Ο Χορός των εραστών: Η παράσταση του Tiago Rodrigues επιστρέφει στη Στέγη

Θέαμα και ακρόαμα αιφνιδιαστικής τρυφερότητας, έντασης, χιούμορ και συγκίνησης, Ο Χορός των εραστών απέσπασε διθυραμβικές κριτικές την περασμένη σεζόν και φέτος επαναλαμβάνεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης από 4 Δεκεμβρίου 2025 έως 18 Ιανουαρίου 2026, στο πλαίσιο του τρίπτυχου αφιερώματος της Στέγης στον Tiago Rodrigues.

Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν και δημιουργός του «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες», που παρουσιάστηκε το 2023 στη Στέγη, ο Τιάγκο Ροντρίγκες σκηνοθετεί, σε συνεργασία με την καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού θεάτρου Αργυρώ Χιώτη, τους Νίκο Καραθάνο και Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου. Κι όλα αυτά, σε φωτισμούς του Rui Monteiro και σκηνικά και κοστούμια της Magda Bizarro, υπεύθυνης για τον διεθνή προγραμματισμό στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Ένα ζευγάρι μες στη νύχτα. «Δεν μπορώ να αναπνεύσω» λέει εκείνη. «Δεν μπορεί να αναπνεύσει» επαναλαμβάνει εκείνος. Ορμούν στο αυτοκίνητο και τρέχουν για το νοσοκομείο. Το έργο του Πορτογάλου συγγραφέα και σκηνοθέτη μάς γραπώνει ήδη από τις πρώτες φράσεις.

«Ο Χορός των εραστών» έχει τη μορφή φούγκας και την ισχύ μεγάλου ερωτικού ποιήματος – και για τα όσα λέγονται και για το πώς λέγονται. Γιατί, χάρη στις πολύ συγκεκριμένες επαναλήψεις, παραλλαγές και παρηχήσεις των δύο παράλληλων μονολόγων, οι φωνές των δύο ερμηνευτών του ηχούν σαν μία. Μιλούν σαν να ακολουθούν ο ένας την ανάσα και το καρδιοχτύπι του άλλου. Έτσι, μας αφηγούνται τις ελαφρώς διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας αγάπης τους.

Πρόκειται για το πρώτο θεατρικό έργο του Τιάγκο Ροντρίγκες, το πιο αυτοβιογραφικό, το οποίο ξεκίνησε να γράφει το 2006 και ολοκλήρωσε το 2020. Ο Ροντρίγκες ανέφερε το 2020: «Επανεξετάζοντας τους χαρακτήρες μου και το τι έχουν ζήσει, είναι σαν να επανεξετάζω την πορεία του θεάτρου μου από τότε που ξεκίνησα να γράφω. Οι χαρακτήρες θα είναι ακόμα ερωτευμένοι; Ο νέος άντρας που ήμουν τότε, που τόλμησε να γράψει αυτό το έργο, θα έχει την ίδια ανάγκη να κάνει θέατρο; Δεν ξέρω αν είμαι έτοιμος να ακούσω την απάντηση, αλλά δεν μπορώ να αποφύγω την ερώτηση».

Οι πρωταγωνιστικοί του χαρακτήρες δεν είναι οικογένεια μόνο επειδή είναι παντρεμένοι, αλλά γιατί ζουν με το πάθος εκείνων που διαλέγουν ο ένας τον άλλον κάθε μέρα από την αρχή, κόντρα στον χρόνο και τη φθορά.«Ο Χορός των εραστών» μας παρασύρει στην καρδιά της σχέσης δύο ανθρώπων, την ώρα που αναμετρώνται με μια οριακή εμπειρία ζωής και θανάτου. Κι από εκεί, στην πορεία της κοινής ζωής τους, ενός «μαζί για πάντα».

Το κείμενο του έργου, σε μετάφραση από τα πορτογαλικά της Μαρίας Παπαδήμα, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις της Στέγης και διατίθεται στο Onassis Shop και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία.

«Ο Χορός των εραστών» γράφτηκε από τον Τιάγκο Ροντρίγκες το 2006 στη Λισαβόνα και έκανε την πρεμιέρα του στην Πορτογαλία επτά χρόνια αργότερα.

Στη χώρα μας, το έργο παρουσιάζεται στα ελληνικά με Έλληνες ηθοποιούς. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Στέγη την περυσινή θεατρική σεζόν από τις 10/10/2024 έως τις 19/01/2025 στη Μικρή Σκηνή της Στέγης.

Παραθέτοντας ελαφρώς διαφορετικές εκδοχές των ίδιων γεγονότων, Ο Χορός των εραστών μας επιτρέπει να εξερευνήσουμε μια στιγμή κρίσης, σαν μια κούρσα ενάντια στον χρόνο, όπου όλα απειλούνται και όπου επανεμφανίζεται η ζωτική δύναμη της αγάπης. Toν Νοέμβριο του 2023 το έργο παρουσιάστηκε στη σκηνή του Théâtre des Bouffes-Parisiens στο Παρίσι με την Alma Palacios και τον David Geselson στους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Tον Ιανουάριο του 2024, Ο Χορός των εραστών» παρουσιάστηκε στο Centre Dramatique National de Normandie-Rouen. Στο site του αναφέρεται χαρακτηριστικά για το έργο: «Ο Xορός των εραστών μιλά για τη ζωτική δύναμη της αγάπης, τον χρόνο που περνά, τα ατυχήματα της ζωής, αυτά που είναι γραμμένα στο εσωτερικό μιας βέρας, αυτά που μας χωρίζουν ή μας ενώνουν. Χάρη στον λυρισμό του, τη μουσικότητα της γλώσσας και μια ερμηνεία δεξιοτεχνική και γεμάτη κομψότητα, το έργο του Τιάγκο Ροντρίγκες έχει σίγουρα την ποιότητα των αριστουργημάτων».

Οι κριτικές στον γαλλόφωνο Τύπο υπήρξαν διθυραμβικές: «Ένα κόσμημα χάρης και λεπτότητας, καλοδουλεμένο και, συγχρόνως, απλό στην εμφάνιση» (“Le Monde”). «Σε αυτό το πρώιμο έργο του Τιάγκο Ροντρίγκες […] δύο ηθοποιοί αφηγούνται εν χορώ την ιστορία ενός ζευγαριού με μια αριστοτεχνική ροή, σχεδόν σε απόλυτη αρμονία» (Anne Diatkine, “Libération”, 17/10/2022). «Υπάρχει αυτό που βιώνεται και αυτό που λέγεται για αυτό που βιώνεται. Ο σκηνοθέτης αξιοποιεί συνεχώς αυτό το διπλό επίπεδο στον Χορό των εραστών, [που είναι] ένα συγκλονιστικό ντουέτο» (Marie-Pierre Genecand, “Le Temps”, 6/10/2023).

Ο Πορτογάλος σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του ιστορικού Φεστιβάλ της Αβινιόν συστήθηκε στο ελληνικό κοινό με το έργο του By Heart, το 2016, στη Μικρή Σκηνή της Στέγης. Θα έχουμε την ευκαιρία να το ξαναδούμε τον Μάιο του 2026, μαζί με το νέο του έργο, La Distance, στο πλαίσιο του αφιερώματος της Στέγης στον Τιάγκο Ροντρίγκες που ξεκινάει με την επανάληψη του Χορού των εραστών τον Δεκέμβριο του 2025.

Tη σεζόν 2023-24, ο Τιάγκο Ροντρίγκες προκάλεσε μεγάλη αίσθηση παρουσιάζοντας στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης την παράσταση με τον προβοκατόρικο τίτλο Η Καταρίνα και η ομορφιά του να σκοτώνεις φασίστες, διερωτώμενος πόσο μακριά μπορούμε να φτάσουμε για να υπερασπιστούμε την Δημοκρατία – ένα σχόλιο για την άνοδο του εθνικισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στην πρώτη του συνεργασία με τον ιστορικό θίασο της Comédie-Française, ο Ροντρίγκες παρουσίασε τον Ιούλιο του 2024 στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου το Hecuba, not Hecuba, μετά την πρεμιέρα του έργου στο Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Η πρώτιστη φιλοδοξία του Πορτογάλου ηθοποιού Τιάγκο Ροντρίγκες είναι να παίζει με ανθρώπους που θα ήθελαν να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν νέες παραστάσεις. Η συνάντησή του με τον θίασο tg STAN το 1997, όταν ήταν μόλις 20 ετών, επιβεβαίωσε οριστικά την προσήλωσή του στην απουσία ιεραρχίας εντός μιας δημιουργικής ομάδας. Η ελευθερία στην ερμηνεία και στη λήψη αποφάσεων που του δόθηκε τότε θα επηρέαζε για πάντα τις μελλοντικές του παραστάσεις. Έτσι, ο Τιάγκο Ροντρίγκες βρέθηκε επανειλημμένα και νωρίς στην καριέρα του σε θέση υποκινητή και σιγά σιγά άρχισε να σκηνοθετεί και να γράφει έργα στα οποία «σκόνταφτε» τυχαία. Παράλληλα, έγραφε επίσης σενάρια, άρθρα, ποιήματα, προλόγους, κείμενα γνώμης κ.ά. Το 2003 ίδρυσε μαζί με τη Magda Bizarro τον θίασο Mundo Perfeito, με τον οποίο δημιούργησε πολλές παραστάσεις χωρίς να έχουν για έδρα κάποιο συγκεκριμένο μέρος, ενώ υπήρξε προσκεκλημένος σε πολλούς οργανισμούς στην Πορτογαλία και διεθνώς. Στη Γαλλία, παρουσίασε την πορτογαλική του εκδοχή για το έργο Αντώνιος και Κλεοπάτρα του Σαίξπηρ στο Φεστιβάλ της Αβινιόν το 2015. Το By Heart παρουσιάστηκε το 2014 στο Théâtre de la Bastille, το οποίο τον προσκάλεσε αργότερα να ηγηθεί μιας «κατάληψης» του θεάτρου για δύο μήνες την άνοιξη του 2016, κατά τη διάρκεια των οποίων δημιούργησε το “Bovary”.Διευθυντής του Teatro Nacional D. Maria II στη Λισαβόνα από το 2015 έως το 2021, ο Tiago Rodrigues συνεχίζει να δημιουργεί παραστάσεις χρησιμοποιώντας τα περιορισμένα μέσα που έχει υιοθετήσει ως δική του καλλιτεχνική γλώσσα. Σε ευρύτερη κλίμακα, έχει γίνει γεφυροποιός μεταξύ πόλεων και χωρών, οικοδεσπότης και συγχρόνως υπέρμαχος ενός ζωντανού θεάτρου. Τον Ιούλιο του 2021 ανακοινώθηκε ως μελλοντικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν, ενώ παρουσίαζε τον Βυσσινόκηπο του Τσέχοφ στην Κεντρική Αυλή του Παπικού Ανακτόρου (Cour d’Honneur du Palais des Papes). Ανέλαβε τη θέση αυτή τον Σεπτέμβριο του 2022 και η πρώτη του χρονιά στο Φεστιβάλ της Αβινιόν έκλεισε με το έργο By Heart στην Κεντρική Αυλή του Παπικού Ανακτόρου, στις 25 Ιουλίου 2023.

Μετά τις παραστάσεις στη Στέγη, O Χορός των Εραστών ανεβαίνει στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης από τις 22 έως τις 25 Ιανουαρίου 2026.