κριτική

Η χρήση περίεργων ζώων για πολιτικούς συμβολισμούς δεν είναι κάτι καινούριο στο θέατρο. Ο Ιονέσκο είχε διαλέξει τον ρινόκερο, για να συμβολίσει τον ολοκληρωτισμό, ως δύναμη προπαγάνδας που μυεί τις μάζες στην λογική του. Και τώρα ένα άλλο ζώο, η αλεπού χρησιμοποιείται στην αλληγορία για τον ολοκληρωτισμό στο θεατρικό έργο της Dawn King «Αλεπούδες», στην παράσταση που ανεβαίνει στο θέατρο Επί Κολωνώ σε σκηνοθεσία της Ελένης Σκότη.

Σχιζοφρενικές συμπτώσεις, άγρια μπλεξίματα, σημεία και τέρατα (ή... κέρατα) σε μια ξέφρενη κωμωδία των σεξουαλικών ηθών της υψηλής γαλλικής κοινωνίας στο Παρίσι της Belle Epoque και του μαιτρ της φάρσας Ζωρζ Φεϋντώ. Όλα αυτά στην παράσταση «Ψύλλοι στ' αυτιά» που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα στο θέατρο Αλίκη.

Γλέντι, αχαλίνωτο πάθος, κατάργηση ηθικών φραγμών μετά μουσικής! Το μιούζικαλ Cabaret μας δείχνει την γερμανική εκδοχή του Μουλέν Ρουζ, αλλά όχι σε μια "Belle Epoque" για την Γερμανία. Το ακριβώς αντίθετο. Το έργο εκτυλίσσεται σε μια τραγική εποχή για την χώρα, που οδήγησε στην άνοδο του Ναζισμού και στην φρίκη του Β Παγκοσμίου Πολέμου.

Υπήρχε κάποτε μια Belle Epoque της Μεταπολίτευσης, όταν οι νέοι ακόμα μπορούσαν να ονειρεύονται έναν καλύτερο κόσμο μέσα απ' την γαλλική διανόηση, τον κινηματογράφο, τον έρωτα, τα επαναστατικά οράματα. Σε αυτήν την ξεχασμένη εποχή μας ταξιδεύει η παράσταση «Οι Πτυχιούχοι», βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Χρήστου Βακαλόπουλου που γράφτηκε στις αρχές του 80.

Μια ροκ όπερα με περιπέτεια ήταν το Dragon. Η παράσταση που σκηνοθετεί ο Νίκος Χατζηπαπάς είχε ιππότες, καλούς, κακούς, γάτες που μιλούν, πολιτικούς οπορτουνιστές, τέρατα μηχανικά, ακροβάτες πάνω σε ξυλοπόδαρα με ελατήριο, μονομαχίες και έναν ήρωα (τον ιππότη Λάνσελοτ) καβάλα πάνω στο δίκυκλο να κυνηγάει το όνειρο.

Η ψυχική νόσος είναι ένα σκληρό θέμα, που στιγματίζει ανθρώπους και οικογένειες. Με αυτό το σκοτεινό ζήτημα πραγματεύεται η παράσταση «Ιερουσαλήμ» που ανεβαίνει στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη.

Ένα από τα αγαπημένα παιχνίδια των Ελλήνων είναι το τάβλι. Εκτός από παιχνίδι, επειδή παιζόταν ειδικά παλιά συχνά στα καφενεία, λειτουργεί και ως σύμβολο της μικροαστικής κοινωνίας, στο σημαντικό μονόπρακτο της νεοελληνικής δραματουργίας «Το τάβλι» του Δημήτρη Κεχαΐδη σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Κάππα στην Αυλή του Ψυρρή.

Μια από τις πιο λαμπερές μορφές του ελληνικού πολιτισμού και μια προσωπικότητα που διαμόρφωσε όσο λίγες την εικόνα του Έλληνα και της Ελληνίδας στο εξωτερικό, ήταν η Μελίνα Μερκούρη. Στην προσωπικότητα της σπουδαίας αυτής ηθοποιού και πολιτικού είναι αφιερωμένη η παράσταση Μελίνα- Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα... που ανέβηκε στο Ηρώδειο.

«Άγγελος εξάγγελος μας ήρθε από μακριά, γερμένος πάνω σ' ένα δεκανίκι» είχε γράψει σε ένα από τα πιο διάσημα τραγούδια του κάποτε ο Διονύσης Σαββόπουλος, πάνω σε μουσική του Μπομπ Ντύλαν. Το τραγούδι τότε μιλούσε για έναν τύπο που χάιδευε τα αυτιά των ανθρώπων με ψέματα. Στον αριστοφανικό Πλούτο, τον οποίο ο συνθέτης σκηνοθέτησε, ο Πλούτος είναι αυτός που είναι γερμένος πάνω σε ένα δεκανίκι, ενώ το τραγούδι σαφώς μνημονεύεται από τον Διονύση Σαββόπουλο σε μια δίκην παραβάσεως παρέμβασή του.

Μία παράσταση που φιλοδοξεί να περάσει την μοντέρνα ποίηση στο θέατρο δια της οδού της λαϊκής παράδοσης- και ιδιαίτερα στο επιβλητικό θέατρο της Επιδαύρου- ήταν το «Σύσσημον» σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα. Το εγχείρημα ήταν εκ των πραγμάτων δύσκολο.

Οι «Βάκχες» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη ήταν από τις πιο πολυσυζητημένες παραστάσεις για το φετινό καλοκαίρι, με το που ανακοινώθηκαν. Ο λόγος ήταν ότι στο καστ της παράστασης υπήρχε το όνομα του superstar για τα ελληνικά δεδομένα Σάκη Ρουβά. Το έργο έχει παιχτεί ήδη σε αρκετές σκηνές της Ελλάδας και συνεχίζει στην Αθήνα με αρχή το θέατρο Βράχων, όπου και το είδαμε.

Για τον ανίκητο πολεμιστή έρωτα (όπως τον περιγράφει στην Αντιγόνη του) μιλάει ο Σοφοκλής και στο έργο του «Τραχίνιες», περιγράφοντας την καταστροφική δύναμη που έχουν τα πάθη που ξυπνάει. Κι ο γιος του Δία και μεγαλύτερος ήρωας της αρχαιότητας, ο Ηρακλής, καταστρέφεται όχι από κάποιο από τα αμέτρητα τέρατα ή εχθρούς που πολέμησε, αλλά από τον έρωτα.

Μια αρκετά αισθησιακή εκδοχή της Ειρήνης του Αριστοφάνη, με στοιχεία από την ελληνική παράδοση και βαλκανικές αναφορές παρουσίασε η παράσταση του σκηνοθέτη Σωτήρη Χατζάκη.

Η πεταλούδα (Butterfly) συμβολίζει την μεταμόρφωση. Για έναν έρωτα που δημιούργησε ελπίδες για μια πλήρη μεταμόρφωση, αλλά που τελικά οδήγσε μόνο στον απόλυτο πόνο μιλάει η Όπερα Μαντάμα Μπάττερφλαϊ του Τζάκομο Πουτσίνι, η οποία ανεβαίνει στο Ηρώδειο.

Η τελευταία παράσταση, στην οποία ήταν σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής ο Λευτέρης Βογιατζής ήταν το Θερμοκήπιο, την σεζόν του 2011. Αυτήν την παράσταση προσπάθησε να επαναλάβει, με τον ίδιο ξανά ως πρωταγωνιστή και με νέο καστ φέτος την Άνοιξη, αλλά δυστυχώς τον πρόλαβε ο θάνατος.

Μία νέα μορφή επαφής του θεατρικού έργου με το κοινό επιχείρησε να δημιουργήσει το πειραματικό έργο «μουσείο ανθρώπινης συμπεριφοράς» που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη για το Φεστιβάλ Αθηνών.

Ένα έργο του Στέφαν Τσβάιχ «η σκακιστική νουβέλα» που γράφτηκε κατά την άνοδο του ναζισμού και το ξεκίνημα του Β Παγκόσμιου Πολέμου, μεταφέρθηκε στο θέατρο από την σκηνοθεσία της Μαριλίτας Λαμπροπούλου με τον τίτλο Λάθος κίνηση για το Φεστιβάλ Αθηνών.

Μία τραγωδία και μία κωμωδία είδαμε στην παράσταση «Ελένη» του Ευριπίδη που ανέβηκε στο Ηρώδειο σε σκηνοθεσία Βασίλη Νικολαΐδη με πρωταγωνιστές την Πέμυ Ζούνη και τον Αντώνη Καφετζόπουλο.

Σε μια εκδοχή της Μήδειας που ξεπερνά τους ρόλους των φύλων, αλλά παραπέμπει και στο αρχαίο θέατρο, όπου τους γυναικείους ρόλους ερμήνευαν άντρες- παραπέμπει η παράσταση «Μήδεια» σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, την οποία παρακολούθησα στο θέατρο Βράχων στον Βύρωνα.

Μία πρωτοποριακή για την πρωτοπορία παράσταση παρουσίασαν ο σκηνοθέτης Λάμπρος Φιλίππου και το συγκρότημα Yanneis στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Το θέμα τους ήταν, κατά κάποιον τρόπο, ο Ύμνος εις την Ελευθερία του Διονυσίου Σολωμού.

Μια εκδοχή της Ιφιγένειας εν Αυλίδι του Ευριπίδη βουκολική, λούμπεν- μικροαστική και με κυρίαρχο το στοιχείο της ελληνικής οικογένειας παρακολουθήσαμε στην παράσταση για το φεστιβάλ Αθηνών σε σκηνοθεσία της Μαρίας Πρωτόπαππα.

Ένα από τα δυνατά στοιχεία του φεστιβάλ Αθηνών είναι ότι μας δίνει την δυνατότητα να παρακολουθούμε θιάσους από το εξωτερικό. Παρακολουθήσαμε λοιπόν έναν γαλλικό θίασο, με σκηνοθέτη τον Emmanuel Demarcy-Mota στο αριστούργημα του Ευγένιου Ιονέσκο «ο Ρινόκερος» στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών μέσα στα πλαίσια του φετινού φεστιβάλ.

Όταν μία παράσταση διαρκεί 24 ώρες, μόνο από την διάρκειά της αλλάζει τα δεδομένα μιας παράστασης, όπως την ξέρουμε και ως θεατρικό πείραμα τραβάει το ενδιαφέρον. Ξεπερνά τα συνήθη χρονικά της όρια κατά πολύ, τις αντοχές των συντελεστών και των θεατών. Επίσης, χρειάζεται έναν πολύ μεγαλύτερο πλούτο ιδεών, για να γεμίσει μιας τέτοιας διάρκειας παράστασης.

Διασκεδαστικό αλλά άνισο θέαμα που συνδυάζει γουέστερν, ξέφρενη δράση και εκκεντρικό χιούμορ χωρίς πάντα να βρίσκει τις σωστές δόσεις...

Ένα θρίλερ της σκανδιναβικής σχολής, αρκετά αποτελεσματικά στημένο, όχι απόλυτα πειστικό μέχρι τέλους...

Με το θεατρικό έργο Έρωτας και ραδιουργία του Φρίντριχ Σίλερ (του ποιητή που έγραψε το ποίημα «Ωδή στην χαρά», το οποίο μελοποίησε στην συνέχεια ο Μπετόβεν για την θρυλική Ενάτη του) οι Ακύλλας Καραζήσης και Νίκος Χατζόπουλος μας παρουσίασαν την νέα τους θεατρική δουλειά για το φεστιβάλ Αθηνών στην Πειραιώς 260.

Με το θεατρικό έργο Έρωτας και ραδιουργία του Φρίντριχ Σίλερ (του ποιητή που έγραψε το ποίημα «Ωδή στην χαρά», το οποίο μελοποίησε στην συνέχεια ο Μπετόβεν για την θρυλική Ενάτη του) οι Ακύλλας Καραζήσης και Νίκος Χατζόπουλος μας παρουσίασαν την νέα τους θεατρική δουλειά για το φεστιβάλ Αθηνών στην Πειραιώς 260.