Kireru στην Στέγη γραμμάτων και τεχνών: Οι Γερμανοί ξανάρχονται!

Kireru θα πει στα ιαπωνικά “ξέσπασμα οργής”. Είναι μία από τις νέες λέξεις του ιαπωνικού λεξιλογίου και επιλέχθηκε από την ομάδα χορού RootlessRoot, για να ονομάσει την περφόρμανς τους. Επέλεξαν το Kireru ακριβώς επειδή είναι μια σχετικά νέα λέξη. Από όσα μας είπε το νόημα της λέξης αυτής είναι πιο κοντά στο αμόκ και τον παροξυσμό, παρά στην εκτόνωση.

Η παράσταση είναι ένα χορευτικό δρώμενο, που συνδυάζει κι αρκετά στοιχεία θεάτρου, κυρίως σωματικού. Υπάρχει και απαγγελία, πριν από κάθε χορογραφία, που λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο σαν πρόλογος του χορευτικού. Το έργο είναι χωρισμένο σε τέσσερις σκηνές. Η μουσική του John Parish παρουσιάζεται live επί σκηνής, με τον ίδιο τον συνθέτη και συνεργάτη της πανκ μουσικού PJ Harvey να παίζει τα κομμάτια μαζί με την μπάντα του. Τα σκηνικά είναι αρκετά αφαιρετικά, με ένα κόκκινο σπίτι χωρίς παράθυρα να διαδραματίζει τον κύριο ρόλο, καθώς και διάφορα κρυπτικά σύμβολα, όπως γράμματα και αριθμούς, που εμφανίζονται επί σκηνής.

Η παράσταση είναι ένα χορευτικό “κείμενο” με έντονο το πολιτικό περιεχόμενο. Η ομάδα των RootlessRoot είναι μεν διεθνής, αλλά το ελληνικό στοιχείο είναι πολύ ισχυρό (σχεδόν το 50% των μελών είναι Έλληνες). Έτσι, οι πολιτικές ιδέες που εκφράζονται έχουν χρωματισθεί έντονα από τις ελληνικές αγωνίες και τα ελληνικά πιστεύω. Κι επειδή είναι χορός κι ο ρόλος του λόγου είναι εξαιρετικά περιορισμένος, τα πολιτικά μηνύματα είναι αρκετά απλά, έως απλοϊκά. Έτσι έχουμε έναν συνδυασμό αρκετά κρυπτικών και αφαιρετικών καλλιτεχνικών και φιλοσοφικών ιδεών και σχεδόν απλοϊκών και επιφανειακών πολιτικών θέσεων.

Η ευθύνη των Γερμανών, οι οποίοι θεωρούνται μάλλον οι υπαίτιοι για την “αρπαγή της Ευρώπης”, αλλά και μια επικαιροποιημένη ειρωνεία πάνω στην βράβευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, καθώς και αναφορές στον εγκλωβισμό και τον φαύλο κύκλο της κρίσης. Υπάρχει μια ατεκμηρίωτη κι επιφανειακή προσπάθεια να συσχετισθεί η σύγχρονη Γερμανία με τη ναζιστική φρίκη, η οποία κατά την γνώμη μου κυριαρχεί στα ελληνικά μίντια και στην κοινή γνώμη, αλλά δεν στέκει ιστορικά. Βέβαια, για να αναφέρουμε και την άλλη πλευρά του νομίσματος, ο πρώην γερμανός καγκελάριος και πρώην αρχηγός των Σοσιαλδημοκρατών Χέλμουτ Σμιτ, έχει δηλώσει στον γερμανικό Τύπο ότι είναι μεν δυσάρεστο να συγκρίνεται στην Ελλάδα η Μέρκελ με τον Χίτλερ, αλλά γι’ αυτό φταίει η ίδια η Γερμανίδα καγκελάριος και η πολιτική που έχει επιβάλει.

Η αρπαγή της Ευρώπης, με την οποία ξεκινάει το Kireru, είναι ένας αρχαίος ελληνικός μύθος, στον οποίο ο Δίας αρπάζει την πριγκίπισσα Ευρώπη, για να κάνει το ερωτικό κομμάτι του, μεταμορφωμένος ως Ταύρος. Ο μύθος δεν αναπαρίσταται, αλλά χρησιμοποιείται, γιατί τον αναφέρουν στο πρώτο μέρος του χορευτικού δρώμενου. Η αρπαγή γυναικών καταλήγει σε βιασμό, οπότε εύκολα μπορούμε να μιλήσουμε και για βιασμό της Ευρώπης. Όταν το Kireru μιλάει για Ευρώπη, εννοεί, ως επί το το πλείστον, Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν κάνει ανάλυση στην ιστορία της γηραιάς ηπείρου- είναι αρκετά επικαιροποιημένο για κάτι τέτοιο και αντλεί πολλά ερεθίσματα από την καθημερινότητα, καθώς είναι σε σημαντικό βαθμό work in progress (δουλειά σε εξέλιξη).

Σχετικά με τα σύμβολα του Kireru, το κόκκινο σπίτι χωρίς παράθυρα, προσπαθεί- όπως παραδέχθηκαν οι συντελεστές της παράστασης- να αναπαραστήσει τον εγκλωβισμό. Κι όπως παραδέχθηκαν, το σπίτι αυτό προέρχεται και από την ιστορία με τα άλογα που κάηκαν εγκλωβισμένα μέσα στο κλειδωμένο ιπποφορβείο. Υπάρχουν και άλλοι συμβολισμοί, όπως ο πηλός , τον οποίο χτυπάει ο εργάτης στην αρχή της παράστασης, που δεν είναι καθόλου ξεκάθαροι και κατά συνέπεια είναι ανοιχτοί σε πολλαπλές μεταφράσεις. Παράλληλα, λέξεις της αρχαίας ελληνικής, που έχουν περάσει το διεθνές θεατρικό λεξιλόγιο (π.χ. “κάθαρσις”), αναφέρονται σε κάποια σημεία, χωρίς όμως να δικαιολογούν πάντα την παρουσία τους στο έργο.

Οι χορογραφίες είναι συχνά δυναμικές και γρήγορες, ενώ υπάρχουν και πιο συναισθηματικά σημεία, ενίοτε σωματικού θεάτρου, που αποτυπώνουν απελπισία και εγκλωβισμό. Είναι μια αρκετά τολμηρή παράσταση, με κάποιο λίγο γυμνό και σκληρές εικόνες. Κάποιες φορές, η μουσική του Parish υπερβαίνει αρκετά σε ποιότητα την χορογραφία, χωρίς αυτό να συμβαίνει πάντα. Αυτό όμως οφείλεται στο πολύ υψηλό επίπεδο της μουσικής- μιας μουσικής που σου μεταφέρει πολύ καλές πλευρές της μετά-πανκ μουσικής και φέρνει ήχους από Sonic Youth, Pixies, Violent Femmes, αλλά και ρέγκε αποχρώσεις και άλλα μουσικά χρώματα.

Συνολικά, το Kireru είναι μια δουλειά, στην οποία ο χορός έρχεται σε διάλογο με το θέατρο, αλλά και με την επικαιρότητα. Έχει γρήγορες χορογραφίες, δεν σε κουράζει, ενώ η live μουσική κλέβει την παράσταση. Αυτό που ξενίζει κάπως είναι ο συνδυασμός πολύ απλών πολιτικών μηνυμάτων με πολύ περίπλοκες και δυσνόητες φιλοσοφικές ιδέες και καλλιτεχνικά μηνύματα. Αν υπήρχε μια πιο σοφιστικέ προσέγγιση των σαφώς περίπλοκων πολιτικών ζητημάτων, που περνάνε σχεδόν σαν συνθήματα μέσα από την παράσταση, χωρίς να έχουν πάντα την συναισθηματική δύναμη της κραυγής, θα υπήρχε μεγαλύτερη ισορροπία στην σύλληψη των Josef Fruček και Λίντας Καπετανέα. Γενικά, όμως, είναι μια παράσταση με άποψη, σύγχρονο πνεύμα και καλούς συντελεστές σε όλα τα επίπεδα.