ΚΥΡΙΑΚΗ
15
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Εδώ και πολλά καλοκαίρια, κάτι μαγικό συμβαίνει στην πρωτεύουσα της Μεσσηνίας. Η Καλαμάτα όχι μόνο δεν παραδίδει τα όπλα στον βωμό του τουρισμού, αλλά ενεργοποιείται και παίρνει νέα ζωή, φιλοξενώντας όχι ένα, αλλά δεκάδες μεγάλα διεθνή φεστιβάλ, που προάγουν τον πολιτισμό, την αγάπη για τις τέχνες, τον σεβασμό στις κουλτούρες του κόσμου, τόσο στους ντόπιους, όσο και στους επισκέπτες της πόλης, που το καλοκαίρι βρίσκουν την πολιτιστική ζωή της Καλαμάτας πιο ζωντανή από ποτέ.
Εννοείται ότι η Καλαμάτα, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πελοποννήσου, έχει πολλά να προσφέρει στους επισκέπτες της, χειμώνα – καλοκαίρι. Με μία πλούσια ιστορία, που χρονολογείται από την εποχή του Ομήρου, μία βόλτα στην Καλαμάτα είναι ουσιαστικά ένα ταξίδι στον χρόνο. Από το επιβλητικό φράγκικο κάστρο που δεσπόζει από ψηλά, μέχρι τους ιστορικούς ναούς και τα μνημεία αφιερωμένα στους ήρωες της Επανάστασης του 1821, και από το Αρχαιολογικό Μουσείο μέχρι την εντυπωσιακή Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών “Βικτωρία Γ. Καρέλια”, χρειάζεσαι αρκετές μέρες για να ανακαλύψεις όλα αυτά που κρύβει η Καλαμάτα, όποια εποχή και να την επισκεφτείς. Παράλληλα, το δραστήριο Δημοτικό Ωδείο Καλαμάτας έχει φροντίσει να κρατά ζωντανή την πολιτιστική δραστηριότητα της πόλης, μέσα από την ασταμάτητη λειτουργία του και τις εκδηλώσεις που διοργανώνει καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, εδώ και μερικές δεκαετίες.
Αυτό που συμβαίνει, όμως, τα καλοκαίρια στην Καλαμάτα, μόνο αυτονόητο δεν είναι. Σίγουρα δεν θα βρεις εύκολα μια πόλη, εκτός της Αθήνας, που να φιλοξενεί τόσα πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους φεστιβάλ. Ούτε θα δεις συχνά μια ολόκληρη τοπική κοινότητα να ενώνει τις δυνάμεις της για να γίνουν πραγματικότητα θεάματα μεγάλης καλλιτεχνικής σημασίας, που απολαμβάνουν μικροί και μεγάλοι, ντόπιοι και τουρίστες. Για αυτή την τόσο σημαντική καλοκαιρινή συνήθεια, έχουμε να ευχαριστήσουμε ένα από τα μεγάλα φεστιβάλ της πόλης: τις Διεθνείς Μουσικές Ημέρες Καλαμάτας, που φέτος, στην 8η χρονιά τους, άνοιξαν αυλαία στις 26 Αυγούστου και ολοκληρώθηκαν με μια μεγάλη συναυλία της Lau Noah, στις 10 Σεπτεμβρίου, στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας.
Η Καταλανή τραγουδοποιός βρέθηκε στην Καλαμάτα για το ιδανικό φινάλε των ΔΜΗΚ, φωτογραφία: Stylianos Papardelas
Εμείς βρεθήκαμε για λίγες ημέρες στην Καλαμάτα και λίγο πριν ρίξει αυλαία η 8η διοργάνωση των Διεθνών Μουσικών Ημερών Καλαμάτας πήραμε μια γεύση από την τόσο ιδιαίτερη αυτή προσπάθεια, που φέρνει καταξιωμένους και πρωτοεμφανιζόμενους, Έλληνες και διεθνείς μουσικούς στην Μεσσηνία, για συναυλίες και workshops που γέμισαν ζωή το Δημοτικό Ωδείο, το Μέγαρο Χορού Καλαμάτας και το Αρχαίο Θέατρο της Μεσσήνης. Σε αυτή μας την επίσκεψη, είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε δύο από τις συναυλίες του φετινού προγράμματος – και οι δύο στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας.
Εκεί, βρίσκονταν από νωρίς εθελοντές του φεστιβάλ, ντυμένοι στο χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα διοργάνωσης, για να υποδεχτούν τους επισκέπτες και να μας ενημερώσουν για το πρόγραμμα της ημέρας. Ρίχνοντας μια ματιά στο φυλλάδιο με το συνολικό πρόγραμμα του φεστιβάλ, δεν γίνεται να μην σου κάνει εντύπωση το ποσό πλούσιο είναι. Φέτος, πραγματοποιήθηκαν 14 εκδηλώσεις, συναυλίες και workshops, στις οποίες συμμετείχαν δεκάδες καλλιτέχνες.
Τα τρία ιδρυτικά μέλη των Διεθνών Μουσικών Ημερών Καλαμάτας: Από δεξιά: Οι βιολοντσελίστες Δημήτρης Λάμπος και Indira Rahmatulla, ο συνθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Καλαμάτας, Στάθης Γυφτάκης. Φωτογραφία:Stylianos Papardelas
Όταν φτάσαμε στην Καλαμάτα, είχαν ήδη προηγηθεί εννιά από εκείνες τις εκδηλώσεις, που μεταξύ άλλων περιλάμβαναν τις “Χιονάτες” στο αρχαίο θέατρο Μεσσήνης, ένα σόλο ρεσιτάλ του διεθνούς φήμης τσελίστα Jean Guihen Queyras, τις καθιερωμένες προβολές βωβού σινεμά, αυτή τη φορά του Buster Keaton, με τη συνοδεία ζωντανής μουσικής, αλλά και masterclass συναυλίες με σπουδαστές από όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Αισίως λοιπόν είχε φτάσει η 10η συναυλία του προγράμματος, μια σύμπραξη του Caerus Ensemble με το σύνολο Μελίφωνο. Όπως μας είχαν ενημερώσει από την σκηνή του Μεγάρου Χορού, δύο από τους ιδρυτές του φεστιβάλ, ο Στάθης Γυφτάκης και η Indira Rahmatulla, η φετινή διοργάνωση θέλησε να δώσει έμφαση στην έννοια του πλουραλισμού, στις μουσικές αντιθέσεις και φυσικά στην ανταλλαγή καλλιτεχνικών ιδεών, δίνοντας τη σκηνή σε σύνολα, από διαφορετικές μουσικές καταβολές και παραδόσεις, αλλά και σε καλλιτέχνες που υπό άλλες συνθήκες ενδεχομένως να μην είχαν την ευκαιρία να συνεργαστούν.
Ιόνιαν Ηλίας Καντέσα και Pablo Hernán Benedí μάς χάρισαν μια εκρηκτική ερμηνεία – συνομιλία με τα βιολιά τους. Φωτογραφία: Stylianos Papardelas
Τις επόμενες ώρες θα καταλαβαίναμε ακριβώς τι εννοούσαν. Στη σκηνή ανέβηκαν πρώτοι οι βιολονίστες Ιόνιαν Ηλίας Καντέσα και Pablo Hernán Benedí, οι οποίοι μας συνεπήραν με μια συναρπαστική σουίτα για δύο βιολιά του Ιταλού συνθέτη Giovanni Sollima, ενώ το σύνολο Μελίφωνο, ένα γυναικείο πολυφωνικό σχήμα από την Καλαμάτα, θα μας καθήλωνε λίγα λεπτά αργότερα με την σύνθεση του Στάθη Γυφτάκη “Agnus Dei”, λίγο πριν μας ταξιδέψουν με το σερβικό παραδοσιακό τραγούδι Niška Banja, το βουλγαρικό Kaval Sviri και το ελληνικό, γνωστό σε όλους μας, Μαργούδι. Μετά από μια σύντομη παύση, ήταν και πάλι η σειρά του διεθνούς συνόλου Caerus Ensemble (Ιόνιαν Ηλία Καντέσα, Pablo Hernán Benedí στα βιολιά, Noam Greenberg στο πιάνο, Vashti Hunter στο βιολοντσέλο και Lily Francis στη βιόλα), που ταξίδεψαν στην Καλαμάτα για να παρουσιάσουν μια σειρά από τρία κοντσέρτα, την “Antithesis”, το “Suite Case”, και το “Poepic”.
Caerus Ensemble επί το έργον, φωτογραφία: Stylianos Papardelas
Εμείς είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε τις δύο τελευταίες παραστάσεις τους, οι οποίες μας ενθουσίασαν, η κάθε μία για διαφορετικό λογο. Το βράδυ της Παρασκευής 06/09 έκλεισαν την συναυλία με τον καταλληλότερο τρόπο, με σχεδόν μια ώρα ακούραστου ρεσιτάλ, που περιλάμβανε Μότσαρτ και “την κορώνα της μουσικής δωματίου του Μπραμς”, το κουιντέτο με πιάνο Op. 34.
Η Indira Rahmatulla μάς ταξίδεψε μέσα από την σύνθεση του Fazil Say, φωτογραφία: Stylianos Papardelas
Το Σάββατο 07/09 βρεθήκαμε και πάλι στο Μέγαρο Χορού, αυτή την φορά σε μια πιο μικρή, “ζεστή” αίθουσα που υπήρξε ο κατάλληλος χώρος για να φιλοξενήσει την τελευταία και πιο intimate παράσταση του Caerus Ensemble. Το πρόγραμμα ξεκίνησε με μια σύνθεση του Στάθη Γυφτάκη για πιάνο, με τίτλο “Me gustas cuando callas”, βασισμένο στο Ποίημα 15ο του Πάμπλο Νερούδα, με τον Noam Greenberg φυσικά στο πιάνο και τον Pablo Hernán Benedí να αναλαμβάνει χρέη αφηγητή. Σειρά είχε η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ και βιολοντσελίστρια, Indira Rahmatulla, η οποία με την συνοδεία πιάνου (Lidiia Nochovska) έπαιξε μια σύνθεση του διάσημου Τούρκου σύνθετη Fazil Say, ο οποίος έγραψε μια σουίτα εμπνευσμένη από “τέσσερις πόλεις” – όπως ονομάζεται το έργο – της Τουρκίας, την Σεβάστεια, την Χοπα, την Άγκυρα, το Μπόντρουμ.
Το Caerus Chamber Ensemble αποτελείται από εξαιρετικούς οργανοπαίκτες της νέας ευρωπαϊκής γενιάς μουσικών υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Ιόνιαν Ηλία Καντέσα. Φωτογραφία: Stylianos Papardelas
Λίγα λεπτά αφού το βιολοντσέλο της Indira Rahmatulla μάς είχε ταξιδέψει νοητά στη γειτονική χώρα, το Caerus Ensemble ανέβηκε και πάλι στην σκηνή, αυτή τη φορά για το κουιντέτο σε πιάνο Op. 29 του Τζόρτζε Ενέσκου. Μετά από ένα εκρηκτικό φινάλε, και πάλι χειροκροτούσαμε ενθουσιωδώς τους μουσικούς που μας είχαν χαρίσει αυτή την τόσο όμορφη και γεμάτη μελωδίες βραδιά – κι εγώ σκεφτόμουν ότι αυτό δεν είναι άλλο ένα φεστιβάλ κλασικής και τζαζ μουσικής.
Φωτογραφία: Stylianos Papardelas
Μέσα σε δύο μόλις ημέρες, είχα διασταυρωθεί με μουσικές και μουσικούς από όλο τον κόσμο, με συνθέσεις διάσημων – αλλά και άγνωστων σε εμένα – συνθετών, με ένα κοινό που μοιράστηκε μια κοινή εμπειρία, σε μια πραγματική γιορτή για την οικουμενικότητα της μουσικής, ίσως της μοναδικής “γλώσσας” που μπορεί να μιλήσει σε όλους μας, μια εποχή που αυτή η έννοια του μοιράσματος δεν είναι καθόλου αυτονόητη.
Αν κάτι φαίνεται σίγουρο πάντως είναι οτι η καρδιά της μουσικής δεν θα σταματήσει να χτυπά στην πόλη της Καλαμάτας – τουλάχιστον οχι όσο υπάρχουν φεστιβάλ όπως οι Διεθνείς Μουσικές Ημέρες Καλαμάτας. Το μόνο που μπορούμε να ευχηθούμε είναι το μουσικό αυτό ραντεβού να ανανεωθεί και για το επόμενο καλοκαίρι, ή μάλλον για πολλά ακόμα καλοκαίρια.
