ΤΕΤΑΡΤΗ
01
ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Έξω, στην αυλή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου έχει ακόμα καλοκαίρι και το τελευταίο φως της μέρας γεύεται όλη η ομάδα του «Intra Muros»: Από τους πρωταγωνιστές του (Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Κωνσταντίνο Ασπιώτη, Νικόλα Δροσόπουλο, Αμαλία Νίνου, Γιώργο Συμεωνίδη) στον σκηνοθέτη του Παντελή Δεντάκη, στην βοηθό σκηνοθέτη Κατερίνα Λούβαρη Φασόη. Κι όμως, αυτό το έργο με την υπογραφή του πολυβραβευμένου Γαλλο-Βρετανού Αλέξις Μιχάλικ, ασχολείται περισσότερο με το «μέσα»: με τη φυλακή ως ίδρυμα, αλλά και με τη φυλακή μέσα μας. Κι έτσι όταν η πόρτα σφραγίζει για την πρόβα, η σκηνή και η φυλακή μοιάζουν να ταυτίζονται.
Εισαγωγική σκηνή της παράστασης με τους Νικόλα Δροσόπουλο, Κωνσταντίνο Ασπιώτη, Αλεξάνδρα Αϊδίνη και Γιώργο Συμεωνίδη. @Ελίνα Γιουνανλή
Στο σκοτάδι, με ένα λευκό προβολέα πάνω του, ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης μιλάει για το θέατρο ως «ένα τόπο που πάντα κάτι συμβαίνει», «που συναισθήματα σε διαπερνούν». Θα μπορούσε να παίζει τον εαυτό του, αλλά όχι· υποδύεται έναν, πάλαι ποτέ, διακεκριμένο σκηνοθέτη, τον Ρισάρ που καλείται, μάλλον απρόθυμα να μπει «σε μια φυλακή με 110 κρατούμενους και 300 φύλακες» για να οργανώσει ένα θεατρικό εργαστήριο.
Κι όμως από τους 110 κρατούμενους μόνο δύο θα περάσουν την πόρτα της αίθουσας εκδηλώσεων, ο Ανζ και ο Κεβίν, ο Γιώργος Συμεωνίδης και ο Νικόλας Δροσόπουλος. Μαζί με την Αλεξάνδρα Αϊδίνη στο ρόλο της Ζαν, μιας έμπειρης ηθοποιού και πρώην γυναίκας του Ρισάρ και της κομπλαρισμένης Αλίς, μιας νεαρής κοινωνικής λειτουργού που υποδύεται η Αμαλία Νίνου θα σχηματίσουν έναν κύκλο στη σκηνή του θεάτρου, που θα μπορούσε να αποδειχθεί θεραπευτικός για κάθε κρίκο του. Αλλά, ο σκηνοθέτης της παράστασης Παντελής Δεντάκης φωνάζει «ωραία μέχρι εδώ» για να ξεκινήσουν την πρόβα του «Intra Muros» πάλι από την αρχή.
Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Παντελής Δεντάκης. @Ελίνα Γιουνανλή
Ο Αλέξις Μιχάλικ – Γαλλο-Βρετανός ηθοποιός και σκηνοθέτης – θεωρείται το χρυσό αγόρι του γαλλικού θεάτρου κι ας μπήκε στη συγγραφή κατά τύχη. Από το πρώτο του έργο, το 2011, μέχρι σήμερα συναντά την αποδοχή του κοινού και των θεσμών αποσπώντας διαρκώς υποψηφιότητες και βραβεία Μολιέρου. Κι ενώ στην Αθήνα τον γνωρίσαμε από το τελευταίο πόνημα του, την «Ιστορία Αγάπης» (ανέβηκε στο Άνεσις το 2021 σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα), τη μεγαλύτερη επιτυχία του – καθώς ταξίδεψε και στο εξωτερικό – σηματοδοτεί το «Intra Muros», ένα κοινωνικό δράμα με πολλές επιδερμίδες και αναγνώσεις καθώς φέρνει στη σκηνή την ώσμωση δύο, φαινομενικά, ασύνδετων κόσμων: τους τρόφιμους ενός σωφρονιστικού καταστήματος και μιας θεατρικής ομάδας.
Άποψη του σκηνικού της Ηλένιας Δουλαρίδη. @Ελίνα Γιουνανλή
Ήρωες του, ένας καταξιωμένος σκηνοθέτης που έχει χάσει το βηματισμό του δέχεται την πρόταση μιας νεαρής κοινωνικής λειτουργού, να οργανώσει ένα θεατρικό εργαστήρι στις φυλακές, όπου εκείνη εργάζεται. Σε συνεργασία με την ηθοποιό και πρώην γυναίκα του, επισκέπτεται τις φυλακές μέχρι που διαπιστώνει πως μόνο δύο κρατούμενοι είναι πρόθυμοι να συμμετέχουν σε αυτό. «Είναι ένα έργο που ανιχνεύει τις έννοιες του φυσικού εγκλεισμού αλλά και του ψυχικού, του εγκλεισμού που νιώθει ο καθένας εντός του: είτε επειδή νιώθει περιορισμένος μέσα σε μια σχέση, μέσα στη δουλειά του. Ο Μιχάλικ αρχικά κινείται γύρω από τα θέματα της παραβατικότητας και του εγκλεισμού, στην πορεία, εμβαθύνει στην έννοια των πιο σκληρών δεσμών των ανθρώπων, μελετά ψυχοσυνθέσεις ατόμων που, για κάθε λόγο, νιώθουν ανελεύθεροι, γεγονός που τους έχει οδηγήσει σε μια συναισθηματική νέκρωση», σημειώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης Παντελής Δεντάκης.
Ήρθε σε πρώτη επαφή με το έργο του Αλέξις Μιχάλικ μέσα από μια σκέψη να το χρησιμοποιήσει ως υλικό επαφής για ένα εργαστήριο θεάτρου στις φυλακές Κορυδαλλού, με οδηγό την αναρώτηση «σε ποιο βαθμό ένας έγκλειστος μπορεί να βρει ορίζοντα έξω από το κελί του;». Και παρότι η ιδέα δεν υλοποιήθηκε, το ερώτημα παραμένει σθεναρό στη διάρκεια της πρόβας.
Ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης στο ρόλο του Ρισάρ. @Ελίνα Γιουνανλή
Ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης, που πρωταγωνιστεί στην παράσταση ερμηνεύοντας τον σκηνοθέτη Ρισάρ παρατηρεί πως το έργο ανοίγεται σε μια τεράστια συναισθηματική βεντάλια καθώς επεξεργάζεται θεματικές «πολύ καθημερινές, πολύ δικές μας και ακριβώς γι’ αυτό το λόγο αποκτούν ένα τεράστιο μέγεθος. Κάποια ηρωίδα προσπαθεί να συνδεθεί με τις οικογενειακές της ρίζες, κάποιος ήρωας προσπαθεί να αρθρώσει ότι ακόμα αγαπάει τη γυναίκα του, κάποιος άλλος έρχεται αντιμέτωπος με το παρελθόν του όσο δύσκολο κι αν είναι κ.ο.κ. Είναι ένα κείμενο κοινωνικό και πολιτικό, όχι μόνο γιατί είναι ένα δράμα φυλακών, αλλά γιατί πατάει πάνω στις εύθραυστες ανθρώπινες σχέσεις με πολύ αληθινό τρόπο».
Από γραφής το έργο αξιοποιεί το εύρημα του θεάτρου μέσα στο θέατρο, μια συνθήκη που ο Κωντσταντίνος Ασπιώτης βρίσκει απαιτητική αφού «χρησιμοποιεί τον παιγνιώδη τρόπο της θεατρικής τέχνης για να μπει στον πυρήνα σοβαρών ζητημάτων» και τοποθετεί τα πρόσωπα σε μια διαρκή ανταλλαγή ρόλων. «Η συνάντηση του θεάτρου αποδεικνύεται θεραπευτική, το έργο υποστηρίζει πως έξω από το παιχνίδι, τίποτα δεν θα αλλάξει. Το ζήτημα είναι να δημιουργήσεις μια νέα πραγματικότητα κι ας έρχεται μόνο μέσα από τον κόσμο της φαντασίας», προσθέτει ο Παντελής Δεντάκης. «Κι αυτό επιτυγχάνεται χωρίς ο συγγραφέας να εξιδανικεύει το θέατρο» συμπληρώνει η Αλεξάνδρα Αϊδίνη· «απεναντίας το σαρκάζει».
Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Γιώργος Συμεωνίδης και Αλεξάνδρα Αϊδίνη. @Ελίνα Γιουνανλή
Η Αλεξένδρα Αϊδίνη σε σκηνή της παράστασης. @Ελίνα Γιουνανλή
Τραυματισμένα πρόσωπα. Αν και από άλλους κόσμους, οι χαρακτήρες του Μιχάλικ φέρνουν έκαστος/έκαστη το προσωπικό τους τραύμα, το οποίο μέσα από τη σύναψη μιας απρόσμενης σχέσης και μάλιστα εντός της φυλακής θα κληθούν να φωτίσουν κάτω από ένα νέο πρίσμα, ως υλικό μιας εναλλακτικής πραγματικότητας. «Υποκριτικά είναι μια συνθήκη που μας ωθεί προς το μοίρασμα», λέει η Αλεξάνδρα Αϊδίνη από το ρόλο της ηθοποιού Ζαν. «Σκέφτομαι πως τα πρόσωπα δρουν στον περιορισμένο χώρο της φυλακής, αλλά το ίδιο οριοθετημένος είναι και ο χώρος της θεατρικής σκηνής. Άρα έχουμε να διαχειριστούμε ενέργειες και συναισθήματα σε μια πύκνωση, κάτι που στο τέλος γεννά μια ελευθερία. Και οι μικρές τους ιστορίες, γίνονται μεγάλες, πολυδιάστατες», παρατηρεί.
Ο Γιώργος Συμεωνίδης που θα υποδυθεί τον κρατούμενο Ανζ, ένα φοβερά εσωστρεφή και δύστροπο χαρακτήρα, τονίζει πως ο τίτλος του έργου (Intra Muros στα λατινικά σημαίνει «εντός των τειχών») «περιγράφει όλους τους ήρωες. Στο έργο περισσότερο μιλούν τα άτομα που ζουν στο ελεύθερο κόσμ, παρά οι κρατούμενοι. Κι όμως είναι όλοι φυλακισμένοι, με έναν τρόπο. Οι σχέσεις τους φωτίζουν την σύγκρουση δύο κόσμων: του θεωρητικά ελεύθερου και εκείνου που έχει υποστεί ποινή για τις πράξεις του. Κι όμως, όσο συνδέεται η κοινωνία και το περιθώριο δεν καταδεικνύονται μόνο τα διαφορετικά αξιακά συστήματα αλλά και η σχετικότητα τους. Γιατί ανάμεσα στους ελεύθερους υπάρχουν άτομα που έχουν διαπράξει εγκλήματα, χωρίς να τιμωρηθούν».
Στο ρόλο του κρατούμενου Ανζ, ο Γιώργος Συμεωνίδης. @Ελίνα Γιουνανλή
Η Αμαλία Νίνου ερμηνεύει την Αλίς, την κοινωνική λειτουργό των φυλακών. @Ελίνα Γιουνανλή
Ερμηνεύοντας την Αλίς, την άπειρη κοινωνική λειτουργό των φυλακών, η Αμαλία Νίνου δεν μπορεί παρά να μην σκεφτεί όλους εκείνους που υποφέροντας κουβαλούν «μια σιωπηλή κραυγή, όπως ο απεργός πείνας Πάνος Ρούτσι». «Έτσι και το έργο επιτρέπει σε καθημερινούς ήρωες να πουν πολλά μέσα από τις σιωπές τους που στ’ αλήθεια κραυγάζουν. Στην ψυχή του καθένα φωλιάζουν πολύ δυνατές κραυγές», σημειώνει.
Παρόλα αυτά, όπως επισημαίνει και ο Νικόλας Δροσόπουλος ο οποίος υποδύεται τον έτερο κρατούμενο Κεβίν, «παρά την ευθραυστότητα τους, είναι όλοι πρόσωπα που είναι διαθέσιμοι ν’ αλλάξουν, να μετακινηθούν. Και η μετακίνηση είναι μια πολιτική απόφαση. Δεν τους ενώνει μόνο το τραύμα αλλά και το γεγονός πως όλοι αναζητούν κάτι προς το φως».
Ο Νικόλας Δροσόπουλος, στο ρόλο του κρατούμενου Κεβίν. @Ελίνα Γιουνανλή
Η σκηνοθετική ματιά του Παντελή Δεντάκη, καθώς δουλεύει στο «Intra Muros» εστιάζει στις σχέσεις που αναπτύσσουν οι ηθοποιοί με τους ρόλους τους αλλά και μεταξύ τους. «Είναι ένα βαθιά ανθρώπινο έργο, που μοιραία σε οδηγεί να κατανοήσεις καλύτερα τους ανθρώπους, να δεις πιο καθαρά τι κρύβεται πίσω από μια τραυματισμένη ζωή. Κι έτσι από την πρώτη στιγμή, έθεσα ως προτεραιότητα την εμπλοκή των ηθοποιών στο πως θα αναδείξουν την υπαρξιακή αμηχανία των ηρώων. Στο πως θα καταφέρουν να αποδώσουν την τρομερή αγωνία με την οποία είναι φορτισμένοι για κάθε νέο βήμα. Η φυλακή είναι ένα σκηνικό γεμάτο απαγορευτικά, κάθε κίνηση πρέπει να είναι προμελετημένη. Αυτή η έλλειψη σιγουριάς για το οτιδήποτε είναι το κλειδί για να διαβάσουμε το ‘Ιntra Muros’».
Η βοηθός σκηνοθέτη, Κατερίνα Λούβαρη Φασόη. @Ελίνα Γιουνανλή
Η μετάβαση ανάμεσα στους δύο κόσμους, τον «έξω» κόσμο και τη φυλακή, οδηγεί την Ηλένια Δουλαρίδη να δημιουργήσει μια εγκατάσταση, παρά ένα σκηνικό. Στην κεντρική σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου προβάλλει μια μεγάλη σιδερένια κατασκευή που παραπέμπει ανοιχτά στον ψυχρό και αφιλόξενο χώρο ενός σωφρονιστικού καταστήματος με την ευελιξία όμως, να μετασχηματίζεται αφαιρετικά και σε άλλους χώρους πλοκής. Την ίδια ώρα, τα κοστούμια της είναι απλά, μονοχρωματικά, καθημερινά με την πρόθεση οι χαρακτήρες να μην «μορφώνονται», αλλά να παραμένουν ‘εγκλωβισμένοι’ στο εδώ και τώρα. Στον αντίποδα, λειτουργούν οι φωτισμοί και οι βίντεο εγκαταστάσεις που επιμελείται ο Αποστόλης Κουτσιανικούλης αφού έρχονται να υπογραμμίσουν, τις περισσότερες φορές, κομμάτια μνήμης. Η φωτιστική εργασία του λοιπόν, εστιάζει «σε ένα μαλακό πλαίσιο, όπου μέσα στο σκοτάδι ανασύρεται μια ανάμνηση», ενώ τα βίντεο βασίζονται λιγότερο σε κινηματογραφημένα αποσπάσματα και περισσότερο σε αφαιρετικές εικόνες, δρώντας ενισχυτικά στις φωτιστικές ατμόσφαιρες της παράστασης.
Στιγμιότυπο με τους Αμαλία Νίνου, Κωσταντίνο Ασπιώτη και Αλεξάνδρα Αϊδίνη. @Ελίνα Γιουνανλή
Αλεξάνδρα Αϊδίνη και Γιιώργος Συμεωνίδης. @Ελίνα Γιουνανλή
O Σταύρος Γασπαράτος γράφει τη μουσική της παράστασης αντλώντας από τον τρόπο γραφής του Αλέξις Μιχάλικ που για τον συνθέτη κρύβει «κάτι συναρπαστικό», όπως λέει: «τον τρόπο που οι ιστορίες των χαρακτήρων μπλέκονται, μετατοπιζόμενες μπρος και πίσω στον χρόνο. Αυτή η περίπλοκη ύφανση αποτέλεσε τη βασική πηγή έμπνευσης για τη μουσική. Η πρόθεση ήταν να φτιαχτεί από την μουσική και τον ήχο της παράστασης ένας μηχανισμός που αναδεικνύει το πλέγμα που συνδέει τις ζωές των ανθρώπων σε κάτι που μοιάζει τυχαίο ή απολύτως οργανωμένο και αναπόφευκτο, ανάλογα με το βλέμμα μας. Μικρά κυκλικά θέματα από πνευστά, έγχορδα και ήχοι περιβάλλοντος, συνυφαίνονται προσπαθώντας να φωτίσουν αυτό το οργανωμένο χάος».
@Ελίνα Γιουνανλή
@Ελίνα Γιουνανλή
@Ελίνα Γιουνανλή
@Ελίνα Γιουνανλή
@Ελίνα Γιουνανλή
@Ελίνα Γιουνανλή
