Το Μαργαριταρένιο Κουμπί

Το νερό είναι το μεγαλύτερο σύνορο της Χιλής και ταυτόχρονα κρύβει το μυστικό δύο κουμπιών με μεγάλη ιστορία που βρέθηκαν στο βάθος του Ειρηνικού ωκεανού. Στην τεράστια ακτογραμμή της Χιλής συναντά κανείς ηφαίστεια, βουνά και παγετώνες. Μέσα στο νερό βρίσκονται παγιδευμένες οι φωνές των ντόπιων ιθαγενών από περασμένους αιώνες, των ναυτικών που κατέφθασαν από την Αγγλία, μα και των πολιτικών κρατουμένων των σύγχρονων καθεστώτων.

Το φιλμ ξεκινά σαν ένα οικολογικό ντοκιμαντέρ για τη μαγεία του νερού, τη δημιουργία του κυρίαρχου υγρού στοιχείου στη Γη και την απεραντοσύνη του διαστήματος. Ομολογώ ότι στην αρχή με ξένισε αυτό που έβλεπα. Τον Patricio Guzmán τον μάθαμε στην Ελλάδα από το ντοκιμαντέρ του για τον Σαλβαντόρ Αλιέντε. Εδώ ο σκηνοθέτης από τη Χιλή ξεδιπλώνει ένα ταλέντο που βρίσκεται πολύ πιο μπροστά από τα περιορισμένα όρια της πολιτικής καταγγελίας. Ολόκληρη η Ιστορία της Χιλής μετατρέπεται για το σκηνοθέτη σε έναν αποστομωτικής ομορφιάς στοχασμό που ξεκινά από τη θάλασσα και τις άγριες περιπέτειες της και φτάνει ως τον ουρανό και τη γένεση του ίδιου του σύμπαντος. Ο σκηνοθέτης υμνεί το νερό.

Το νερό που έχει μνήμη, μα και φωνή μαζί. Και τη χρησιμοποιεί ως ένα εξαίσιο όπλο πολιτικής αλληγορίας. Στο κέντρο της περιπέτειας που αφηγείται ο Guzman βρίσκεται ένας ταξιδιώτης στο χρόνο ονόματι Τζέρεμι Μπάτον. Είναι ο πρώτος ιθαγενής που πήραν μαζί τους οι άγγλοι εξερευνητές με αντάλλαγμα ένα κουμπί (εξ ού και το όνομα του: Μπάτον) με σκοπό να τον εκπολιτίσουν. Η συνέχεια είναι συγκλονιστική.

Η κάμερα του σκηνοθέτη κάνει κάποια στιγμή focus στα πρόσωπα που τον ενδιαφέρουν πραγματικά, Τους ελάχιστους επιζήσαντες απογόνους των πρώτων ιθαγενών που ζούσαν εκεί και τους «έσβησαν» στο πέρασμα των αιώνων οι πρώτοι άποικοι, οι ξένοι εισβολείς, οι χριστιανοί. Οι απόγονοι του Τζέρεμι Μπάτον είναι ακόμη εδώ και δηλώνουν με περηφάνεια την καταγωγή τους: «Όχι, εμείς δεν είμαστε χιλιανοί»!

Αργυρή Άρκτος Σεναρίου και Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Βερολίνου.