Ρηνιώ Κυριαζή: «Ανεπαισθήτως τριγύρω μου έκτισαν τείχη»

Το έργο είναι μια αλληγορία με τρεις πρωταγωνιστές, τον άντρα, τη γυναίκα και το παιδί, στην οποία δεν προβάλλονται συγκεκριμένα πρόσωπα, αλλά αρχετυπικές φιγούρες, οι οποίες μόλις και μετά βίας καταφέρνουν να συμβιώσουν μέσα σε έναν απρόσωπο, σκοτεινό κόσμο.

Η Ρηνιώ Κυριαζή έκανε την πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο  το 1999, στο μιούζικαλ «Όνειρο Καλοκαιρνής Νυχτός». Στη Μυτιλήνη και συγκεκριμένα στο Δημοτικό Θέατρο, είχε εμφανιστεί πριν από κάποια χρόνια, παρουσιάζοντας δραματοποιημένα ποιήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Το καλοκαίρι είχε συμμετάσχει στην επιτυχημένη παράσταση με το Δημοτικό Περιφερειακό Ιωαννίνων, «Τα μάγια της πεταλούδας» του Λόρκα. Στα Γιάννενα θα ξαναγυρίσει τον φετινό Χειμώνα, μια επιστροφή, την οποία, όπως παραδέχεται, ήθελε να κάνει.

Η ταλαντούχος ηθοποιός μας παραχώρησε συνέντευξη, στην οποία μας μίλησε για το έργο “Σε κατάσταση Εξαίρεσης”, τον βίαιο κόσμο του μέλλοντος μας, τα τείχη που χτίζονται γύρω μας, ανεπαισθήτως, όπως έλεγε ο Καβάφης, καθώς και το Θεό, μέσα από τα μάτια του Ρίχτερ και του Σαραμάγκου.

-Πρωταγωνιστείτε στο έργο  « Σε κατάσταση εξαίρεσης» του Ρίχτερ. Μιλήστε μου για το έργο αυτό.
Είναι ένα σύγχρονο γερμανικό έργο του Φαλκ Ρίχτερ. Το έχει ονομάσει κατάσταση εξαίρεσης, μια συνθήκη δηλαδή που επιβάλλεται ως προσωρινή αλλά τελικά γίνεται μόνιμη. Και βρισκόμαστε μέσα σε αυτήν, όπως λέει ο Καβάφης: «ανεπαισθήτως τριγύρω μου έκτισαν τείχη». Κάπως έτσι το αισθάνομαι. Και μιλάει γι’ αυτήν την απομόνωση, στην οποία βρισκόμαστε χωρίς να το καταλάβουμε κι αισθανόμαστε και προνομιούχοι. Αυτό το ζούμε όλοι μας, ευτυχώς όχι τόσο ακραία, όσο παρουσιάζεται στο έργο.

-Μπορείτε να μου μιλήσετε για τη σχέση του Ρίχτερ με άλλους συγγραφείς, όπως ο Πίντερ;
Θα έλεγα ότι είναι μια καινούρια δραματουργία αυτή του Ρίχτερ. Και γι’ αυτό μας δυσκόλεψε κι εμάς πάρα πολύ στο πώς θα μπορούσαμε να την αντιμετωπίσουμε. Νομίζω ότι έχει επιρροές από τον Πίντερ, αλλά προχωράει. Πηγαίνει παρακάτω. Αυτά τα τρία πρόσωπα, ο άντρας, η γυναίκα και το παιδί, δεν αναφέρονται σε μεμονωμένες περιπτώσεις ανθρώπων, αλλά στην ουσία της ανθρώπινης φύσης. Δημιουργεί, έτσι, κάποια αρχέτυπα, μέσα από τα οποία περνάει όλες του τις ανησυχίες για την πραγματικότητα και για το μέλλον που έρχεται.

-Το θέμα της ευτυχίας θίγεται έντονα στο έργο. Με ποιόν τρόπο θεωρείτε ότι την αντιμετωπίζει το κείμενο;
Η γυναίκα πιστεύει ότι πρέπει πάση να παραμείνουν σε αυτήν την προνομιούχο περιοχή, όπου τους δίνονται κάποιες ανέσεις. Ο άντρας έχει παραιτηθεί. Το παιδί είναι αυτό που θέλει να φύγει. Αυτοί οι τρεις πόλοι παλεύουν σε όλο το έργο, για το ποιος θα υπερισχύσει. Την ευτυχία την προσωπική της η γυναίκα την έχει ξεχάσει. Και το πιο συγκινητικό στοιχείο για μένα στο έργο είναι όταν λέει: «Καμιά φορά ονειρεύομαι ανθρώπους που μιλούν μεταξύ τους. Και λένε πράγματα κανονικά. Σε αγαπώ. Σε θέλω. Μου αρέσεις». Δηλαδή αυτήν την απλότητα και την ησυχία την εσωτερική, την έχει ξεγράψει. Αντίθετα, απαιτεί από τον άνδρα να δηλώνει χαρούμενος, έτοιμος να δουλέψει πιο πολύ, για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους.

-Αυτό το έργο πότε γράφτηκε;
Το 2007.

-Κοντά στην οικονομική κρίση. Βλέπουμε στο έργο μια ανασφάλεια ως προς το οικονομικό. Ιδίως η κατηγορία της μάνας στον πατέρα, ότι έχει αντίχτυπο στο παιδί η οικονομική ανασφάλεια στην οποία βρίσκονται εξαιτίας του. Αυτό το πινγκ- πονγκ απόδωσης ευθυνών δεν το βλέπουμε και στην καθημερινότητά μας;
Η συμπεριφορά του άνδρα είναι υπεύθυνη για τη μάνα, για τη συμπεριφορά του παιδιού. Και αντίστοιχα, ο πατέρας κατηγορεί την μάνα. Βλέπει κανείς στο έργο στοιχεία, που τα έχουμε ζήσει, ακόμα κι αν δεν βρισκόμαστε σε τέτοια ακραία κατάσταση. Γι’ αυτό και η προσπάθεια η δική μας είναι ο κάθε ηθοποιός να δει δικά του πράγματα και ίσως μπορέσει να βοηθηθεί και από φόβους που έχει ο καθένας μας.

-Μια φράση που μου έκανε εντύπωση είναι το: «Ο Θεός θα πάρει πίσω ό,τι σπατάλησε στους ανάξιους».
Μου θυμίζει ένα βιβλίο του Σαραμάγκου, τον «Κάιν» και την αντιπαλότητα του Κάιν με το Θεό. Ο Θεός λέει «είστε ανίκανοι». Και ο Κάιν του απαντάει: «Μα πώς αφήνεις τόσο πόνο στον κόσμο που Εσύ έφτιαξες. Άρα Εσύ είσαι ανίκανος». Είναι μια συνδιαλλαγή του ανθρώπου με τον Θεό. Στο έργο του Ρίχτερ η γυναίκα πιστεύει ότι αφού φτάνουμε σε μία τέτοια κατάσταση, ο κίνδυνος είναι να χαθεί όλη η ανθρωπότητα. Και μάλιστα, το γυρίζει στο προσωπικό με τον άντρα της, λέγοντας του ότι αν εσύ δεν μπορείς να κάνεις διάλογο μαζί μου, να με ακούσεις, να μιλήσεις κανονικά, όπως θα’ θελα, μέσα σε αυτές τις συνθήκες, είσαι ανάξιος και όλη η ανθρωπότητα μπορεί να χαθεί. Είναι ένα παιχνίδι που κάνει: από το γενικό το φέρνει στο προσωπικό και μετά πάλι στο γενικό, μέσα σε αυτήν την αγριότητα την οποία ζει η ίδια προσωπικά.

-Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Πρώτα από όλα η «Κατάσταση εξαίρεσης» που ξεκίνησε τώρα και θα πάει μέχρι τις 21 Οκτωβρίου. Από εκεί και πέρα θα βρίσκομαι στα Γιάννενα το Χειμώνα. Είμαι από εκεί. Κάναμε μία παράσταση το Καλοκαίρι με το Δημοτικό Περιφερειακό Ιωαννίνων, «Τα μάγια της πεταλούδας» το πρώτο έργο του Λόρκα, η οποία πήγε πάρα πολύ καλά. Με έχουν καλέσει να συνεχίσω εκεί το Χειμώνα με μία άλλη παράσταση και χαίρομαι πάρα πολύ. Γιατί είναι μια επιστροφή που την ήθελα κάποια στιγμή. Είναι σε μία αναγέννηση το θέατρο στα Γιάννενα. Και νιώθω τυχερή που μπορώ να συμβάλλω σε αυτό. Η πόλη έχει κόσμο, ο οποίος το ζητάει και το θέλει το θέατρο. Έχει Πανεπιστήμιο, έχει μουσεία, πράγματα τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό.