Το «HIV» του Θανάση Τριαρίδη επιστρέφει στο Άβατον

Η Λίλα Παντελίδου, μετά την περσινή επιτυχία της παράστασης, “HIV”, επιστρέφει στο έργο του Θανάση Τριαρίδη, προσεγγίζοντάς από την αρχή και παρουσιάζοντας μια νέα, τελείως διαφορετική παράσταση, που θα κάνει πρεμιέρα στις 14 Οκτωβρίου στο Θέατρο Άβατον.

Αυτή τη φορά τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Γιώργος Γκιόκας, που προσεγγίζει το κείμενο με μια πολυδιάστατη οπτική, δίνοντας έμφαση στη φωνή της καταπιεσμένης κραυγής. Από την παράσταση δεν λείπουν και οι στιγμές χιούμορ που μέσα σ’ ένα τραγικό πλαίσιο, αναδεικνύουν την ανθρώπινη ευαλωτότητα και την κοινωνική υποκρισία.

Μία ηθοποιός που αναγκάζεται να παίξει ένα έργο που απεχθάνεται. Μια Νιγηριανή πόρνη που αυτοκτονεί στο Τμήμα Προσωρινής Κράτησης. Μία σκοτεινή φιγούρα που κινεί τα νήματα της απελπισίας τους. Και ένα ραδιόφωνο που αυτοβούλως επιβάλει τον ήχο μίας πραγματικότητας ανεξέλεγκτης, εφιαλτικής, απάνθρωπης: της πραγματικότητάς μας.

Η παράσταση είναι βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Θανάση Τριαρίδη, το οποίο αφορμάται από τα γεγονότα του 2012, όταν τα πρόσωπα δεκάδων γυναικών φορέων του HIV διαπομπεύονται στα μέσα ενημέρωσης με την κατηγορία πως σκορπούν τον τρόμο του AIDS παρέχοντας σεξουαλικές υπηρεσίες.

Ανοσολογική ανεπάρκεια ή ανοσοανεπάρκεια (immunodeficiency) είναι η παθολογική κατάσταση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι σε θέση να επιτελέσει σωστά και πλήρως το ρόλο του, με αποτέλεσμα η ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμήσει παθογόνα μικρόβια, παράσιτα και ιούς να είναι περιορισμένη ή εντελώς απούσα.

Νοσούμε, λοιπόν. Ο Άνθρωπος νοσεί βαριά. Μυστικά, ύπουλα εκκολάφθηκε μέσα μας η φρικτή ασθένεια που μας βρωμίζει και μας απειλεί. Οι άμυνές μας κάμφθηκαν: ακλόνητοι απέναντι στον πόνο, αδιάφοροι απέναντι στην αδικία. Ανάλγητοι επεξεργαστές δεδομένων και εκτελεστές εντολών. Σαν να απολαμβάνουμε το κακό του οποίου είμαστε αυτουργοί και συνένοχοι, ταχθήκαμε ανεπιστρεπτί στην πλευρά της δυστυχίας, αποδεχθήκαμε την ενοχή μας και κλείσαμε τα μάτια. Κι όμως ασίγαστη εκείνη η κραυγή, ριζωμένη στα μύχια της ψυχής, μας προστάζει, μας ξυπνάει και πασχίζει να ακουστεί.

«Η σκέψη αποστρέφεται να σκεφτεί τη δυστυχία, όσο και η ζωντανή σάρκα αποστρέφεται το θάνατο. Οι δυστυχισμένοι ικετεύουν σιωπηλά να τους δώσει κάποιος τις λέξεις για να εκφραστούν. Πρέπει να τους δώσουμε μόνο τις λέξεις που εκφράζουν αποκλειστικά το καλό, το καλό στην καθαρή μορφή του. Ή να βρούμε εκείνες που εκφράζουν την αλήθεια της δυστυχίας τους που κάνουν να ακουστεί από τα βάθη της ανθρώπινης ψυχής η σιωπηλή κραυγή τους, το παιδικό παράπονο που ούτε ο ίδιος ο Χριστός δεν μπόρεσε να συγκρατήσει: «γιατί μου κάνουν κακό;».

-Simone Weil, Το πρόσωπο και το ιερό

Η γνωριμία με τον Θανάση Τριαρίδη ξεκινά πριν τρία χρόνια περίπου, με την σκηνοθεσία του έργου του «Να ξέρετε πως αυτό που ακούτε είναι σφύριγμα τρένου», την οποία μοιραζόμαστε με τον αγαπημένο φίλο Νίκο Μαρνά. Αυτό που κυρίως με γοητεύει και με ιντριγκάρει στη γραφή του Θανάση Τριαρίδη είναι πως σε φέρνει αντιμέτωπο με την «τωρινή» πραγματικότητα, σε καλεί να αναστοχαστείς πάνω στα όσα συμβαίνουν γύρω σου και να πάρεις θέση. Θα έλεγα πως τα κείμενά του σε προκαλούν να δράσεις. Έτσι, όταν μου προτάθηκε να αναλάβω το «HIV», φυσικά και δέχτηκα. Η πρόκληση μεγάλη.

Το έργο πρόκειται για μονόλογο με σημείο εκκίνησης τα γεγονότα του 2012, όταν, εν μέσω οικονομικής κρίσης και σε μία κρίσιμη προεκλογική περίοδο, τα πρόσωπα δεκάδων γυναικών φορέων του HIV διαπομπεύονται στα μέσα ενημέρωσης με την κατηγορία πως σκορπούν τον τρόμο του AIDS παρέχοντας παράνομες σεξουαλικές υπηρεσίες, υπόθεση για την οποία η χώρα μας πρόσφατα καταδικάστηκε. Στην ανάπτυξή του ωστόσο πραγματεύεται πληθώρα κοινωνικών θεμάτων ανοίγοντας έτσι την δυναμική του σε ένα ευρύτερο φάσμα.

Πέραν ωστόσο της φύσης του κειμένου, η τωρινή εκδοχή του «HIV» έχει να αντιμετωπίσει μία ακόμη μεγάλη πρόκληση. Το έργο ανέβηκε την περασμένη χρονιά, σημειώνοντας μάλιστα μεγάλη επιτυχία, τόσο χάρη στην ερμηνεία της Λίλας Παντελίδου, την οποία έχω τη χαρά να σκηνοθετώ εγώ φέτος, αλλά και τη μεστή και εξαιρετικά ευρηματική σκηνοθεσία της Δήμητρας Κατσανίκα. Σίγουρα η δική μας παράσταση είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, εξετάζουμε το κείμενο από άλλη οπτική γωνία, οφείλω όμως να παραδεχθώ πως έθεσαν τον πήχη πολύ ψηλά.

Η παράσταση που ετοιμάσαμε παίζει με τις εικόνες και τον ήχο, αποτολμά εξωκειμενικούς παραλληλισμούς, ισορροπεί μεταξύ κωμικού και τραγικού, κατακρημνίζεται εν τέλει απολαυστικά, αυτοσαρκάζεται πολύ, αγωνιώντας να ακουστεί στεντόρεια εκείνο «το παιδικό παράπονο που ούτε ο ίδιος ο Χριστός δεν μπόρεσε να συγκρατήσει: γιατί μου κάνουν κακό;».