτημα προϋποθέτει κάποια εντυπωσιακή απάντηση, που θα ενσωματώνει πολλά γεγονότα σε μία ενιαία εξιστόρηση. Έτσι το μεγάλο αφήγημα της ιστορίας, που υποτίθεται ότι ο μεταμοντερνισμός απορρίπτει, έρχεται από την πίσω πόρτα με ένα μεγάλο αφήγημα της ζωής ενός καθημερινού ανθρώπου.

Επελέγησαν τελικά προσωπικές ιστορίες που διαδραματίσθηκαν παράλληλα με γνωστά ιστορικά γεγονότα και εκτείνονται από το 1920 έως την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Στο πρώτο μέρος κυριαρχεί η εμπειρία του πολέμου, μικρασιατικού κι ελληνοϊταλικού, κατοχής και εμφυλίου, σε συνδυασμό με την μετανάστευση. Στον εμφύλιο υπήρχαν δύο τραγικές ιστορίες, η πρώτη με εγκλήματα των κομμουνιστών και η δεύτερη με εγκλήματα των «εθνικοφρόνων» –υπήρξε μια ισορροπία δηλαδή. Αλλά δεν παύει το θέμα να έχει κουράσει πια. Εκεί που παλιά ήταν ταμπού και κανείς δεν τολμούσε να μιλήσει γι’ αυτό, για να μην θίξει το καθεστώς των εθνικοφρόνων, στην μεταπολίτευση πλάκωσαν τόσες πολλές ταινίες για τον εμφύλιο και τόση θυματοποίηση της αριστεράς, που πολύς κόσμος έχει πει: «όχι άλλον εμφύλιο».

Μετά το μπαράζ των πολέμων, η παράσταση αναφέρεται σε γεγονότα πιο κοντά σε μας, αλλά και πιο κοντά στις ταινίες του 50 και του 60 που έχουμε δει. Έχει έναν ανάλαφρο χαρακτήρα, με μελό στοιχεία, με κωμικά στοιχεία, με έρωτες, με ένα αίσθημα μόνιμης αδικίας, αλλά και με μια λαϊκή αυθεντικότητα.

Αρκετές ιστορίες σε όλη την διάρκεια της παράστασης, παρουσιάζουν θέματα αξιοπιστίας, όπως συμβαίνει πάντα στις διηγήσεις των ανθρώπων, καθώς η μνήμη παραμορφώνει τα γεγονότα. Επίσης, σαν λαός έχουμε και μια φυσική τάση προς το παραμύθι και στο φούσκωμα κάποιων πραγμάτων. Αυτό στην συγκεκριμένη παράσταση δεν αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, καθώς δεν υπάρχει ιδιαίτερη πρόθεση από τους συντελεστές να δημιουργήσουν ένα θεατρικό ντοκιμαντέρ, αλλά αντίθετα κυριαρχεί το δραματουργικό στοιχείο.

Η σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαβριανού κινείται στα πλαίσια του μινιμαλισμού και της αποστασιοποίησης που έχουμε δει και από άλλες μοντέρνες θεατρικές ομάδες. Η μείξη αφηγηματικής απαγγελίας και θεατρικού διαλόγου, οι πολλοί ρόλοι από λίγους ηθοποιούς και οι πολλές ιστορίες, εκτός του ότι είναι αναγκαία στοιχεία για να υλοποιηθεί το κόνσεπτ της παράστασης, είναι και χαρακτηριστικά του μοντέρνου θεάτρου. Σκηνογραφία, έστω και αρκετά λιτή, υπάρχει, ενώ χρησιμοποιούνται και κάποια τρικ, για να θυμίζουν στον θεατή ότι οι αφηγήσεις προέρχονται από συνεντεύξεις.

Οι πέντε ηθοποιοί (Άννα Ελεφάντη, Μαρία Κοσκινά, Αλεξία Μπεζίκη, Κωνσταντίνος Ντέλλας, Γιώργος Παπαπαύλου) μπαίνουν με την ψυχή τους στο εγχείρημα. Εκτός από το πάθος τους, δείχνουν πολύ καλό συντονισμό, σε ένα ρυθμικό δημιούργημα, τραγουδάνε ωραία, ενώ παίζουν και καλά. Από τις ερμηνείες τους βγαίνει αρκετό συναίσθημα και χιούμορ και γενικά ωραίες ατμόσφαιρες, ενίοτε με ενδιαφέρουσες αντιθέσεις, ανάμεσα στο χιούμορ και στο δράμα.

Γενικά, το «Γιοι και κόρες» δεν είμαι σίγουρος ότι δείχνει με απόλυτη ειλικρίνεια την ζωή των ανθρώπων του παρελθόντος- κι αυτό οφείλεται στον τρόπο, με τον οποίο συγκεντρώθηκε το υλικό του έργου. Από εκεί και πέρα, είναι πολύ αποτελεσματικό στην εκπλήρωση καλλιτεχνικών στόχων. Στην σκηνή επάνω δίνει συγκίνηση, πάθος, δυνατές ερμηνείες, καλό ρυθμό κι ένα κλείσιμο του ματιού στο φινάλε μιας παράστασης που γοητεύει, διασκεδάζει. Και είναι πάντα γεμάτη με ανθρωπια, έστω κι αν μιλάει για έναν πολύ σκληρό κόσμο- τον κόσμο της νεώτερης ελληνικής ιστορίας.

Γιώργος Σμυρνής

Ιnfo: Η παράσταση παίζεται από Πέμπτη έως Κυριακή στις 20.30 στο Bios: Πειραιώς 84, Αθήνα, Γκάζι, Τηλ.: +302103425335