O Juergen Teller σε προσκαλεί να κοιτάξεις, να νιώσεις, να ονειρευτείς

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, λέει με ενθουσιασμό τη φράση «Onassis Ready is ready» στη συνέντευξη Τύπου της Παρασκευής (17/10), στον ολοκαίνουργιο χώρο της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, στην «πάλαι ποτέ βιομηχανική περιοχή της Αθήνας», στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη. Τα παιχνίδια με τις λέξεις φαίνεται να ταιριάζουν απόλυτα με το ύφος της Στέγης και τον πραγματικό της στόχο, αυτόν που θέλει να επικοινωνεί – οπότε, κάπως έτσι, ένας τρομερά προσεγμένος, ανανεωμένος, καινούριος χώρος με απύθμενες προοπτικές άνοιξε τις πόρτες του. Το Onassis Ready, όπως λέγεται αυτός ο νέος χώρος, εμφανίζεται στα πολιτιστικά πράγματα της πόλης ως «μία νέα αρχή» μόλις 15 χρόνια μετά την ίδρυση της Onassis Stegi και, για αυτές τις πρώτες συστάσεις με το κοινό, φέρνει στην Ελλάδα – για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση – τη δουλειά και τις ιδέες του «πολύ φωναχτού και πολύ διαφορετικού», όπως τον έχει χαρακτηρίσει η Washington Post, Γερμανού φωτογράφου Juergen Teller.

@Juergen Teller

Από τον Iggy Pop και την Kate Moss μέχρι τον Πάπα Φραγκίσκο, ο Teller έχει φωτογραφίσει πρόσωπα που ορίζουν την κουλτούρα των τελευταίων δεκαετιών. Η έκθεση “you are invited” (19 Οκτωβρίου – 30 Δεκεμβρίου 2025) είναι η πιο εκτενής παρουσίασή του στην Ελλάδα: φωτογραφίες, βίντεο και εγκαταστάσεις που εκτείνονται από τη δεκαετία του ’90 έως σήμερα, συνδυάζοντας παλαιότερες σειρές με αδημοσίευτο υλικό, αλλά και έργα που φανερώνουν τη βαθιά προσωπική του ματιά πάνω στη ζωή, την αγάπη και την καθημερινότητα.

O Juegren Tller & η Αφροδίτη Παναγιωτάκου ©Andreas Simopoulos

Στη συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα, ο Teller μίλησε με τη γνωστή του απλότητα και αμεσότητα. Θυμήθηκε πώς γύρω στο 2000 άρχισε να φωτογραφίζει τον ίδιο του τον εαυτό, «κουρασμένος από τη ματαιοδοξία των διασήμων». Εκείνη η στιγμή, όπως είπε, «με έκανε να καταλάβω πώς είναι να είσαι μπροστά από τον φακό· έμαθα να βλέπω χωρίς να κρίνω». Από τότε, ο Teller φωτογραφίζει «όλους και όλα» — από supermodels μέσα σε εκκλησίες (βλ. Alex Consani) και σταρ (βλ. Kim Kardashian) μέχρι τη μητέρα του, το σπίτι του ή ακόμη και τα σαλιγκάρια στον κήπο του.

©Margarita Yoko Nikitaki

«Δεν έχει σημασία τι φωτογραφίζω, αρκεί να είναι μέσα μου η καρδιά, το ένστικτο και η περιέργεια», είπε. Αυτή η περιέργεια τον οδήγησε ακόμη και σε δύσκολες επιλογές, όπως η φωτογράφιση του O.J. Simpson: «Δεν συμφωνώ μαζί του, αλλά ήθελα να καταλάβω. Το να παρατηρείς είναι πιο ειλικρινές από το να κρίνεις».

©Andreas Simopoulos

Το Onassis Ready, που φιλοξενεί την έκθεση, είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένας εκθεσιακός χώρος. Ένα πρώην εργοστάσιο πλαστικών μεταμορφώθηκε σε έναν «χώρο περιπέτειας, ονείρων και ιδεών», όπως τον περιγράφει η Αφροδίτη Παναγιωτάκου. Με εργαστήρια, green screens, στούντιο και αίθουσες για έρευνα και πειραματισμό, ο νέος χώρος φιλοδοξεί να γίνει ένας κόμβος σύγχρονης δημιουργίας και διαλόγου ανάμεσα στην τέχνη και την τεχνολογία.

©Andreas Simopoulos

Η σχέση του Teller με τον χώρο είναι σχεδόν οργανική. Κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης, πρόσεξε «κάθε καλώδιο, κάθε παράθυρο, κάθε μεταλλική λεπτομέρεια», όπως σχολίασε η Παναγιωτάκου. Ο ίδιος εξήγησε ότι η έκθεση είναι site-specific, «προσαρμοσμένη στο ίδιο το κτίριο και στην ενέργεια της πόλης». «Θέλω οι άνθρωποι να εκπλαγούν», είπε, «να μπουν μέσα και να καταλάβουν ότι βρίσκονται στην καρδιά της ζωής μου — από τις φωτογραφίες του πατέρα μου μέχρι τα έργα με τη σύζυγό μου, Dovile Drizyte».

@Margarita Yoko Nikitaki

Η έκθεση, σε επιμέλεια του ίδιου και της Drizyte, συνομιλεί με την αθηναϊκή πραγματικότητα και μετατρέπει το Onassis Ready σε χώρο συνάντησης του προσωπικού με το συλλογικό. Στον εξωτερικό χώρο, το lounge της σκηνογράφου Όλγας Μπρούμα, με μουσική του Stegi.Radio και κρασιά των Επτά Μαρτύρων, προσκαλεί τους επισκέπτες να μείνουν λίγο παραπάνω – να συνομιλήσουν, να κοιτάξουν, να νιώσουν.

Η καλλιτεχνική διευθύντρια της Στέγης χαρακτήρισε τον Juergen Teller ως «τον φωτογράφο που μιλάει» – για όλα ή για όσα τον αφορούν βαθιά, χωρίς προκαταλήψεις και περιορισμούς. Ο Teller αρνείται τη σοβαροφάνεια της μόδας, παρότι την έχει υπηρετήσει επί δεκαετίες. «Η μόδα έχει γίνει υπερβολικά σοβαρή, ξηρή και βαρετή. Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να έχει φαντασία, θέατρο και χιούμορ. Είμαι πολύ σοβαρός με το χιούμορ μου – αν δεν είσαι σοβαρός με το χιούμορ, δεν μπορείς να κάνεις χιούμορ για τη σοβαρότητα». Αυτή η φράση συνοψίζει την ουσία του έργου του: την ικανότητά του να βλέπει τη ζωή με ένα μείγμα ειρωνείας και τρυφερότητας, χωρίς φίλτρα, χωρίς προσποίηση.

Η αφοπλιστικότητα της ειλικρίνειάς του είναι μοναδική. Υπάρχουν πολλοί εκεί έξω που θεωρούν τη δουλειά του βαρετή, ανέμπνευστη και κάπως κακόγουστη – δεν πιστεύω πως αυτό τον αφορά, από το λίγο που τον είδα να μιλάει για τη δουλειά του. Η γυμνή ματιά του είναι από μόνη της τέχνη, και ο φακός του έχει αυτήν τη σπάνια ιδιότητα να φυλακίζει μέσα του όσα κρύβονται στο πρόσωπο του ανθρώπου που έχει απέναντι χωρίς υπερβολές.

©Andreas Simopoulos

Το σώμα είναι για εκείνον πολύ σημαντικό – το ίδιο και η φύση. Γι’ αυτό και οι φωτογραφίες και τα έργα που θα δείτε σε αυτή την έκθεση δεν έχουν να κάνουν με τη μόδα, αλλά με την πολιτική, τη θρησκεία, τον καφέ, το σεξ, το πρωινό, το βραδινό, τα βιβλία και το τραύμα. «Η ζωή είναι τα πάντα – τραγική, αστεία, όμορφη. Το θέμα είναι να τη ζεις, να τη βλέπεις και να τη φωτογραφίζεις». Με τον Teller, τίποτα δεν είναι επιφανειακό. Κάθε φωτογραφία είναι μια ιστορία, μια σκέψη, μια πράξη ζωής. Και στην Αθήνα, αυτή η πρόσκληση γίνεται κυριολεκτική: να δούμε, να νιώσουμε, να σκεφτούμε — χωρίς να χρειάζεται να είναι όλα «τέλεια». Άλλωστε – YOU are invited.

© Margarita Yoko Nikitaki