Suzie Miller: Ποιο είναι το νέο όνομα της παγκόσμιας θεατρικής συγγραφής;

Το ανέβασμα του «Prima Facie» στη Νέα Υόρκη, του θεατρικού έργου που έχει εκτοξεύσει τη φήμη της παγκοσμίως, παρακολούθησαν από τον Αλ Πατσίνο μέχρι τη Χίλαρι Κλίντον. Όμως, το επίτευγμα της Suzie Miller, της 60χρονης συγγραφέα και δικηγόρου από την Αυστραλία, δεν περιορίζεται στην καλλιτεχνική της επιτυχία, ούτε στα βραβεία Tony και Olivier που απέσπασε· όσο στις κοινωνικές αλλαγές που αυτό έχει πυροδοτήσει.

Η συζήτηση που έχει ανοίξει ο μονόλογος της με ηρωίδα ένα θύμα βιασμού, αναφορικά με τη νομοθεσία γύρω από την υπεράσπιση των θυμάτων σεξουαλικής βίας, έχει προκαλέσει κραδασμούς στο σύστημα δικαιοσύνης της Βρετανίας. Την ίδια ώρα, η Miller δέχεται καθημερινά χιλιάδες μηνύματα από θύματα που, είτε δεν δικαιώθηκαν στις δικαστικές αίθουσες, είτε τρομοκρατήθηκαν στην ιδέα να δηλώσουν την κακοποίηση τους.

Η Suzzie Miller έχει αναδειχθεί στη φωνή μιας τεράστιας μερίδας επιζησάντων σεξουαλικής επίθεσης. Και είναι πάρα, μα πάρα πολλές: Τα επίσημα στατιστικά αναφέρουν πως μία στις τρεις γυναίκες έχει πέσει θύμα. Το «Prima Facie» γίνεται, λοιπόν, η διάψευση του κανόνα πως η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Και η συγγραφέας του η ενσωμάτωση του νομικού, κοινωνικού και καλλιτεχνικού ακτιβισμού σε μια γυναίκα. Η ίδια πιστεύει ότι ακόμα κι αν αφιέρωνε ολόκληρη της ζωή της στη Δικαιοσύνη δεν θα είχε επιτύχει τέτοια μετακίνηση. Ας την γνωρίσουμε καλύτερα πριν την άφιξη της στο WOW Athens το Σάββατο 6 και την Κυριακή 7 Απριλίου.

Παιδί μιας πολύτεκνης, συντηρητικής καθολικής οικογένειας επιθυμούσε διακαώς να φύγει από την πόλη και να ζήσει ανεξάρτητη. Κι έτσι, στα 22 της χρόνια με αφορμή μεταπτυχιακές σπουδές, μετακόμισε στο Σίδνεϋ, για να μην επιστρέψει ποτέ στη Μελβούρνη. Κάτοχος δεύτερου πτυχίου πια, πέταξε για το Λονδίνο από την ανάγκη να ζήσει σ’ ένα λιγότερο ελεγχόμενο περιβάλλον. Βρέθηκε να συγκατοικεί σε ένα σπίτι με τους χορευτές του Boy George και μερικούς φιλόδοξους κινηματογραφιστές της εποχής.

Σύντομα, το ενδιαφέρον της για το εταιρικό δίκαιο εξέπνευσε κι άρχισε να εστιάζει σε υποθέσεις πολιτών που ζούσαν στις παρυφές της κοινωνίας. Θα πραγματοποιούσε ένα καινούργιο βήμα στην πορεία της ως εργαζόμενη στη Νομική Υπηρεσία των Αβορίγινων. Μολονότι, οι προϊστάμενοι της από τη δικηγορική εταιρεία θεωρούσαν την απόφαση της, σωστή επαγγελματική αυτοκτονία. Συνολικά, εργάστηκε για 15 χρόνια ως δικηγόρος υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θυμάτων σεξουαλικής επίθεσης. Σε αυτό το διάστημα, γνωρίστηκε και με το σύζυγο της, έναν, τότε, φέρελπι δικηγόρο.

Αυστραλό δικαστή στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, ο οποίος έχει βρεθεί στο έδρανο πολύ σημαντικών δικών. Έχουν αποκτήσει δύο παιδιά, έναν 24χρονο γιο που έχει ακολουθήσει καλλιτεχνική πορεία και μια 21χρονη κόρη η οποία σπουδάζει σχέδιο ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Πλέον, περνάει ένα μεγάλο μέρος της ζωής της στο Λονδίνο.

Ήταν η πρώτη σύνδεση της με την τέχνη του θεάτρου, αν και τότε δικαιολογούσε την επιλογή της ως μια ευκαιρία να εμπλουτίσει τα επικοινωνιακά της εργαλεία ως δικηγόρος. Δεν πέρασε πολύς καιρός για να εκδηλώσει την κλίση της και προς τη συγγραφή. Ξεκίνησε ένα μεταπτυχιακό στο θέατρο και στον κινηματογράφο και παράλληλα συμμετείχε σε ένα στούντιο συγγραφής θεατρικών έργων. Εκεί, το 2003, διαμορφώθηκε το πρώτο της κείμενο με τίτλο «Cross Sections», για το οποίο άντλησε από τις εμπειρίες της ως συνήγορος σεξ εργατριών και τοξικομανών.

Για παράδειγμα, αλγεινή εντύπωση της είχε κάνει πως ο συνήγορος του θύτη έφερνε πάντα σαν αποδεικτικό στοιχείο το ύφος των ρούχων που φορούσε το εκάστοτε θύμα. Στην πορεία, μπαίνοντας ακόμα πιο βαθιά στην εκπροσώπηση κακοποιημένων γυναικών, δεχόταν εβδομαδιαία τουλάχιστον έξι καταθέσεις από θύματα κάτω των 25 ετών τα οποία είχαν δεχθεί επίθεση με διάφορους τρόπους: Στη διάρκεια ενός ραντεβού ή από άτομο του κοινωνικού τους κύκλου. Κάποια ανήλικα κορίτσια είχαν πέσει θύματα ενώ ζούσαν σε ανάδοχες οικογένειες ή ακόμα και από συγγενικά τους πρόσωπα.

Να συμμετέχει σε ένα residency για συγγραφείς του Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας ή να ακολουθήσει πορεία δικαστή στην πολιτεία New South Wales στην Αυστραλία. Εκείνη την περίοδο αφιέρωνε τέσσερις ημέρες της εβδομάδας στη δικηγορία και τρεις στη συγγραφή. «Κέρδισε το Λονδίνο», όπως θυμάται.

Εξηγεί πως δεν θα επέστρεφε ποτέ στο χώρο της δικηγορίας για τον οποίο νιώθει πλέον ένα αίσθημα «έλξης – άπωσης». «Σπουδάζοντας, νόμιζα ότι τα νομικά είναι μια πολύ σημαντική σπουδή. Διδασκόμασταν πως να αφομοιωθούμε από ένα σύστημα που παράγει νόημα για τις ζωές των ανθρώπων. Μπαίνοντας στη δουλειά άρχισα να συνειδητοποιώ ότι μερικά πράγματα δεν έχουν λογική. Η Νομική παρουσιάζεται ως μια επιστήμη του αντικειμενικού. Στην πραγματικότητα, δεν είναι επιστήμη. Είναι μια κατασκευή». Μέχρι σήμερα, τα κείμενα της έχουν τροφοδοτήσει 40 θεατρικές παραγωγές ανά τον κόσμο.

αλλά τα περισσότερα θέατρα της χώρας δεν έδειξαν κανένα ενδιαφέρον. Ήταν, όπως περιγράφει, η εποχή που η σκηνή της Αυστραλίας περιστρεφόταν γύρω από την ιδιότητα του σκηνοθέτη. «Ο συγγραφέας ήταν περιττός· όμως στην Αγγλία ήταν σεβαστός από την καλλιτεχνική κοινότητα. Αν, σήμερα, ήμουν συγγραφέας στην Αυστραλία θα έφευγα με συνοπτικές διαδικασίες». Παρόλα αυτά, οι συγγραφικοί κύκλοι του Λονδίνου θεωρούσαν τους Αυστραλούς καλλιτέχνες ως παρωχημένους. «Εξακολουθούν να μας αντιμετωπίζουν σαν τον τρελό ξάδερφο που ήρθε στην πόλη για τα Χριστούγεννα».

την ιδέα του οποίου κυοφορούσε από τότε που ήταν φοιτήτρια. Πρόκειται για ένα γυναικείο δραματικό μονόλογο με ηρωϊδα μια εργατική, φιλόδοξη και ταγμένη στο καθήκον, δικηγόρο, την 30χρονη Τέσσα. Σύμφωνα με την πλοκή του έργου – ο τίτλος του οποίου αντλεί από το νομικό λατινικό όρο που μεταφράζεται ως «εκ πρώτης όψεως» ή «βάσει της πρώτης εντύπωσης» – η Τέσσα βγαίνει ραντεβού με ένα συνάδελφο της τον Τζούλιαν, με τον οποίο, το ίδιο βράδυ, κάνουν σεξ. Μετά το δεύτερο ραντεβού τους, κι ενώ η κοπέλα αισθάνεται μια αδιαθεσία, ο Τζούλιαν εκμεταλλεύεται την αδυναμία της και τη βιάζει. Η Τέσσα καταγγέλλει αμέσως το περιστατικό.

Η πανδημία covid ανακόπτει την πορεία του. Το 2022, το έργο ανεβαίνει στο West End με πρωταγωνίστρια την βραβευμένη με EMMY και Bafta, Jodie Comer και του απονέμονται τα βραβεία Olivier τόσο ως καλύτερο θεατρικό έργο της χρονιάς όσο και για την καλύτερη γυναικεία ερμηνεία. Το λονδρέζικο ανέβασμα γίνεται και η πιο επιτυχημένη μετάδοση του National Theater Live των τελευταίων ετών. Το 2023 το «Prima Facie» θα περνούσε τον Ατλαντικό και, σε μια άκρως επιτυχημένη πορεία, η Comer θα αποσπούσε και το βραβείο Tony. H Suzzie Miller έχει διαθέσει τα δικαιώματα του έργου σε 30 χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα. Το «Prima Facie» αναμένεται να παρουσιαστεί στην Αθήνα τη σεζόν 2024-2025.

Το «Prima Facie» έγινε η διάψευση του κανόνα πως η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μετά την παρακολούθηση της παράστασης, μια ανώτερη Βρετανίδα δικαστής επικοινώνησε με τη Miller ενημερώνοντας την, πως βασισμένη σε υλικό του θεατρικού της έργου, θα προχωρήσει σε αναδιατύπωση της αναφοράς την οποία κάνουν οι δικαστές στους ενόρκους σε υποθέσεις βιασμού – συμπεριλαμβάνοντας μια κρίσιμη υπόμνηση: Πως όταν ένα φερόμενο ως θύμα βιασμού δεν θυμάται μικρές, περιφερειακές λεπτομέρειες του συμβάντος, δεν σημαίνει ότι ψεύδεται. Στη Βόρεια Ιρλανδία μια άλλη γυναίκα δικαστής τροποποίησε το πρωτόκολλο, επιβάλλοντας σε δικαστές που χειρίζονται υποθέσεις βιασμού να περνούν από σχετική εκπαίδευση η οποία περιλαμβάνει την παρακολούθηση του video από το «Prima Facie». Την ίδια ώρα, μια ομάδα 100 νέων γυναικών δικηγόρων έχουν συγκροτήσει την οργάνωση «The Examination of Serious Sexual Assault (TESSA)» (Εξέταση σοβαρών υποθέσεων σεξουαλικών επιθέσεων), η οποία εκτός από το ότι αποτίνει φόρο τιμής στην ηρωίδα-θύμα του έργου, ασκεί πιέσεις για την αναδιατύπωση της νομοθεσίας που στρέφει κυρίως το βάρος στη διαδικασία εξέτασης του φερόμενου ως δράστη. Η Suzie Miller βρίσκεται σε συζητήσεις για τη δωρεάν 10ετούς διάρκειας, διάθεση του video της παράστασης σε όλα τα σχολεία της Βρετανίας.

Στο ρόλο της Tessa θα δούμε την Βρετανίδα ηθοποιό Cynthia Erivo. Η πνευματική συνέχεια του «Prima Facie» ονομάζεται «Jailbaby» με θέμα την σεξουαλική κακοποίηση ενός νεαρού άνδρα όντας φυλακισμένος. Το έργο έκανε πρεμιέρα (όπως και το «Prima Facie») στο Griffin Theater στο Σίδνεϋ. Παράλληλα, η επιτυχία της εξαπλώνεται σε πολλά μέτωπα. Έχει ήδη υπογράψει το σενάριο για δύο τηλεοπτικές σειρές που θα γυριστούν στην Ιρλανδία και τη Μάλτα, αντίστοιχα ενώ έχει κι άλλα σενάρια για σίριαλ στα σκαριά τόσο στην Αγγλία όσο και στην Αυστραλία.