Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Θεάτρου: Νέος καινοτόμος θεσμός επαναπροσδιορίζει τη θέση του θεάτρου στην πόλη

Σε μια ζεστή βραδιά, με εκλεκτούς καλεσμένους, στην ταράτσα του Δημαρχιακού Μεγάρου και με συμβολικό φόντο την Ακρόπολη, ο Δήμος Αθηναίων και το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν υπέγραψαν χθες Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2025 Μνημόνιο Συνεργασίας με κοινό όραμα τη στρατηγική ανάδειξη ενός συνεκτικού προγράμματος που φιλοδοξεί να αναδείξει την Αθήνα ως γενέτειρα του θεάτρου, σημείο συνάντησης της διεθνούς σύγχρονης θεατρικής δημιουργίας και πρότυπο αξιοποίησης του θεάτρου ως εργαλείου δημοκρατίας, πολιτισμού, εκπαίδευσης και βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.

Ο Δήμος Αθηναίων και το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν παρουσίασαν την πρωτοβουλία του Θεάτρου Τέχνης «Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Θεάτρου»: ένα συνεκτικό πρόγραμμα που φιλοδοξεί να αναδείξει την Αθήνα ως γενέτειρα του θεάτρου, σημείο συνάντησης της διεθνούς σύγχρονης θεατρικής δημιουργίας και πρότυπο αξιοποίησης του θεάτρου ως εργαλείου δημοκρατίας, πολιτισμού, εκπαίδευσης και βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.

Το πρόγραμμα ξεκινά εστιασμένα, με προοπτική να μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο μέσα στα επόμενα τρία χρόνια: από τη στήριξη της νέας δραματουργίας και τις πρώτες παρουσιάσεις έργων, προς τη θεατρική παραγωγή και τις διεθνείς συμπαραγωγές, παράλληλα με εκπαιδευτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές δράσεις που θα έχουν μόνιμη ετήσια παρουσία στο ημερολόγιο της πόλης. Στόχος είναι η σταδιακή καθιέρωση της Αθήνας ως διεθνούς κόμβου σύγχρονης θεατρικής δημιουργίας.

Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, δήλωσε: «Σήμερα, στην πόλη, που γέννησε το θέατρο, κάνουμε ένα μεγάλο βήμα για να το επαναφέρουμε στο παγκόσμιο προσκήνιο. Το θέατρο είναι η ζωντανή φλέβα που τροφοδοτεί την ταυτότητα και τη Δημοκρατία μας. Με τη σύμπραξή μας με το εμβληματικό Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, δεσμευόμαστε να κρατήσουμε αυτή τη φλέβα ζωντανή και να ανοίξουμε νέους δρόμους καλλιτεχνικής έκφρασης με διοργανώσεις που εμπνέονται από τη δομή των Αρχαίων Διονυσίων. Θέλουμε η Αθήνα να γίνει σημείο αναφοράς για διεθνείς θεατρικές συμπαραγωγές».

Από την πλευρά της η Καλλιτεχνική Διευθύντρια, του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν, Μαρία-Άννα Κάλμπαρη, ανέφερε: «Με την “Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Θεάτρου” ξανακοιτάζουμε το θέατρο με το βλέμμα της πόλης που το γέννησε. Στόχος μας δεν είναι μόνο το καλλιτεχνικό έργο, αλλά η δημιουργία ενός κοινού τόπου συνάντησης, μάθησης και συνεργασίας, όπου καλλιεργούνται δεξιότητες, όπου η πρόσβαση είναι για όλους, όπου η γέφυρα πολιτισμού-εκπαίδευσης γίνεται καθημερινή πράξη».

Το πρόγραμμα «Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα Θεάτρου», πρωτοβουλία του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν, αποτελεί ένα πολυεπίπεδο πολιτιστικό εργαλείο που εμπνέεται από τη δομή των αρχαίων Διονυσίων.

Στο πλαίσιο της συνεργασίας, ο Δήμος Αθηναίων θα αξιοποιήσει τη σύλληψη, την τεχνογνωσία, τις δομές, τα δίκτυα, το ανθρώπινο δυναμικό και τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό του Θεάτρου Τέχνης ως στρατηγικό εταίρο για τον σχεδιασμό και την εκπόνηση του συγκεκριμένου προγράμματος με έμφαση στην ποιότητα, τη συμμετοχικότητα, τη διεθνή εξωστρέφεια και την ιστορική ταυτότητα της Αθήνας.

Στην καρδιά του άξονα βρίσκονται οι εξής αλληλένδετοι θεσμοί:

Διαγωνιστικό φεστιβάλ ελληνικής δραματουργίας που συνοδεύεται από εργαστήρια, παρουσιάσεις και δράσεις διασύνδεσης δημιουργών. Τα έργα που διακρίνονται μπαίνουν σε στοχευμένη διαδρομή ανάπτυξης μέσα από εργαστήρια ανατροφοδότησης. Στόχος είναι ελληνικά έργα να προκρίνονται και να παρουσιάζονται στη συνέχεια στο διαγωνιστικό διεθνές φεστιβάλ των Μεγάλων

Νέων Διονυσίων, δημιουργώντας έναν καθαρό «αγωγό» εξωστρέφειας της ελληνικής δραματουργίας.

Διαγωνιστικό φεστιβάλ διεθνούς δραματουργίας, όπου νέα έργα από την Ελλάδα και το εξωτερικό παρουσιάζονται, αξιολογούνται από διεθνή επιτροπή και διακρίνονται. Κάθε χρονιά περιλαμβάνει αφιέρωμα σε τιμώμενη χώρα με ειδικές παρουσιάσεις και ανταλλαγές, καθώς και εκπαιδευτικές δράσεις, δημόσιες συζητήσεις και ολοκληρωμένο κύκλο διασύνδεσης επαγγελματιών με παρουσιάσεις έργων, προκαθορισμένες συναντήσεις για συμπαραγωγές και σχεδιασμό περιοδειών.

Στόχος είναι, μέσα στα επόμενα χρόνια, να διαγωνίζονται διεθνείς θεατρικές παραγωγές και συμπαραγωγές, με κορύφωση μια μεγάλη τελετή απονομής διεθνών θεατρικών βραβείων (Athens Dionysia Awards) που θα αναδεικνύει δημιουργούς και καινοτόμες πρακτικές με έδρα την Αθήνα.

Πρωτότυπη θεατρική αγορά στο πρότυπο των μεγάλων αγορών κινηματογραφικών φεστιβάλ: οργανωμένο περιβάλλον όπου θεατρικοί οργανισμοί, φεστιβάλ, θίασοι, παραγωγοί, μεταφραστές και επιμελητές/επιμελήτριες από όλο τον κόσμο προωθούν ρεπερτόρια, κλείνουν συνεργασίες και σχεδιάζουν συμπαραγωγές. Παρουσιάσεις έργων και ομάδων, συναντήσεις εργασίας κατόπιν ραντεβού, θεματικά τραπέζια δικτύωσης, «κατάλογος» παραγωγών σε εξέλιξη και ειδικές ενότητες (π.χ. τιμώμενη χώρα) συνθέτουν το πλαίσιο.

Παράλληλα, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας Dionysia Digital (υποβολές, τεκμηρίωση, δίκτυο) θα λειτουργούν κατάλογος έργων/οργανισμών, σύστημα ραντεβού, ανταλλαγή υλικού και παρακολούθηση προόδου μέσα στη χρονιά.

Στόχος: η καθιέρωση της Αθήνας ως μόνιμου θεατρικού κόμβου όπου κάθε χρόνο δρομολογούνται παραγωγές και χτίζονται δίκτυα συνεργασίας.

Μαρία-Άννα Κάλμπαρη

Το θέατρο λειτουργεί ως δημόσιος χώρος έκφρασης, διαλόγου και διαβούλευσης: ειδικά σχεδιασμένες παραστάσεις-αφορμές για ανοιχτές συναντήσεις, οδηγούν σε συμμετοχικό διάλογο με πολίτες και φορείς, με δυνατότητα τόσο ζωντανής όσο και ψηφιακής συμμετοχής. Η πόλη δοκιμάζει στην πράξη πρακτικές δημοκρατίας πάνω στη σκηνή.

Αφετηρία της διαδικασίας είναι η ειδικά σχεδιασμένη για αυτό τον σκοπό παράσταση «Το Δράμα της Δημοκρατίας», με διαδρομή από το Φεστιβάλ Κολωνού του Δήμου Αθηναίων (28/9) έως την έναρξη της θεατρικής περιόδου 2025–26 (από 3/10) στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης.

Βιωματικές, πολυγλωσσικές παραστάσεις-ξεναγήσεις-συναντήσεις με την ιστορία,      τη μυθολογία, το αρχαίο θέατρο και τη σύγχρονη ζωή της Αθήνας. Επισκέπτες και δημότες συμμετέχουν ενεργά και γνωρίζουν την πόλη μέσα από τη ζωντανή θεατρική πράξη, διαμορφώνοντας μια καινοτόμο πολιτιστική εμπειρία.

Αφετηρία μας είναι η δράση «Athens Acting Ancient Drama» με την πρώτη εκδοχή της, «Medea Reloaded», ειδικά σχεδιασμένη για αυτό τον σκοπό, σε ελληνική/αγγλική γλώσσα, που παρουσιάζεται τη σεζόν 2025-26 στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν.

Χάρης Δούκας

Θέατρο για την εκπαίδευση, την ενδυνάμωση, την ίαση. Με εργαλεία τη συλλογική  αφήγηση και την έρευνα, καλλιεργούνται δεξιότητες έκφρασης, συνεργασίας και ανθεκτικότητας που δίνουν φωνή σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Τα αποτελέσματα επιστρέφουν στη δημόσια σφαίρα ως δράσεις, παρουσιάσεις αλλά και ολοκληρωμένες παραστάσεις που φέρουν το αποτύπωμα των ανθρώπων της πόλης.

Αφετηρία μας είναι η παράσταση «Πηνελόπες και Πηνελοπιάδες», η δραματουργία    της οποίας θα προκύψει μέσα από κύκλο εργαστηρίων με Αθηναίες δημότισσες, όπου προσωπικές αφηγήσεις, εμπειρίες και προβληματισμοί για τη θέση της γυναίκας σήμερα, θα μεταφραστούν σε σκηνικό λόγο. Έτσι, η παράσταση θα λειτουργήσει ως ζωντανή απόδειξη ότι το θέατρο δεν απευθύνεται μόνο στους πολίτες, αλλά συν-διαμορφώνεται μαζί τους και επιστρέφει στην πόλη ως κοινό κτήμα.

Με το πρόγραμμα «Αθήνα, Παγκόσμια, Πρωτεύουσα, Θεάτρου», η Αθήνα αναδεικνύεται σε διεθνή κόμβο θεατρικής δημιουργίας και συνεργασίας, ενισχύοντας ταυτόχρονα τον ρόλο του θεάτρου στην κοινωνία.

Στην εποχή της τεχνολογίας και της αστάθειας, το θέατρο παραμένει ο αναντικατάστατος δημόσιος χώρος ζωντανής συνάντησης, διαλόγου και διασύνδεσης των πολιτών: ο τόπος όπου η πόλη ακούει, μιλά, συν-δημιουργεί και προχωρά.

Τη βραδιά τίμησαν με την παρουσία τους μεταξύ άλλων οι Γιώργος Βαλαής, Νίκος Διαμαντής, Δανάη Επιθυμιάδη, Σοφία Ευτυχιάδου, Δηώ Καγγελάρη, Μαρία Καλλιμάνη, Ξένια Καλδάρα, Διαμαντής Καραναστάσης, Γιάννης Καπλάνης, Ζωή Κωνσταντοπούλου, Κατερίνα Κοσκινά, Έρι Κύργια, Καλή Κυπαρίσση, Γιώργος Λυκιαρδόπουλος, Βασίλης Μαυρογεωργίου, Μιχαήλ Μαρμαρινός, Γιάννης Μόσχος, Ολιβιέ Ντεκότ, Ζέτα Πασπαράκη, Μίλτος Σωτηριάδης, Ρένος Χαραλαμπίδης.